Geri Dön

Кыргызстандагы текстиль жана тигүү ɵнɵр жай тармактарынын ɵнүгүүсү

Kırgızistan'daki tekstil ve giyim dikme sektӧrünün kalkınması

  1. Tez No: 614067
  2. Yazar: RASHİDA CHEE
  3. Danışmanlar: AR.GÖR. DANIŞMAN YOK
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Ekonomi, Economics
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2012
  8. Dil: Kırgızca
  9. Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Ekonomi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 84

Özet

Текстиль жана тигүү өнөр жай тармактары – жеңил өнөр жай катары кездемелерден тигилген турмуштук жана техникалык буюмдарды, трикотаждык кездемелерди, жасалма жана натуралдык булгаары жана мехтерден, жаңы кострукцияланган материалдардан, ошондой эле ар кандай фурнитура жана кооздоочу материалдардан кийимдерди тигип чыгарган өнөр жай. Текстиль жана тигүү өнөр жай тармактар приоритеттүү тармактардан бири, анткени бул тармактар калктын жашоосуна керектүү товарлар жана жумуш ордундар менен камсыз кылат. Кыргыз Республикасынын Өкмөтү тигүү өнөр жай тармагына дайыма өзгөчө көңүл бурат. 90-чу жылдарга чейин тигүү өнөр жайы 6 стабилдүү иштеген жана рыноктук реформаларынын биринчи жылдарында кыйынчылыктарга дуушар болгон. Бул жылдарда тармак мамлекеттик бюджетинин 40%-ын түзгөн жана бул тармакта 300 000 адам иштеген, реформалар жылдары болсо менеджменттин начар болгону жана обороттук каражаттардын жетишсиздиги деген кыйынчылыктар келип чыкты. Бул магистрдик иште Кыргыз Республикасынын текстиль жана тигүү өнөр жай тармактарынын келип чыгышы, өнүгүүшү, бүгүнкү күндө бул тармактарда болгон маселелер жана бул маселелери чечүү жолдору аныкталган. Согушка чейин беш жыл мурун жергиликтүү айыл чарба сырьесунун базасында жеңил өнөр жай тармактары түзүлүп, интенсивдүү өнүгүүгө баштаган. Улуу Ата Мекен согушу учурунда эвакуацияланган ишканалардын жардамы менен өлкөдөгү жеңил өнөр жай ишканалар көбөйдү. Ал эми согуштан кийин ишканалар кайрадан түзүлүп заманбап технологиялык процесстер, жаңы автоматтык жабдыктар менен камсыз кылынган жеңил өнөр жайы 60-жылдары абдан өнүккөн. 90-жылдардын башында жеңил өнөр жайы жалпысынан 30% товар өндүрсө, 1999-жылы өндүрүлгөн товар 5,7%ды гана түзгөн. 2000-жылы текстилдик жана тигүү өнөр жайлардан чыгарылган товарлардын физикалык көлөм индекси 1999-жылга салыштырмалуу 103,3%ды түзгөн. Жеңил өнөр жай өндүрүштүн динамикасы 2003 жылдан бери эки эсе өсүшүн көрсөтөт, 2009 жылдан тышкары, анткени бул жылы Россия жана 7 Казахстандын рынокторунда керектөөчү талабын төмөндөшү себебинен 30%га азайтуу көрсөтүлөт. Азыркы учурда Кыргызстандын текстилдик өнөр жайы өлкөнүн экономикасында мурункудай статуска ээ эмес. Кыргыз өндүрүүчүлөрү технологиялык жабдыктардын эскиришинен, сырьёлорду сатып алуу үчүн финансылык каражаттардын жоктугунан улам, конкурент боло турган товарларды чыгара албагандыктан төмөндөөлөр күтүлө бермекчи. Ошондой эле текстилдик ишканалар сырьёлорду сатып алуу үчүн финансылык каражаттардын жоктугунан иштебей токтоп турат. Азыркы күндө Кыргызстандын тигүү өнөр жайы өз алдынча өнүгө албай турган денгээлге жетти жана өкмөт менен башка кызыктар тараптын жардамы менен маселелердин чечилишинде белгилүү бир механизмди талап кылат. Азыркы учурда мындай уюмдар жакшы өнүккөн эмес жана бул маселелердин чечилишинде жетишээрлик тажрыйбага ээ эмес. Тигүү өнөр жайы республикабыздын экономикасына таасири чоң жана учурда өкмөт чечкиндүү кадамдарды талап кылууда. Жеңил өнөр жай өлкөбүздө пайдалуу тармак болуп эсептелинет. Тилекке каршы, учурда Кыргызстандын текстиль өнөр жайы кризисте. Ошол эле учурда, тигүү өндүрүшү өнүгүүдө. Жеңил өнөр жайы өзүнө үч негизги тармакты камтыйт - текстиль, кийим тигүү, териден жасалган жасалгалар жана кийим- 8 кечелер, бут кийимдер. Бул магистрдик иште текстиль жана тигүү өнөр жай тармактар өзгөчө каралат. Жеңил өнөр жай тармагы жергиликтүү сырьёну ( пахта, жүн жана химикалык жиптердин аралашмалардын калдыктарын) кайра иштетүүгө негизделет. Биздин буюмдар Дүйнөлүк брендге атаандаш боло алат. Эгер биздин сырьёлук базабыз күчтүү болгондо, Европанын рыногуна буюмдарды тикмекпиз жана «баа-сапат» жагынан татыктуу атаандаш болмокпуз. Өзүбүздү кризистен жеңил өнөр жайы гана алып чыгара алат. Бирок, биз өкмөттүн колдоосуна муктажбыз. Заманбап технология жайылтуу, адистерди тартуу, жабдыктарды жаңылатуу үчүн инвестиция боюнча мамлекеттик программалардын жардамы менен текстилдик өндүрүштү кайра жарата алабыз.

