Türkçe eylemlerde olumsuz semantik prozodi (Derlem temelli bir inceleme)
Negative semantic prosody in Turkish verbs (A corpus-based study)
- Tez No: 793025
- Danışmanlar: PROF. DR. NİHAL ÇALIŞKAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 486
Özet
Bu çalışmada Türkçe Ulusal Derlemi temelinde oluşturulan Türkçenin Sıklık Sözlüğü'ndeki 732 eylem arasında ilk sırada yer alan ol- eylemi olumsuz semantik prozodi açısından incelenmiştir. Çalışma, yüksek sıklık ve anlamlı eşdizimlilik ilişkisi temelinde belirlenen 30 birim üzerinde gerçekleştirilmiştir. Derlem verisine dayalı olarak yapılan çalışmada Türkçe Ulusal Derlemi'nin 0.3 sürümünden yararlanılmıştır. Belirlenen 30 birim derlem sorgusundan elde edilen tümce düzeyindeki bağlam temelinde, gerekli olduğunda ise daha geniş bağlam temelinde çözümlenmiştir. Bu doğrultuda ilk olarak her birim için OSP taşıyan, OSP taşımayan ve bağlamın tespit için yetersiz kaldığı tanıkların sınıflandırıldığı OSP tabloları hazırlanmıştır. Bu tablolardan hareketle yapılan değerlendirmeler bulgular ve inceleme kısmında sunulmuştur. Çalışmanın bulgularından hareketle tartışma kısmında; gizlilik, çokluk, belirsizlik gibi kavramsal alanların OSP'lere kaynaklık ettiği ortaya konmuştur. Bir kısım OSP'lerin ise dünya bilgisi gerektiren toplumsal, kültürel, politik, geleneksel, dinî kabuller ve dünya görüşü ile ilişkili olduğu görülmüştür. OSP kaynakları yanında OSP'yi işaretleyen dilbilimsel koşullar betimlenmeye çalışılmıştır. OSP'leri morfolojik, sözcüksel, sözdizimsel düzlemde işaretleyen veya destekleyen dilsel ifadeler ile noktalama işaretleri, yazımsal sapma, ironi gibi bağlam temelinde OSP'yi kuvvetlendiren unsurlara dikkat çekilmiştir.
Özet (Çeviri)
This study examines the verb to be /to become, which ranks first among the 732 verbs in the Turkish Frequency Dictionary based on the Turkish National Corpus, in terms of negative semantic prosody. We study 30 linguistic units determined by the high-frequency criteria and the collocational profiles of the verb in question. We use 0.3 release of the Turkish National Corpus to analyze the linguistic units in a sentential context where sufficient, and in a wider context where required. In this vein, we classify the data into three categories: NSP positive, NSP negative, and NSP neutral. This study shows that some conceptual areas such as secrecy, muchness/fewness, uncertainty/ambiguity, suddenness, and continuity may generate NSP's. These NPS's tend to be universal. On the other hand, some NSP's are generated by social, cultural, political, traditional, and religious incentives and world views. These NSP's are more local in nature. The NSP's of the linguistic units in this study are generally supported by morphological, lexical, syntactic elements, and punctuation markers. Besides, spelling deviations and irony may lead to NSP's.
Benzer Tezler
- Yeni Cami'nin akustik açıdan performans değerlendirmesi
Evaluation of the acoustical performance of the New Mosque
EVREN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVTAP YILMAZ DEMİRKALE
- Japonca'daki '–teiru' biçimbirimi kullanımına ilişkin yanlış çözümlemesi
Error analysis of japanese -teiru morpheme usage
AYTEMİS DEPCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Doğu Dilleri ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PULAT OKTAN
- Japonca'daki '-teiru´ biçimbirimi kullanımına ilişkin yanlış çözümlemesi
Mistake analysis concerning '-teiru´ morpheme in Japanese language
AYTEMİS GÜRKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Doğu Dilleri ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PULAT OTKAN
- İstanbul'da yaşayan azınlık gruplarının İstanbul algıları ve kentsel bellekleri
The minority groups in İstanbul, their perception of İstanbul and their urban memory
ELİF ATALAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Kamu YönetimiMarmara ÜniversitesiYerel Yönetimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAİL YILMAZ
- Kur'an'ın fırkacılık olgusuna yaklaşımı
The Qurani̇c approach towards the concepti̇on of schi̇sm
ŞÜKRÜ AYDIN
Doktora
Türkçe
2015
DinYüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYATİ AYDIN