Fetâvâ-yı Üskübî-i Zihnî (inceleme-metin-dizin)
Fetâvâ-yi Üskübî-i Zihnî (analysis-text-index)
- Tez No: 610791
- Danışmanlar: PROF. DR. FATMA ÖZKAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 481
Özet
Mensur metin olarak kaleme alınmış bir fetva mecmuasına dayanarak yapılan bu çalışma Makedonya Ohri Şehir Arşivinde tasnife tabi tutulmamış olan ve 189 varaktan oluşan Fetâvâ-yı Üskübî Zihnî adlı eserin dil incelemesidir. İstanbul doğumlu olup görev yaptığı yere atfen Üskübî lakabı verilmiş olan Pir Muhammed'in (ö. 1611) Anadolu ve Rumeli'de çeşitli yerlerde nüshaları bulunan fetva mecmuasının Beypazarı kadısı olan oğlu Ahmed (ö. 1630) tarafından Muînü'l-müftî adıyla bir araya getirildiği düşünülmektedir. Muînü'l-müftî fi'l-cevâb ale'l-müsteftî, Fetâvâ-yı Üskübî, Fetâvâ Kör Müftî gibi adlarla anılan eser nüsha sayısının çokluğu nedeniyle döneminin fıkıh literatürünün önemli başvuru kaynağı olma özelliğine sahiptir. Yazmanın hatîmesinden bahse konu nüshanın Alî Halîfe bin Muhammed tarafından 1664 (H. 1074) istinsah edildiği anlaşılmaktadır. Eser, fıkhî meselelerle ilgili Türkçe sorulara“olur”,“câizdir”,“olmaz”veya“câiz değildir”şeklinde kısa cevaplardan oluşmuştur. Türkçe cevaplar, konuyla alakalı Arapça fıkıh kaynaklarından alıntılarla desteklenmiştir. Çalışmada Türkçe metnin transkripsiyonu yapılmış, Arapça metinle ilgili herhangi bir işlem yapılmamıştır. İnceleme, metin ve dizinden oluşan çalışmanın inceleme kısmında metnin imla ve dil özellikleri incelenmiş, dizin kısmında ise kelime, tamlama ve kelime öbeklerinin günümüz Türkçesi karşılıkları ile kelimelerin kökenleri verilmiştir. Ayrıca metin içerisinde geçen kişi ve eser adlarından oluşan kısa bir dizinde farklı kaynaklara dayanılarak kişi ve eserler hakkında bilgi verilmiştir.
Özet (Çeviri)
This study, which was based on fatwa codex penned in prosaic form and not classified in Macedonia Ohrid City Archives, is a language analysis of the work Fetâvâ-yı Üskübî Zihnî which consists of 189 folios. It is supposed that fatwa codex's copies which were found in various places of Anatolia and Rumelia as works of Pir Muhammed (died-1611) who was born in Istanbul and was given a pseudonym Üskübî as attribution to the place he served, was compiled under the title Muînü'l-müftî, by his son Ahmed (died-1630) who was a Beypazari cadi (judge). This work which is invariably mentioned with the titles Muînü'l-müftî fi'l-cevâb ale'l-müsteftî, Fetâvâ-yı Üskübî, Fetâvâ Kör Müftî due to the multeity of copies carries the feature of significant reference guide of Islamic jurisprudence literature. Based on the ending of the manuscript, it was concluded that the mentioned copy was copied by Alî Halîfe bin Muhammed1664 (H. 1074). The work, related to the Islamic jurisprudence cases consists of short answers in the form of“it is allowed”,“it is appropriate”,“it is not allowed”or“it is inappropriate”. The Turkish answers were supported with the quotations from the Islamic jurisprudence sources in Arabic language. Our work includes the transcription of the Turkish text, whereas it does not contain any analysis related to the Arabic text. The work consisting of the analysis, text and index, in the analysis section it analyses the orthography and language features, in the index section it is given the word, determinative group and phrases with their comparison to the contemporary Turkish as well as the etymology. Moreover, based on the various sources it was given information on the characters and works included in the text.
Benzer Tezler
- Fetâvâ-yı Üskûbî ve Fetâvâ-yı Ahmediyye'ye göre İslâm Aile Hukuku
Fetâvâ-yi Üskûbî ve Fetâvâ-yi Ahmediyye?ye göre İslâm Aile Hukuku
RAHİM KALOSHİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
DinUludağ ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RECEP CİCİ
- Fetâvâ-yı Üskübî Latinizesi ve tahlili
Fetâvâ-yı Uskubı Latinise and analysis
NURAY KESKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
DinSakarya ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SÜLEYMAN KAYA
- Fetâvâ-yı Abdurrahim'deki nikah ile ilgili fetvaların değerlendirilmesi
Evaluation of in fetâvâ's related with nikâh in Fetâvâ-yi Abdurrahim
PERİHAN ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinKastamonu ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RECEP ÖZDİREK
- Fetāvā-yı Ali Efendi (31A/60B) giriş-inceleme-nüsha karşılaştırması-dizin-tıpkıbasım
Fetava-yı Ali Efendi (Pages no: 031A-060B) introduction-analysis-comparative text-index-facsimile
BÜNYAMİN TÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıDüzce ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DİLEK HERKMEN
- Fetâvâ-yı Tatarhâniyye'nin fıkıh tarihindeki yeri (Aile Hukuku örneği)
The place of el-Fetâwâ et-Tatarhâniyye in the history of fikh (exemplary of law of domestic relations)
TUĞBA DEMİRKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
DinMarmara Üniversitesiİslam Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM KÂFİ DÖNMEZ