Alevi-Bektaşi klasiklerinden Erkânnâme 1 adlı eserdeki alevilik-Bektaşilik terimlerinin incelenmesi
Examination of the Alevi-Bektashism terms in erkanname1, one of the Alevi-Bektashi classics
- Tez No: 606423
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÖZLEM DEMİREL DÖNMEZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Halk Bilimi (Folklor), Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Folklore, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Alevilik, Erkânnâme, Ehlibeyt, Yol, terim, Alevism, Erkanname, Ehlibeyt, Path, term
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İnönü Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 184
Özet
İslam tarihinin ve sosyal bilimlerin özel bir çalışma alanı olan Alevilik, doğuş sürecinin ardından hem siyasi (Hz. Ali taraftarlığı anlamında Şiilik) hem de inanç kimliği açısından (özellikle Ehlibeyt sevgisi üzerinden) farklı etkilerle birçok coğrafyaya ulaşmıştır. Bu nedenle, hem mezhepler tarihi alanında hem de var ettiği tarihsel birikimle de diğer sosyal bilimlerin birçok disiplinine çalışma alanı olmuştur. Aleviliğin, belli bir nizam ve erkânca yaşatılıyor olması bu inancın sözlü ve yazılı hafızasının“kolektif bir bellekle”yaşatılıyor olmasıyla yakından ilişkilidir. Bu kolektif hafızanın ürünleri olan birçok eser kaleme alınmıştır. Alevilikte“Yol”olarak isimlendirilen inanç sisteminin/tarikat geleneğinin manevi işleyişi ve sorumluluklarına ilişkin erkân kitapları kaleme alınmıştır. Günümüzde yazın dünyasının değerlendirmesine sunulmuş birçok Erkânnâme örneği mevcuttur. Bu eserlerde mürşitlerle müritlerin karşılıklı sorumlulukları anlatılmaktadır. Erkân kitaplarında bu sorumlulukları ifade eden özel sözcükler yani terimler bulunmaktadır. İçerisindeki Alevilik-Bektaşilik terimlerinin tespitini yapacağımız eser, Erkânnâme 1'dir. Yapılan çalışma giriş, ana bölüm, sonuç ve kaynakçadan oluşmaktadır. Girişte Erkânnâme 1 ile ilgili bilgiler verilmiş, giriş kısmından sonra ise terim sözcüğünün açıklamasına ve terim yapma yollarına değinilmiştir. Sonrasında terimlerin sözlük anlamı ve Alevilik inancında taşıdıkları anlamlara ilişkin tasavvufi yönlerinin izahı yapılmış ve eserden de örneklendirmelere gidilmiştir. Eserin bağlamı ve sözlük manalarından hareketle terimlerin semantik ve fonetik incelenmesine yer verilmiştir. Sonuç bölümünde de genel bir değerlendirme yapılarak çalışma sonlandırılmıştır.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT Alevism which is a special field of Islamic history and social sciences has been spread in many geographies in different aspects due its political (Shiism means to support Prophet Ali) and belief identity (especially because of the love to Ehlibeyt) since the birth process. For this reason, it has been an research study in history and some disciplines of social sciences with its historical accumulations. The fact that Alevism is kept alive regularly and dignitariesly is closely related to the fact that the verbal and written memory of this belief is saved alive in“a collective memory”. Many works have been written as products of this collective memory. Dignitaries books have been written about the spiritual functions and responsibilities of the belief system/ sect tradition called“Path”in Alevism. There are currently a lot of samples of Erkânnâme submitted to be evaluated to the literary world. The mutual responsibilities of mentors and disciples are disscussed in this work. There are also important words, namely, terms explaning these responsibilities in erkân (method) books. One of them, which we will determine Alevism-Bektashism terms in is Erkânnâme 1. The work consists of introduction, main section, conclusion and references. In the introduction, there is some information about Erkânnâme 1, after that the explanation and creation ways of the term have been mentioned. Afterwards, lexical meanings of the terms and their sufistic aspects in Alevism have been explained and some examples from the work have been shown. There is also a semantic and phonetic analysis of the terms according to the context and lexical meanings of the work. The reseach has been completed after a general evaluation in the conclusion.
Benzer Tezler
- Alevi-Bektaşi klasiklerinden Makâlât adlı eserdeki alevilik-Bektaşilik terimlerinin incelenmesi
Examination of the terms of Alevi-Bektashism in the flame-Bektashi classics Makâlât
ZELİHA KORKMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Dilbilimİnönü ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZLEM DEMİREL DÖNMEZ
- Alevî-Bektâşî klasiklerinde sahabe algısı
The perception of companionship in the Alevi-Bektashi classics
ORHAN ÖZKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
DinBozok ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KIYASETTİN KOÇOĞLU
- Alevî-Bektâşî klasiklerine göre Hak Muhammed Ali inancı (Karşılaştırmalı bir inceleme)
Haq Mohammad Ali Faith according to the classics of Alawi Bektashi (A comparative review)
CİHAN ERDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÜMİT ERKAN
- Alevi- Bektaşi klasiklerinin din kültürü ve ahlak bilgisi öğretim programındaki inanç ve ibadet konularına göre incelenmesi
Investigation of Alevi-Bektashi classics according to faith and worship subjects in primary school religious culture and moral education curriculum
SÜLEYMAN ÖZKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHAMMED FATİH TURANALP
- Alevî-Bektaşîlikte hurufîliğin etkisi (Alevî-Bektaşî klasik metinler örneği)
The effect of hurufism in Alevism-Bektashism (An example of classical Alevism-texts)
SAMET KARAHÜSEYİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DinErciyes ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUSUF BENLİ