Türkçe ve Kırgızcada 'El' ile ilgili deyimlerin karşılaştırılması
Comparative analysis of idioms about 'Hand' in Turkish and Kyrgyz languages
- Tez No: 613356
- Danışmanlar: PROF. DR. BURUL SAGYNBAEVA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Deyimler, KarĢılaĢtırma, Türkçe, Kırgızca
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 79
Özet
“Kırgızca ve Türkçede „El‟ ile Ġlgili Deyimlerin KarĢılaĢtırılması”adlı yüksek lisans tez çalıĢmamızın giriĢ bölümünde organ adı olan el / kol sözcüğünün etimolojik bir incelemesi verilmiĢ, iki dilde farklı sözcüklerle karĢılanıyor olmasının sebebi, ayrılık noktası kısaca belirlenmeye çalıĢılmıĢtır. Daha sonra her iki dildeki deyim çalıĢmalarına ve deyimlerin genel değerlendirmesine yer verilmiĢtir. Aynı kökten gelen ve dolayısıyla bu iki dilde aynı olması düĢünülen organ adlarından“el”sözcüğündeki farklılık dikkati çekmiĢ, ayrıca her iki dilin de deyim bakımından oldukça zengin ve konu itibariyle geniĢ olması sebebiyle“el”sözcüğü seçilip, bunun üzerinde bir karĢılaĢtırma yapılmıĢtır. Bu iki dildeki“el”ile ilgili deyimler karĢılaĢtırılırken önce Türkçedeki deyimler esas alınarak, varsa Kırgızcadaki tam karĢılığı ya da yakın anlamda kullanılan deyimler verilmiĢtir. Kırgızca deyimlerin tanımları Türkçeye aktarılarak verilmiĢ, deyimlerin kullanıldığı örnek cümleler ise yalnızca transkribe edilmiĢtir. Kırgızcada“el”ile ilgili olup da Türkçedeki“el”ile ilgili herhangi bir deyime karĢılık gelmeyen deyimlerin yanına varsa Türkçedeki karĢılığı, yoksa Türkçe olarak açıklaması verilmiĢtir. Ġki dilde hem yapı hem anlam olarak eĢdeğer olan deyimler tespit edilerek bir araya getirildi. Tez çalıĢmamızın Kırgızca veya Türkçeyi öğrenmek, bu iki kültürü deyimler yoluyla pekiĢtirmek isteyenlere önemli açılımlar sağlayacağı düĢünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Түрк жана кыргыз тилдеринде «кол» сөзүнө байланыштуу фразеологизмдерди салыштыруу» аттуу магистрдик диссертациябыздын киришүү бөлүмүндө түрк жана кыргыз тилдеринде дене мүчөсүнүн бир бөлүгү болуп эсептелген «кол / el» сөздөрүнүн этимологиясын белгилөөгө аракет кылдык. Андан башка түрк жана кыргыз тилдеринде фразеологияга байланыштуу жүргүзүлгөн илимий иштерге анализ жүргүзүлүп, фразеологиянын жалпы аныктамасы берилди. Тектеш тилдерде окшош тыбыштык негизде болушу мыйзамченемдүү көрүнүш болуп эсептелген дене мүчө аталыштарынан «кол» сөзү эки тилде бири-биринен айырмаланып турушу менен көңүл бурат. Өзгөчө эки тилде фразеологизмдердин өтө бай жана маанилик алкагынын кенен болушунун негизинде «кол» сөзү тандалып, салыштырылып каралды. «кол» сөзү менен байланыштуу фразеологизмдерди салыштырууда түрк тилиндеги фразеологиялык бирдиктер алынып ага кыргыз тилиндеги паралеллдери салыштырылып каралды. Кыргыз тилиндеги каршылыктары түрк тилине которулуп, мисалдар транскрипция менен берилди. Кыргыз тилинде кездешип бирок, түрк тилинде колдонулбаган фразеологизмдерди түркчөгө которуп, мисалдары берилди. Ал эми эки тилде тең түзүлүшү жана мааниси жагынан бири-бирине дал келген фразеологизмдер өзүнчө бөлүнүп алынды. Диссертациялык ишибиз, Кыргызча же Түркчө үйрөнгүсү жана маданиятын билгиси келгендерге маанилүү булак катары кызмат кылат деп ишенебиз. Ачкыч сөздөр: Фразеология, Салыштыруу, Түркчө, Кыргызча, Кол
Benzer Tezler
- XIX к. жана XX к. башталышындагы орто азия менен осмон мамлекетинин байланыштары тууралуу архивдик документтер
XIX. ve XX. asrın başlangıcında Orta Asya ile Osmanlı Devleti'nin münasebetlerine dair vesikalar
ROZA ABDIKULOVA
Doktora
Kırgızca
2006
TarihKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ANVARBEK MOKEEV
DOÇ. DR. MURATBEK KOCOBEKOV
- Kırgız halk destanı 'Kız saykal' (İnceleme, metin)
Кыргыз элинин «кыз сайкал» эпосу (анализ, текст)
M.NURULLAH CİCİOĞLU
Doktora
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkiye Çalışmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SULAYMAN KAYIPOV
- Kitâb-ı Mecmû-ı Tercümân-ı Türkî ve Acemî ve Mugalî esasında Memlük-Kıpçak sahasında yazılan sözlüklerdeki söz varlığı üzerine inceleme
The examination on the vocabulary in the dictionaries written in the Mamluk-Kipchak period basis on Kitâb-ı Mecmû-ı Tercümân-ı Türkî ve Acemî ve Mugalî
FATMA MOHAMED AHMED ELTAMIMI ELSHERBINI
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜLYA KASAPOĞLU ÇENGEL
- Moldo Niyaz: Sanat-i Digär (Astar) Metin-inceleme-sözlük
Başlık çevirisi yok
GÜLZADA NARMAMATOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Batı Dilleri ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET BURAN
- Махмуд Кашгаринин 'Диван Лугат ит-Түрк' сөздүгү кыргыз элинин культурогенези боюнча тарыхый-этнографиялык булак катары'
Kırgızların kültür tarihinin kaynağı olarak Kaşgarlı Mahmud'un 'Divanü Lugat it-Türk' sözlüğü
NURSULTAN ABDİMİTALİB ULUU
Doktora
Kırgızca
2023
TarihKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ANVARBEK MOKEEV