XIX к. жана XX к. башталышындагы орто азия менен осмон мамлекетинин байланыштары тууралуу архивдик документтер
XIX. ve XX. asrın başlangıcında Orta Asya ile Osmanlı Devleti'nin münasebetlerine dair vesikalar
- Tez No: 615327
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ANVARBEK MOKEEV, DOÇ. DR. MURATBEK KOCOBEKOV
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2006
- Dil: Kırgızca
- Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 281
Özet
Орто Азия мамлекеттери менен Осмон мамлекетинин ортосундагы дипломатиялык байланыш XVI к. башталып XX к. башына чейин уланган. Биздин изилдеебуз Туркстандагы терт мамлекет екум суруп турган доорлорду, тагыраак айтканда XIX к. жана XX к. башындагы алардын Осмон мамлекети менен болгон дипломатиялык байланышын талдоого арналды. Андан тышкары, Орто Азия калктарынын бири болгон кыргыздарды изилдее географиясын кецейтууге аракет жасалды. Диссертация — кириш сез, терт бап, корутунду, пайдаланылган адабияттардын тизмеси жана тиркемелерден турат. Киришууде теманын актуалдуулугу, диссертациянын максаты, милдеттери жана булактык негизи, структурасы тууралуу сез болот. 11 Изилдее иштин биринчи бабы, XIX к. жана XX к. башында Осмон мамлекети менен Орто Азия мамлекеттериндеги саясий кырдаалга арналып, анда эки тараптын саясий абалын ачып берууге аракет жасалды. Бул мезгил Осмон мамлекети учун елкену душмандардан коргоо, мамлекетти сактап калуу иш — чараларынын жургузулген мезгили болсо, Орто Азия мамлекеттери учун орус падышачылыгынын Туркстанды басып алуу саясатына туш келген. Экинчи бапта иштин негизги езегун тузген архивдик документтерге, иш кагаздарга жалпы мунездеме берилип, тарыхый мезгилге анализ жасалды. Осмон мамлекети менен Орто Азия мамлекеттеринин расмий каттарынын эпистолярдык жанрына талдоо жургузулду. Айрыкча Осмон мамлекетинин расмий каттарында, чечимдеринде колдонулган терминдер тууралуу маалымат берилди. Изилдеенун негизги езегун тузген архивдик документтерди тематика боюнча эки белукке белуп, учунчу, тертунчу баптарда алардагы маалыматтар тарыхый кол жазмалар жана илимий эмгектердеги тарыхый фактылар менен салыштырылып тыянактар чыгаруудан улам жаны тарыхый маалыматтар алынды. Натыйжада, архивдик документтерден сырткары тарыхый кол жазмалардан пайдалануу менен кыргызча, туркче жана орусча жазылган илимий эмгектердеги маалыматтар да кен кесири колдонулду. Иштин корутунду белумунде изилдееден улам алынган жаны тарыхый маалыматтарга жыйынтыктоо жасалды. Аягында иште колдонулган булактардын тизмеси, терминологиялык анализ жана тиркемелер берилди.
Özet (Çeviri)
Orta Asya ile Osmanlı Devleti arasındaki münasebetler XVI. yüzyıldan XX. yüzyılın başına kadar devam etmiştir. Araştırmada Türkistan'da (Orta Asya'da) dört Hanlığın (Hive, Buhara, Hokand ve Kaşgar) yaşadığı dönemi, daha doğrusu XIX. yüzyıldan XX. yüzyılın başına kadarki onların Osmanlı Devleti ile münasebetleri incelendi. Bununla Orta Asya milletlerinden biri olan Kırgızları araştırma alanı genişletildi. Tez - Giriş, Dört Bölüm, Sonuç, Kaynaklar listesi ve Eklerden oluşmaktadır. Tezin Giriş kısmında konunun önemi, amacı, kaynakları ve strüktürü hakkında bilgi verilmektedir. Tezin Birinci Bölümünde XIX. ve XX. yüzyılın başındaki Osmanlı Devleti ile Orta Asya Hanlıklarının siyasi durumu incelendi, o yüzyıllardaki genel durumu gözden geçirildi. Sonuçta Osmanlı Devleti o dönemlerde ülkenin topraklarını iv düşmanlardan korumak, aynı zamanda çökmek üzere olan devleti kurtarmak gayesi içerisinde ise, Orta Asya Hanlıkları Rusya'nın işgaline uğramışlardı. İkinci bölümde Tezin temel kaynağını oluşturan Osmanlı Devleti ile Orta Asya Hanlıkları'nın münasebetlerine ait arşiv belgeleri incelendi. Ayrıca Osmanlı Devleti'nin arşiv belgelerindeki kalıba dökülmüş deyimleri hakkında da bilgiler verildi. Daha sonra Üçüncü ve Dördüncü Bölümlerde arşiv belgelerini içeriğine göre ayırarak (siyasi, ekonomik ve dini münasebetler) onlardaki tarihî olay ve bilgileri tarihi el yazılardaki, ilmî eserlerdeki bilgilerle mukayese ederek yeni neticelere varıldı. Arşiv belgeleri ve tarihî el yazılar dışında kullanılan konuyla ilgili Kırgızca, Türkçe ve Rusça ilmî çalışmalardaki bilgiler de mukayese edildi. Tezin Sonuç kısmında araştırmada elde edilen tarihi bilgiler yer almaktadır. En sonunda da kaynaklar listesi, açıklamalar ve ekler yer aldı.
Benzer Tezler
- Kırgız seçkinlerinin siyasi ve tarihi rolü (XIX yy. ortası- XX yy. başı
Кыргыз элитасынын саясий жана тарыхый ролу (XIX к. ортосу-XX к. башы)
CAKŞILIK KADIR UULU
Yüksek Lisans
Kırgızca
2021
Siyasal BilimlerKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiPROF. DR. MURATBEK KOCOBEKOV
- П.п. румянцевдин комиссиясы тарабынан топтолгон материалдар боюнча xıx кылымдын экинчи жарымы–xx кылымдын башында түндүк кыргызстандын социалдык-экономикалык абалынын анализи
P.P. Rumyantsev komisyonu tarafından toplanan malzemelere göre XIX. yüzyılın ikinci yarısı – XX. yüzyılın başında kuzey Kırgızistan'ın sosyo-ekonomik durumunun analizi
NAZGÜL TOYBAYEVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2012
TarihKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEENBEK ALIMBAYEV
- Bağımsızlık sonrası Kırgız tarihi biyografik romanı
Эгемендүүлүктөн кийинки кыргыз тарыхый биографиялык романдары
HALİT AŞLAR
Doktora
Türkçe
2012
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LAYLİ ÜKÜBAYEVA
PROF. DR. ORHAN SÖYLEMEZ
- Кыргыздардагы сот системасынын тарыхы(xıx.к.экинчи жарымы - xx.башы)
Kırgız yasa sisteminin tarihi (XIX yy. yarısı – XX yy.başı)
SEZİM ALMAZBEKOVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2015
TarihKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEENBEK ALIMBAYEV
- Çağataycanın son dönemine ait bir Köroğlu destanı (İnceleme, transkripsiyon, aktarma, dizin)
Короглу» малый эпос относящийся к последней эре чагайтайской письменности
ERHAN TAŞBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEVLÜT GÜLTEKİN