Geri Dön

Corpus profiles of Turkish mental verbs with reference to pattern grammar and corpus-assisted discourse studies

Örüntü dilbilgisi ve derlem temelli söylem çalışmaları bağlamında Türkçe zihin eylemlerinin derlem görünümleri

  1. Tez No: 608871
  2. Yazar: SELCEN ERTEN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA ŞAHAP AKSAN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Dilbilim, Eğitim ve Öğretim, Linguistics, Education and Training
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2019
  8. Dil: İngilizce
  9. Üniversite: Mersin Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: İngiliz Dilbilimi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 103

Özet

Bu çalışmanın amaçlarından biri anla-mak, bil-mek ve düşün-mek zihin eylemlerinin derlem görünümlerini betimlemekti. Bu amaçla, zihin eylemleri, Türkçe Ulusal Derlemi 3. sürümünün bağımlı dizinleri aracılığıyla genel eylem özellikleri ve sözcük profilleri açısından araştırıldı. Çalışmanın ikinci amacı Örüntü Dilbilgisi yaklaşımıyla eylemlerin oluşturduğu örüntüleri ortaya çıkarmak, betimlemek ve örüntülerle kalıp sözler arasındaki ilişkiyi gözlemlemekti. Ayrıca, kapsamlı bir betimleme yapabilmek için örüntülerin söylem özelliklerinin Derlem Temelli Söylem çalışmaları (CADS) bağlamında analiz edilmesi hedeflendi. Yöntemi tümevarım olan derlem çıkışlı bu çalışmada ilk olarak bağımlı dizinler dizin yoluyla eşdizimlilik yöntemiyle analiz edildi. Eylemlerin tüm formları belirlendi ve profillerini görebilmek için formlar açımlandı. Sıklıkla geçen formlar muhtemel örüntüleri işaret ettiğinden araştırıldı. Daha sonra, bağımlı dizinler sıralandı ve örüntüler gözle bulundu. Son adım olarak, örüntülerin değerlendirmeci anlamları örüntülerin kullanıldığı geniş bağlamlar incelenerek ortaya çıkartıldı. Sonuç olarak, zihin eylemlerinin, söylemde büyük ölçüde öznellik ifade ettiği gözlemlendi. Ayrıca, her eylemin adlar ya da belirteçler gibi belli gruplarla bir araya geldiği ve eylemlerin bir araya geldikleri sözcüklerin örüntü parçalarını oluşturduğu gözlemlendi. Örüntülerle yarı-sabit şekilde bulunan kalıp sözler arasında yakın bir ilişki bulunmaktadır. Her örüntünün belirli söylem işlevi olduğu gibi bir örüntünün birden fazla söylem işlevinin olabildiği durumlar da vardır. Ancak, örüntüler söylem içerisinde öyle belirli yerlerde bulunmaktadırlar ki onları söylem örüntüleri olarak düşünmek mümkündür.

Özet (Çeviri)

One of the aims of the study was to describe corpus profiles of Turkish mental verbs anla-mak 'to understand', bil-mek 'to know' and düşün-mek 'to think'. To this end, the mental verbs were investigated through the concordance lines of Turkish National Corpus v.3 in terms of general verb profiles and lexical profiles. The second aim of the study was to discover and describe the patterns formed with these verbs in line with Pattern Grammar, and to observe the connection between the patterns and formulaic language. In order to give a thorough description, discourse of the patterns were also aimed to be analyzed in accordance with Corpus-Assisted Discourse Studies (CADS). In this corpus-driven study whose methodological process was inductive, concordance data were first analyzed in terms of collocation-via-concordance. All verb forms were identified and annotated to see the profiles of the verbs. Frequent forms were investigated as they were the indicators of possible patterns. Then, the concordance lines were sorted out, and patterns were discovered by eye. As the last step, evaluative meaning of the patterns were uncovered by examining the broader contexts where the patterns were used. As a result, it was observed that mental verbs denote subjectivity in discourse to a great extend. It was also observed that each verb has certain groups of collocants such as nouns and adverbials, and the co-occurrences of the verbs form strings of the patterns. There is a close connection between patterns and formulaicity that operates in a semi-fixed way with patterns. Each pattern has specific discourse functions, and there are cases where one pattern can have more than one discourse function. However, the patterns are used in such pinpoint places in discourse that they can be regarded as discourse patterns.

Benzer Tezler

  1. Corpus-driven lexical profiles of Turkish fear verbs and metaphorical profiles of somatic fear idioms in Turkish

    Türkçe korku eylemlerinin derlem çıkışlı sözcüksel profilleri ve Türkçedeki somatik korku deyimlerinin metafor profilleri

    MUHAMMET FATİH ADIGÜZEL

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2018

    DilbilimMersin Üniversitesi

    İngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SERA YEŞİM AKSAN

  2. Türkçe üzüntü eylemlerinin sözcük profilleri ve Halk Türküleri'nde üzüntü kavramının metaforik profilinin incelemesi: Derlem Çıkışlı Bir Yaklaşım

    Analysing lexical profiles of Turkish sadness verbs and metaphorical profile of sadness concept in Folk Songs: A corpus-driven Approach

    SÜLEYMAN DEMİR

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    DilbilimHacettepe Üniversitesi

    İngiliz Dilbilimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. IŞIL ÖZYILDIRIM

  3. Hakem atama otomasyonu için bir karar destek sistemi: Doğal dil işleme ve veri-güdümlü optimizasyon ile bütünleşik bir yaklaşım

    A decision support system for reviewer assignment automation: An integrated approach with natural language processing and data-driven optimization

    MELTEM AKSOY

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik Üniversitesi

    Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SEDA YANIK ÖZBAY

    PROF. DR. MEHMET FATİH AMASYALI

  4. Türkçe eylemlerde olumsuz semantik prozodi (Derlem temelli bir inceleme)

    Negative semantic prosody in Turkish verbs (A corpus-based study)

    NURBANU ŞAHİN HATİPOĞLU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    DilbilimAnkara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NİHAL ÇALIŞKAN

  5. Diagnosing linguistic transfer and its potential causes through testing writing

    Yazma testi aracılığı ile dilbilimsel transfer ve olası sebeplerin teşhis edilmesi

    ERDAL AYAN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2016

    DilbilimUfuk Üniversitesi

    Yabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. GÜLŞEN DEMİR