Özet (Çeviri)

Tekstil ve giyim dikme endüstrisi gerek istihdam gerekse üretim ve pazar imkanları açısından en önemli sektörleri arasındadır. Tekstil sektörü elyaftan başlayarak iplik, dokuma, örme, boya-baskı gibi işlemleri kapsayan emek yoğun bir sektördür. Tekstil ve giyim dikme sektӧrleri bütün dünyada sanayinin gelişmesinin itici gücü olmuştur. Genellikle bir ülkede sanayileşme ve sanayi toplumu haline gelme, tekstil ve giyim dikme sektӧrleri ile gerçekleşmiştir. Tekstil ve giyim dikme sectӧrleri güç kaybetmeye başlayınca, marka yaratarak ve yaratılan bu markanın daha yüksek fiyatlarla satılması sağlanarak zararı en aza indirmek mümkün olmaktadır. Yani bir ülke tekstil ve giyim dikme sektörlerini geride bırakırken dünya çapında modacılar ve marka bırakması gerekmektedir. Bunu en iyi gerçekleştiren ülkeler sırasıyla Ingiltere, Fransa ve Italya'dır. Tekstil ve giyim dikme sektörleri her zaman öncelik verilen sektörlerden biridir. Çünkü bu sektörler halkın yaşamsal ihtiyaçlarını gideren mal ve hizmetleri sağlamaktadır. Kırgızistan hükümeti tekstil ve giyim dikme sektörlerine daha çok önem vermektedir. 1990lı yıllara kadar istikrarlı bir şekilde çalışmış ve piyasa ekonomisine geçişinin ilk yıllarında birçok zorlukla karşılaşmıştır. Bu yıllarda tekstil ve giyim dikme sektörleri ülke ekonomisinin %40'ını oluşturmaktaydı ve bu sektörlerde 300 bin kişi çalışmaktaydı. 1990lı 10 yıllarda uygulanan yeni politikalar zamanında işletmelerin ve döner sermayenin kötü olmasından dolayı zorluklarla karşılaşıldı. Bu tezde Kırgızistan tekstil ve giyim dikme sektörlerinin ortaya çıkışı, gelişimi, bugünkü yaşanan sorunlar ve bu sorunlara karşı uygulanması gereken mücadele yolları incelenmiştir. Savaştan 5 yıl öncesine kadar yerli tarım ve gıda üretiminin yanı sıra tekstil ve giyim dikme sektörleri de ortaya çıkmaya başlamıştır. İkinci Dünya Savaşının olduğu zamanlarda işletmelerin Kırgızistan'a tahliye edilmesi sonucunda ülkenin hafif sektöründe artış olmuştur. Böylece savaştan sonra yeni kurulan işletmeler modern teknolojiler ve yeni otomatik makineler sayesinde hafif sektör 1960' lı yıllarda oldukça büyük ilerlemeler göstermiştir. 1990'lı yılların başında hafif sektör genel olarak %30 üretim yapmaktaydı. 1999 yılında ise üretim %5,7'ye düştü. 2000 yılında tekstil sektöründe üretilen malların fiziki hacim endeksi 1999 yılına göre %103,3 olmuştur. Günümüzde Kırgızistan ekonomisi önceki yıllara göre biraz daha gerilemiş durumdadır. Kırgızistan ekonomisinin daha da kötüye gitmesi, halkın ekonomik yetersizliği ve tekstil üreticilerinin düşük imkanları, piyasadaki rekabete uyum sağlayamamaları sebebiyle tekstil işletmeleri günden güne daha da yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmaktadır. Günümüzde Kırgızistan tekstil ve giyim dikme sektörleri hükümetin destek vermemesi, halkın maddi durumu, yetersiz sermaye, düşük teknoloji ve bu sebeplerden dolayı ortaya çıkan girişimcilerin isteksizliklerinden dolayı 11 sektör gelişememektedir. Bütün bu sorunlarla mücadele etmek için işletmelerin maddi yetersizliklerin yanı sıra birde bu konuda eğitimleri yok. Tekstil ve giyim dikme sektörleri ülke ekonomisine büyük ölçüde etki etmektedir. Hafif sektörü ise Kırgızistan için en yararlı sektörlerden biridir. Maalesef, günümüzde tekstil ve giyim dikme sektörleri kriz içindedir. Fakat ileride gelişecek olan teknoloji, yeterli sermaye, iyi eğitim ve kaliteli istihdam sayesinde ülke içinde üretilen malların dünya standartına ulaşabileceğini umut ediyoruz.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    615544

