Bağımsızlık sonrası Kırgızistan yükseköğretim sisteminin değerlendirilmesi
Эгемендүү кыргызстандa жогорку кесиптик билим берүү системасынын анализи
- Tez No: 615638
- Danışmanlar: PROF. DR. AKMATALİ ALİMBEKOV
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 297
Özet
Bu çalışmanın amacı Kırgızistan yükseköğretim sisteminde yaşanan problemler ve bu problemlerin çözümü amacıyla geliştirilen politikaların üniversitelere yansıma durumlarını incelemektir. Betimsel nitelikteki araştırmada karma yöntem araştırmasına uygun olarak nicel ve nitel araştırma desenleri bir arada kullanılmıştır. Araştırmanın veri toplama sürecinde araştırmacı tarafından geliştirilen Yükseköğretim Algı Ölçeği, politika belgelerinin incelenmesi için doküman incelemesi ve yönetici görüşlerinin elde edilmesi için görüşme yöntemleri kullanılmıştır. Araştırmanın nicel veri toplama aracı için çalışma grubu 2017 yılında Kırgızistan'ın farklı yükseköğretim kurumlarında görev yapan 375 öğretim elemanından oluşmaktadır. Çalışma grubunda yer alan ve tabakalı örnekleme yöntemi göre belirlenen 375 öğretim elemanından, % 5,9 u Profesör, %19,5'İ Doçent, %8,3'ü Dr. , %56'sı öğretim görevlisi ve %10,4'ü diğer akademik işgörenlerden oluşmaktadır. Araştırmada doküman incelemesi kapsamında bağımsızlık döneminde geliştirilen ve yükseköğretimi doğrudan ilgilendiren 35 politika belgesi incelenmiştir. Ayrıca araştırma kapsamında 3'ü önceki dönemlerde Milli Eğitim ve Bilim Bakanlığı Bakan Yardımcılığı, 2'si geçmişte Rektörlük görevi almış 5 yükseköğretim yöneticisi ile yarı yapılandırılmış görüşme formu yoluyla görüşmeler yapılmıştır. Araştırmanın farklı veri toplama araçlarından elde edilen bulguları tartışma bölümünde üçgenleme yoluyla birleştirilmiştir. Araştırma sonucunda Kırgızistan yükseköğretim sisteminin bağımsızlığın ilk yıllarında karşılaştığı krize rağmen ayakta kalması ve ulusal yükseköğretim sisteminin kurulması, uluslararasılaşma ve Bologna Sürecine yönelim, demokratikleşme, idari ve bilimsel özerklik, örgüt içi adalet ve örgütsel doyum, sistemin yapı ve işleyişindeki belirsizliklerin giderilmesi gibi konularda başarılı olduğu belirlenmiştir. Diğer yandan bilimsel gelişim, yükseköğretimin finansmanı ve yükseköğretim kalitesi alanında büyük sorunların devam etmekte olduğu görülmektedir. Yükseköğretim politikalarının geliştirilmesinde önemli alanlarda gerekli düzeyde hızlı davranılmasa da olumlu adımların atıldığı tespit edilen sonuçlardandır. Politika belgelerinin birçok belirsizliği ortadan kaldırdığı ancak çoğunlukla başka ülkelerin yükseköğretim politikalarından esinlendiği ve yerel şartlara uygun, özgün politikaların geliştirilemediği belirlenmiştir. Yükseköğretim sisteminde yaşanan sorunlardan bazıları öğretim elemanlarının maaşlarının yetersizliği, bilimsel çalışmalar için finansman kaynakları bulmakta yaşanan zorluklar, üniversitelerin toplum ve iş çevreleri ile ilişkileri, milli değerlerin korunması, mezunların istihdamı, teknolojik altyapı gibi konularda yaşanan eksikliklerdir. Problemlerin birçoğunun temelinde yer alan yükseköğretimin