Divanu Lugati't-Turkün Arap sözlükçülüğüne göre incelenmesi
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 615404
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA S. KAÇALİN, DOÇ. DR. BURUL SAGINBAYEVA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Divanu lugati 't-Turk, Kaşgarlı Mahmud, Karahanlılar, Bağdad, Ali EMİRİ, Kilisli Rifat BiLGE, Arap sözlükçülüğü
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 700
Özet
Hüseyin oğlu Kaşgarlı Mahmud [1008-1105] bugün Kırgızistan sınırları içerisinde bulunan Issık Köl yakınlarındaki Barskan'da doğmuş, çocukluğu Kazakistan sırurları içerisinde bulunan İla nehri boyunda geçmiş , 1057 dolayında Bağdad'a yerleşmiştir. Kaşgarlı Mahmud Dİvanu lugati' t-Turk d_;-J~ ~W 0'->=ı.J'ü 25 ocak 1072'de yazınağa başlamış ve 10 Şubat 1074'te bitirmiştir. Bu kitabı yazarken el-Cevheri'nin (Sytl~l [ö. 1007] yakım olan bir zamanlar adına Oturarda denilen Karaçıtk/tt (Farablı) İbrahim oğltt Eb~ İbrahim oğltt İshak'ın [ö. 961] Dlvinu 1-adih li hayini lugati ·ıcarab~.., ıJ~ aiJ 0~ i; ~..9~~ 0~J..J.J adlı sözlüğünü örnek almıştır. Yazdığı bu kitabı Abbasi Halifesi Abü 'l-}:Casım c Abdullah bin Mul_ıammad almu~. tadi bi-amrillah'a .ılıi.JAil: (S.lli.JI .i.u.A 6: .ılı\ ~ ~Wl ~i [ 467-487] sunmuştur. Bu kitap Araplara Türkçeyi öğretmek ve Türkçenin de Arapça kadar mühim bir dil olduğunu kamtlamak amacı ile yazılmıştır. Yazıldığı dönemin Türk örf, adet ve yaşayışı bakımından çok değerli bilgiler veren Dİvanu lugatİ 't-Turk d_;-J~ ~W 0'->=ı.J yalmzca Türkçe madde baş lı Arapça bir vı sözlük değildir. Türkçenin ı ı. yüzyıldaki dil özellikleriyle lehçe ve ağız farklarını belirtınesi bakımından ses ve yapı bilgisine ışık tutan bir dil bilgisi kitabı; Türk dünyasıııııı sözcük dağarcığını içeren bir sözlük; kişi, boy ve yer adları kaynağı, tarihe ışık tutan bir kaynak; kısacası içerdiği bilgilerin çeşitliliği itibariyle Türk dili ile yazılmış en eski ansiklopedik eserdir. Divan u Iugati 't- Turk d:)J~ ç:.,W 0h:ı..sı'te dönemin belli başlı coğrafi birimlerini gösteren bir Dünya haritasına da yer verilmiştir. Divanu Iugati 't-Turkd);J~ ç:.,W 0'>=ı..sı'te Türkçe sözcüklerin Arapça karşılıkları verildikten sonra bunları kanıtlamak amacıyla ya bir atasözü, ya da manzum bir parça bulunmaktadır.
Özet (Çeviri)
MaxMy;:ı; an-Kamrap11 (1008-ı 105) a3bipKhı Khıprb13CTaH;:ı;biH blcbiK-KeJI aH:Marhm;:ı;arhı EapcKaH~~;:ı;e TyyJiraH. Eana qarhl Ka3aKCTaH)l;hiH liJI ;:ı;apbmChiHhiH 6oıoH;:ı;a eTeT. ı057-)KbiJI)l;ap;:ı;a Ear;:ı;a;:ı;ra oTypyKTamhm KanaT. MaxMy;:ı; aJI-KamrapH J(ueaHy llyzamu 'm-TypK ~:;u\ ~(ij wl~~ arryy C83 )KbiHHarbiH ı 072-)KbiJI;:ı;hiH 25-51HBapbiH)l;a 6amTan, ı 074-)KbiJI):(biH ı 0-eBpaJibiH,rı;a )Ka3bll1 6yrypeT. nyJI KilTenTil )Ka3yy;:ı;a ( 1007-)KbiJI):(ap) Orpap ;:ı; en aTanraH )Kep;:ı;eH %IKKaH A.ııb-HHe 6: liıl .ip ~lll\ J:!\ [(467-487) liıi-.>Ail: (SJ:ii.a..ll ..ı...-...a apHan )Ka3raH. KHTen apanTapra TypK THJIHH yH:peryy, omoH;:ı;oH: 3Jie TypK THJIH ;:ı;a apan THJIH Chi51KTYY e3reqe MaaHHre 33 3KeH,rı;HrHH 83 ;:ı;oopyH;:ı;arhı TypK 3JI,rı;epHHHH canT-caHaa, )Kamoo TypMymy )KeHyH;:ı;e KeH;Hpll MaaJibiMaT KaMTbiraH J(ueaHy llyzamu 'm-TypK ~:;u\ ~(ij wl~~ ~ apanqa )Ka3hiJiraH TypK THJI;:ı;epHHHH ce3;:ı;yry raHa 3Mec, 6yJI KilTen TypK THJIHHHH ı ı vııı KbiJibiM):(arı,ı Tlill e3reqe.ııyKTepy, JieKCH:Ka, CaJiblillTblpMa THJI HJIHMH,
Benzer Tezler
- Dîvânu Lugâti't-Türk'teki bapların söz yapımı bakımından incelenmesi
Examination of the books in Divânu Lugâti't-Türk in terms of word formation
MUSTAFA AY
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimOndokuz Mayıs ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERKAN ŞEN
- Divanü Lugati't-Türk'te fiil yapımı
Verb formation in Divanu Lugati't-Turk
DİLEK HERKMEN
Doktora
Türkçe
2009
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. GÜLDEN SAĞOL YÜKSEKKAYA
- Dîvânu Lugâti't-Türk'te geçen giyim kuşam kültürü ile ilgili söz varlığı ve Kazakçadaki durumu üzerine bir inceleme
A resarch on clothing related vocabulary in Dîvânu Lugâti't-Türk and its position in Kazakh language
ŞEYMA TOKAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE MELEK ÖZYETGİN
- Divanu Lügati't Türk'te değerler
Values in Divanu Lugati't Türk
ÇAĞLAR YAPRAKGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimErzincan Binali Yıldırım ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ LATİFE KIRBAŞOĞLU KILIÇ
- Dîvânu Lugâti't-Türk ile Altay Türkçesindeki ortak sözcüklerin ses ve anlam bilgisi bakımından incelenmesi
Analysis of common words in Dîvânu Lugâti't-Türk and Altaic Turkish in terms of phonetics and semantics
ELİF ÖZDİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜLYA GÖKÇE