    Küreselleşme sürecinde Kırgızistan ekonomisinde rekabet gücü oluşturma ve geliştirme sorunları

    Ааламдашуу процессинде кыргызстандын экономикасында атаандаштык чөйрө түзүү жана өнүктүрүү маселеси

    KIYALBEK AKMOLDOEV

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    EkonomiKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi

    İktisat Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. JUSUP PİRİMBAEV

  2. Tez No

    613167

    Карамдоо маданияты жана адам денесинин 'мета' катары коммуникация процессинде колдонулушу (маркетингдик көз караш)

    Tüketim kültürü ve üretim sürecinde 'Meta' olarak beden tüketimi (Pazarlama yaklaşımı)

    ANJELİKA MEDVEDEVA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    İletişim BilimleriKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi

    İletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. BAYRAM KAYA

  3. Tez No

    829734

    Кыргызстандагы мамлекеттик ишканалар менен чарбалык коомдордун өлкөнүн экономикасындагы ролу жана салымы

    Kırgızistan'daki devlet teşebbüsleri ve ekonomik toplulukların ülke ekonomisindeki rolü ve katkısı

    AVAZBEK SULTANALİ UULU

    Yüksek Lisans

    Kırgızca

    Kırgızca

    2022

    EkonomiKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi

    Ekonomi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. JUSUP PİRİMBAEV

  4. Tez No

    771781

    Кыргызстандагы мектеп-медреселер(xıx-xx кылымдын башына чейин)

    Kırgızistan'daki mektep ve medreseler(xıx-xx yüzyılın başına kadar)

    CAYNAGÜL TACİBAY KIZI

    Yüksek Lisans

    Kırgızca

    Kırgızca

    2022

    TarihKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. ROZA ABDYKULOVA

  5. Tez No

    692963

    Кыргызстандагы ийне жалбырактуулардынкозу карындык илдеттерине мүнөздөмө берүү

    Kırgızistan'da iğne yapraklı ağaçlarda görülen fungal hastalıkların karakteristikleri

    AYDANA ASKAROVA

    Yüksek Lisans

    Kırgızca

    Kırgızca

    2021

    ZiraatKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi

    Bitki Koruma Ana Bilim Dalı

    DR. MAHABAT KONURBAYEVA

Geri Dön