Tarih öğretiminde öğrencilere yaratıcı tarihsel düşünme becerisinin kazandırılması: Bir eylem araştırması
Enabling the students creative historical thinking skill in history teaching: An action research
- Tez No: 608776
- Danışmanlar: PROF. DR. HALİL EKŞİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Tarih öğretimi, tarihsel düşünme becerileri, yaratıcı tarihsel düşünme becerisi, eylem araştırması, History teaching, historical thinking skills, creative historical thinking, action research
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarih Öğretmenliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 226
Özet
Tarih öğretimi alanındaki yöntemsel sorunların öğrenciler için tarih dersini daha sıkıcı hale getirdiği kuşkusuzdur. Son dönemde özellikle Batı'daki gelişmelere göre daha yavaş olsa da Türkiye'de de değişen tarih yazımı yöntemlerinin etkilediği bir alan olarak tarih öğretiminde yöntem arayışları devam etmektedir. Bu anlamda tarih öğretiminde öğrenciye tarihsel düşünme becerilerinin kazandırılmasının bugün için önemli olduğu kabul edilmektedir. Bu becerilerin geliştirilmesinin yanında kapsamının da genişletildiği gözlemlenmektedir. Bu araştırmada uygulanabilirliği noktasında da ele alınan Douma'nın Yaratıcı Tarihsel Düşünme yaklaşımı bu çabalardan biridir. Bu doğrultuda ortaöğretimde öğrencilere yaratıcı tarihsel düşünme becerisinin kazandırılmasına yönelik bir araştırma olan bu çalışma, bir eylem araştırması çalışmasıdır. Böylece tarih öğretiminin daha etkili hale getirebileceği düşünülerek, tarih öğretiminde genel olarak tarihsel düşünme becerileri, özelde de yaratıcı tarihsl düşünme becerisi hakkında öğretmenlerin ve ardından öğrencilerin farkındalığı noktasında bir eksikliğin giderilmesine katkıda bulunmak hedeflenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu, 2018-2019 akademik yılında, İstanbul Üsküdar'da bulunan Haydarpaşa Lisesi'nin mevcudu 30 olan bir dokuzuncu sınıfının öğrencileri ve onların tarih öğretmeni oluşturmaktadır. Eylem araştırması sorunla ilgili kişilerle, özel tanımlı gruplarla gerçekleştirildiğinden örneklem yani çalışma grubu kasıtlı (amaçlı) örneklem yöntemi ile belirlenmiştir. Çalışma grubunda yer alan öğrencilerin düşünme becerileri hususunda yeterlilikleri ve istekliliklerine dikkat edilmiştir. Veriler yapılan uygulamalarda veri toplama araçları ile; ekstra müfredat çerçevesinde, tarihsel ve kültürel materyali değerlendirmek üzere oluşturulan formlarla ve öğretmenden alınan yazılı görüşlerle toplanmıştır. Araştırma süresince veriler nitel bir yöntem olan içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Veri analizinde MAXQDA 2018 veri analiz programı kullanılmıştır. Çalışma sonucunda, yaratıcı düşünme teknikleri kullanılarak tarihsel ve kültürel materyalin incelenmesi ile yapılan uygulamaların öğrencilerin yaratıcı tarihsel düşünme becerilerinin gelişmesi sürecinde etkili olduğu tespit edilmiştir. Araştırma sürecinde öğrenciler, uygulamaların içerdiği tarih konuları ile ilgili yeni bilgiler edinmişlerdir. Ayrıca tarihsel görsel, tarihsel belge, grafik inceleme gibi bilişsel; empati kurma gibi vii duyuşsal becerileri geliştirdikleri, kendi kapasiteleri ile ilgili keşiflerde bulundukları ve buna bağlı olarak yaratıcılıklarının ve yaratıcı problem çözme becerilerinin geliştiği görülmüştür. Bunun yanında ûsül öğrendikleri, tarih alanına ve dersine karşı tavırlarında anlamlı değişiklikler olduğu, öğrencilerin uygulamalar esnasında kalıcı olarak öğrendikleri görülmüştür.
Özet (Çeviri)
There is no doubt that methodological problems in the field of history teaching make history lesson more boring for students. Although it is slower than the recent developments in the West, the search for methods in history teaching continues as an area affected by the changing historiography methods also in our country. In this sense, it is considered important for students to gain historical thinking skills in history teaching. In addition to the development of these skills, it is observed that its scope is also expanded. One of these efforts is Douma's approach to Creative Historical Thinking, which is also discussed in terms of its applicability in this research. In this regard, this research is an action research study aimed at acquiring creative historical thinking skills in secondary education students. Thus, considering that it can make history teaching more effective, it is aimed to contribute the elimination of a lack of awareness of the teachers and then the students about the historical thinking skills in general and creative historical thinking skill in particular in history teaching. The study group consisted of students of a ninth grade has thirty students of Haydarpaşa Lisesi in Üsküdar, İstanbul and their history teacher in the 2018-2019 academic year. The action research was planned on the problem, and the sample group, which can be carried out with specific defined groups, that is, the study group, was followed by intentional sampling method. The researcher paid attention to the competence and willingness of the students in the study group in terms of thinking skills. Data were collected with data collection tools; within the framework of the extra curriculum and the forms that were created to evaluate historical and cultural material. During the research, the data were analyzed with content analysis method which is a qualitative method. MAXQDA 2018 data analysis program was used for data analysis. As a result of the study, it was determined that the applications made by examining the historical and cultural material by using creative thinking techniques were effective in the development of creative historical thinking skills of the students. During the research process, the students gained new information about the history topics which included in the practices. In addition, they developed cognitive skills such as analysis of historical image, historical document, graphic and affective skills such as empathy, they made discoveries about own capacities and consequently their creativity and creative ix problem solving skills developed. And also, it was seen that there were significant changes in their attitudes towards the field of history and the history lesson so they learned permanently during the practices.
Benzer Tezler
- Motivational teaching methods for the ESL composition course
ESL öğrencilerine akademik kompozisyon dersinin verilmesinde motivasyonel öğretim tekniklerinin kullanılması
DANE FOUNTAİN
Yüksek Lisans
İngilizce
2004
Eğitim ve ÖğretimEge Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DİLEK DİRENÇ
- İlköğretim sosyal bilgiler öğretiminde temsilî resim kullanımıyla tarihsel düşünme becerilerinin geliştirilmesi
Using the representative picture to improve the historical thinking skills in social studies
BESİME ARZU GÜNGÖR AKINCI
- Bilim tarihi destekli Işık ünitesinin 7. sınıf öğrencilerinin bilimin doğası anlayışlarına etkisi
The effect of history of science based Light unit on 7th grade students' nature of science views
FATİH DEVE
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Bilim ve TeknolojiRecep Tayyip Erdoğan Üniversitesiİlköğretim Fen Bilgisi Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET KÜÇÜK
- Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kültür ve miras öğrenme alanına yönelik sınıf içi uygulamalarının incelenmesi
Analyzing the in-class practices of social studies teachers regarding the culture and heritage theme
ARZU CANTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimTrabzon ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET AKPINAR
- İlköğretim okullarındaki resim-iş derslerinde kavram haritalarının etkililiği
The Effectiveness of the mind-maps in the courses of art education in the primary schools
RUKİYE ÖZEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. DİNÇER ÖZEN