Байыркы түрк тили (VII-XIII-к.) менен кыргыз тилинин диалектилеринин ортосундагы тилдик окшоштуктар
Eski Türk dili (VII-XII y.y.) ve Kırgız dilinin ağızlarındaki dil benzerlikleri
- Tez No: 615091
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. NURDİN USEEV
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Kırgızca
- Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 123
Özet
Eski Türk dili üzerine bir çok araştırma yapılmasına rağmen şimdiye kadar Kırgız dilinin ağızlarıyla karşılaştırılmış çalışmalar bulunmamaktadır. Türk halklarının tarihi Hun'lara kadar uzandığıyla ilgili varsayımlar olsa bile yazılı kaynaklar bulunamadığından dolayı bilimsel açıdan ancak VII-VIII asırlara ait diyebiliriz. Bu yazılar XI-XII asırlara kadar uzanmaktadır. Yazıtların dili Eski Türk Dilidir. Eski Türk yazıtlarına ait bazı kelimeler şimdiki Kırgız dilinin ağızlarında da bulunmaktadır. Ortak dil benzerliklerinin bulunması Kırgız dilinin ve Eski Türk dilinin bir baba dilden geldiğinin delili ve aynı zamanda Kırgız dilinin tarihi de Eski Türk Diliyle aynı olduğunun da göstergesidir. Bu nedenle yüksek lisans tezimizde Eski Türkçedeki ve Kırgız Dilinin ağızlarındaki dil benzerliklerini araştırmaya çalıştık. Tez çalışmamızın amacı Eski Türk dilindeki ve Kırgız dilinin ağızlarındaki dil benzerliklerini bulmaya çalışmak ve onların sınıflandırmasını yapmak. Sonuçlara dayanarak Kırgız dilinin tarihi Eski Türk diline kadar uzanacağına dair deliller sunmak. Tez çalışmamız giriş bölümüyle başlamaktadır. Genel olarak üç bölüden oluşmaktadır. Birinci bölümde araştırmanız teorik yönleri üzerinde durulur. Kırgız Dilinin ağızları ve onların araştırılması, Eski Türk Dili, Eski Türk Dili üzerine yapılan çalışmalar hakkında
Özet (Çeviri)
Байыркы түрк тили ар кайсы өңүттөн изилденип келе жатса да, азыркы күнгө чейин кыргыз тилинин диалектилери менен салыштырып изилдеген изилдөөлөр жокко эсе. Байыркы түрк элдеринин тарыхы эски Хун доорлоруна таянары тууралуу божомолдор айтылганы менен жазуу түрүндө 7-8- кылымдан кийинки мезгилдерге таандык болгон жазуулар гана сакталып калган. Жалпы түрк калктарынын тарыхын изилдөөдө мааниси зор болуп эсептелген байыркы түрк жазма эстеликтери пайда болгон мезгил 7-8-кылым деп эсептелип, жогорку чеги 11-12- кылымдарга чейин созулат. Жазуу эстеликтеринин тили – байыркы түрк тили болуп саналат. Бул жазма эстеликтерде кездешкен айрым сөздөрдү учурда кыргыз тилинин айрым диалектилеринде кездештирүүгө болот. Бул албетте байыркы түрк тили менен кыргыз тилинин тектеш тил экендигинин дагы бир далили болуу менен бирге кыргыз тилинин канчалык деңгээлде тарыхый экендигин да айгинелейт. Ушуга байланыштуу диссертациялык ишибизде байыркы түрк тили менен кыргыз тилинин диалектилериндеги тилдик окшоштуктар изилдөөгө алынды.
Benzer Tezler
- Кыргыз тилинин түштүк диалектилеринде байыркы түркчө элементтер
Kırgız Türkçesinin güney ağızlarında eski Türkçe unsurlar
AYPERİ KARATAYEVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2015
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NURDİN USEEV
- Kırgızca ve Hakasçada fiil
Кыргыз жана хакас тилдериндеги этиштер
ANARA YÜRÜMEZ
Doktora
Türkçe
2016
DilbilimKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EKREM ARIKOĞLU
- «дивану лугат-ит-түрк» сөздүгү кыргыз тилинин тарыхый өнүгүшүн изилдөө булагы(фонологиялык жана морфонологиялык изилдөө)
Kırgız dilinin tarihi gelişiminin araştırılmasında bir kaynak olarak Divanü Lugati't-Türk (Fonolojik ve morfonolojik inceleme)
NEGİZBEK ŞABDANALİYEV
Doktora
Kırgızca
2015
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KADIRALI KONKOBAYEV
- Орхон жана энесай жазма эстеликтеринин тилдик жана алфавиттик салыштырылуусу
Orhun ve Yenisey yazıtlarının dil ve alfabe açısından karşılaştırılması
ARGEN ŞABDANOV
Yüksek Lisans
Kırgızca
2022
DilbilimKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NURDİN USEEV
- Казак тилинин диалектилери менен байыркы түрк тилинин ортосундагы окшош тилдик өзгөчөлүктөр
Kazak Türkçesinin ağızları ile eski Türkçe arasındaki benzer dil özellikleri
MEYRİM İSAHANOVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2017
DilbilimKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NURDİN USEEV