Vasfî dîvân [Metin-çeviri-açıklamalar-dizin]
ВАСФИ ДИВАН [текст-котормо-баяндамалар-индекс]
- Tez No: 614719
- Danışmanlar: PROF. DR. HAKAN TAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Vasfî, Dîvân, Nesre Çeviri, Açıklamalar, Dizin
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 330
Özet
Vasfî Dîvân [Metin-Çeviri-Açıklamalar-Dizin] adlı tez çalışmamızın konusu; Vasfî mahlasını kullanarak şiirlerini kaleme alan, şiirlerinde döneminin şiir geleneğini yansıtan, beyitlerinde Türkçe kelime, deyim ve vecizeleri kullanan, Klasik edebiyatla ilgili kaynaklarda gerçek adı belirtilmeyen, XVI. yüzyıl şairi Vasfî'ye ait olan“Dîvân”dır. Vasfî'nin hayatı, edebî kişiliği ve tek eseri olan“Dîvân”ının incelendiği tez çalışması dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm“Vasfî'nin Hayatı ve Edebî Kişiliği”adını taşımaktadır. Bu bölümde XVI. yüzyıl şairi olan Vasfî'nin hayatı ve edebî kişiliği hem kaynaklardan hem de kendi beyitlerinden yola çıkılarak incelenmiştir. İkinci bölüm“Metin ve Çeviri”adlı bölümdür. Bu bölümde Dîvân'daki şiirlerin çeviri yazılı metni ve günümüz Türkçesiyle nesre çevirisi yer almaktadır. Bu bölüm hazırlanırken; Mehmed Çavuşoğlu tarafından çeşitli mecmua ve mikrofilmlerin incelenmesi sonucunda oluşturulmuş ve 1980 yılında da yayımlanmış“Vasfî Dîvan Tenkidli Basım”adlı eser temel alınmıştır. Bu eserdeki beyitler yeniden gözden geçirilerek transkripsiyonu düzenlenmiş, eksikler giderilmiş, bu eserde yer almayan bir adet şiiri eklenmiş; toplamda 10 kaside, 2 musammat, 102 gazel ve 4 kıta sözlük ve Klasik edebiyatla ilgili diğer kaynakların yardımıyla en anlaşılabilecek şekilde günümüz Türkçesiyle nesre aktarılmıştır. Üçüncü bölüm“Açıklamalar”başlığını taşımakla beraber bu bölümde beyitlerin günümüz Türkçesine aktarımı gerçekleştirilirken açıklanmasının gerekli olduğu düşünülen 36 adet mazmun, kavram ve söz gruplarının örnek beyitler yoluyla açıklamaları alfabetik bir sıralama içinde yapılmıştır. v Dördüncü bölüm“Dizin”adlı bölümdür. Bu bölümde öncelikle üçüncü bölümde açıklanan mazmun, kavram ve söz gruplarının dizini yer almaktadır. Daha sonra Vasfî Divan'ında geçen kelimelerin gramer özellikleri incelenerek hazırlanmış alfabetik dizin bulunmaktadır. Dört bölümden oluşan bu çalışmada döneminde fazla bir üne sahip olmayan, hacimli bir divanı bulunmayan, teknik bakımdan kusurlu olsa da ince bir hayal gücüne sahip olan şair Vasfî ve Dîvân'ı incelenmiştir. Dönemin şiir geleneğine bağlı Vasfî, Necati Bey sonrası Türkçe söz ve anlam zenginliklerini şiirlerinde kullanmış bir şair olarak dönemin diğer şairleri gibi ortak mazmun ve kavramlara da divanında yer vermiştir. Hazırlanan bu çalışma ile Vasfî'nin bu özellikleri ortaya konulmaya, beyitlerinin günümüz Türkçesiyle nesre çevrilerek şairin daha kolay bir biçimde anlaşılmasına, dönemin dil ve üslup özelliklerinin kavranılmasına çalışılmıştır. Böylelikle Klasik edebiyat üzerine çalışma yapacak araştırıcılar; döneminde fazla bir üne kavuşmamış Vasfî'nin beyitlerinden yararlanarak şairi, şairin şiir anlayışını, Klasik edebiyattaki yerini ve XVI. yüzyılın Klasik şiirini daha iyi kavrayacak ve özümseyecektir.
Özet (Çeviri)
Диссертациялык ишибиз Васфи Диваны [текст-котормо-баяндамалар- индекс] деп аталып; Васфи деген ылакап атты колдонуп ырларды жараткан, өзүнүн ырларында доорунун ыр салтын чагылдырган, ыр саптарында түрк көркөм сөз каражаттарын, фразеологизм жана өтмө маанилерди колдонуу менен бирге, сөз берметтерин калтырган акын. Ал классикалык адабиятка тийиштүү булактарда чын атын жазбай, XVI кылымдын маанилүү акындарынын бири Васфинин маанилүү эмгеги Диван болуп эсептелет. Васфинин өмүр баяны, адабиятта алган орду жана бизге жеткен жалгыз чыгармасы болгон «Дивандын» изилдениши бул диссертациялык ишибиздин төрт бабында чагылдырылган. Биринчи бап“Васфинин өмүр баяны жана адабиятта алган орду”деп аталат. Бул бөлүмдө XVI кылымдын акыны болгон Васфинин өмүр баяны жана адабиятта алган орду тууралуу маалыматтар жазылган. Экинчи бап“Текст жана котормо”деп аталат. Бул бөлүмдө Дивандагы ырлардын котормосу жазылган текст жана бүгүнкү күндөгү түрк тили менен кара сөз түрүндө жазылган. Бул бап жазылып жатканда Мехмет Чавушоглу тарабынан түрдүү адабий булактар жана кыска метраждуу фильмдерди иликтөөнүн натыйжасында алынган жана 1980-жылы жарыкка чыккан“Васфи Диван сын- пикирдүү басым”деп аталган чыгармага таянып даярдалган. Бул чыгармадагы ыр саптары кайрадан иликтөөгө алынып транскрипциясы жазылган, кемчиликтер жоюлган, бул чыгармада жазылбай калган бир ыр да кошулган; жалпысынан 10 касыйда, 2 мусаммат, 102 казал жана 4 куплет/кыта сөздүк жана классикалык vii адабият менен байланыштуу башка адабияттардын жардамы менен абдан жеңил түшүнүүгө мүмкүн болгон бүгүнкү күндөгү түрк тилине которулган. Үчүнчү бап“баяндамалар”деп аталып, ал бөлүмдөрдө ыр саптарынын бүгүнкү күндөгү түрк тили менен жазылып жаткан учурда зарыл деп табылган 36 даана мазмун, түшүнүк жана сөз топтору мисал куплеттери жолу менен баяндамалар алфавиттик кезек менен тизмектелген. Төртүнчү бап“индекс”деп аталат. Бул бөлүмдө алды менен үчүнчү бөлүмдө баяндамалар берилген мазмун, түшүнүк жана сөз топторунун түшүндүрмөлөрү орун алган. Андан кийин Васфинин Диванында жазылган сөздөрдүн грамматикалык өзгөчөлүктөрү иликтенип алфавиттик кезек менен тизмектелген. Төрт бөлүмдөн турган бул диссертациялык ишибиз өз доорунда ашыкча популярдуулукка ээ болбогон, өтө көлөмдүү ыр жыйнактары жаратпаган, техникалык жагдайдан алып караганда, кемтик болсо да кичине кыялданууга ийкемдүү акын Васфи жана бул улуу акын жараткан Диван илимий иликтөөгө алынган. Өз доорунун ыр жазуу салтына ылайык жазган Васфи, Нежати Бейден кийин түркчө сөз жана маанилик байлыгын ырларында колдонгон акын катары өз доорунун башка акындары сымал орток мазмун жана түшүнүктөрүнө да чыгармасында токтолгон. Бул диссертациялык ишибизде Васфинин бул өзгөчөлүктөрү аныкталып, ыр саптары бүгүнкү күндөгү түрк тили менен кара сөз түрүндө жазылып акындын эмгектеринин мындан да жеңилирээк түшүнүүнү камсыз кылган, доорунун тилдик жана стилдик өзгөчөлүктөрү камтылган. Мындай жол менен классикалык адабият үстүндө иликтөөлөр жасалып, өз доорунун атактуу акыны болбосуна карабастан, Васфинин ыр саптарын колдонуп, акындын ыр жазуу таризин, классикалык адабиятта алган ордун жана XVI кылымдын классикалык ырын мындан да мыкты түшүнүп, маани-мазмунун мыкты деңгээлде өздөштүрөт. Ачкыч сөздөр: Васфи, Диван, кара сөз түрүндө жазылыш/котормо, баяндама, индекс.
Benzer Tezler
- Yunus Emre'nin Risaletün Nushiyye'si ve Divan'ı (Giriş-İnceleme-Metin-Dizin)
Risaletun Nushiyye and Divan by Yunus Emre (Introductory-study-Text-Index)
VASFİ BABACAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DilbilimAkdeniz ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ALİ CİN
- Süleymaniye Kütüphanesi Tercüman Koleksiyonunda 020 numara ile kayıtlı şiir mecmuasının çeviri yazılı metni ve incelemesi
The transcription text and scientific analysis of poem magazine that registered in Süleymaniye Library, Tercüman Collection with inventory number 020
MEHMET GÜLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAK
- Güft-i Vasfi (inceleme-metin)
Güft-i Vasfi (analysis-text)
AYTEN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ESRA EGÜZ
- Eşrefoğlu Rumi Divanı'nın dil ve üslup yönünden incelenmesi
Investigation of Eşrefoğlu Rumi's Divan in language and style
YASEMİN BIYIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimSivas Cumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLAL YÜCEL
- Enderûnlu Vâsıf Dîvânı'nda zaman
Time in the Dîvân of Enderûnlu Vâsıf
ALİ DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
DOÇ. DR. BAYRAM ALİ KAYA