finansmanı alanında kamunun finansmanda yetersiz kalması, öğrenim ücretlerinin temel kaynak olması ve kaynak çeşitliliğinin sağlanamaması yatmaktadır. Yükseköğretim sisteminin temel sorunlarından birisi yükseköğretim kalitesinin yetersizliğidir. Bu alanda akreditasyon süreçlerinin özel ajanslara devredilmesi geliştirilen başarılı politikalardandır. Yükseköğretim alanında geliştirilen politikaların uygulamaya yansımalarının önünde bazı engeller bulunmaktadır. Bunlar, geliştirilen politikaların uygulanma süreçlerinin kontrol ve finansman sistemlerinin geliştirilmemesi, kaynak yetersizliği ve geliştirilen politikalar hakkında paydaşların yeterli bilinç düzeyine ulaşamaması sayılabilir. Anahtar Kelimeler; Kırgızistan, yükseköğretim sistemi, yükseköğretim yönetimi, yükseköğretim politikaları, uluslararasılaşma, yükseköğretim problemleri, eğitim yönetimi, eğitim politikaları vi
Özet (Çeviri)
Бул илимий иштин максаты Кыргызстандын жогорку билим берүү системасында орун алган көйгөйлүү маселелер жана аларды чечүү максатында иштелип чыккан саясаттардын университеттерге кантип чагылдырылганын изилдөө болуп саналат. Баяндоо түрүндөгү изилдөөдө аралаш ыкмасындагы изилдөөгө ылайык сандык жана сапаттык изилдөө көрсөткүчтөрү бирге колдонулган. Изилдөө үчүн берилиштерди топтоо процессинде изилдөөчү тарабынан иштелип чыккан Жогорку билим берүүнү өздөштүрүү шкаласы, бул багытта иштелип чыккан программалык документтерди изилдөө үчүн документтердин анализи жана жетекчилердин көз караштарын билүү үчүн алар менен маектешүү ыкмалары колдонулган. Сандык берилиштерди топтоо үчүн изилдөөнүн иш тобу катмардык иргеме ыкмасы менен 2017-жылы Кыргызстандын ар башка жогорку окуу жайларында кызмат кылган 375 окутуучу курамынан түзүлгөн. Иш тобунда орун алган жана катмардык иргеме ыкмасы менен аныкталган 375 окутуучу курамдын 5,9%ы профессор, 19,5%ы доцент, 8,3%ы доктор, 56%ы ага окутуучу жана 10,4%ы башка академиялык кызматкерлер болушкан. Изилдөөнүн иш-кагаздарды иликтөө алкагында өлкө эгемендүүлүктү алгандан кийинки мезгилде иштелип чыккан жана жогорку билим берүү тармагына түздөн-түз тиешеси болгон 35 программалык документ иликтенип чыккан. Ошондой эле, изилдөөнүн алкагында өз убагында Элдик билим берүү жана илим министринин орун басары кызматында иштеген 3, жана мурда ректор болуп иштеген 2 респондент, бардыгы болуп 5 жогорку билим берүү тармагындагы жетекчилер менен жарым структуралык интервью (semi-structured interview) формасында маектер уюштурулган. Изилдөөнүн ар кандай берилиш топтоо куралдарынын жардамы менен алынган жыйынтыктар талкуулоо бөлүгүндө методологиялык триангуляция ыкмасы менен бириктирилген. Изилдөөнүн соңку бөлүгүндө Кыргызстандын жогорку билим берүү системасы эгемендүүлүктүн алгачкы жылдарында жаралган каатчылыкка карабастан кыйынчылыктарга туруштук берип, улуттук жогорку билим берүү системасынын түптөлүшү, интернационалдашуусу жана Болонья процессине багыт алышы, демократизация, административдик жана илимий өз алдынчалык, уюм ичинде адилеттүүлүк жана эмгекке канааттангандык, системанын структурасында жана иштөөсүндө белгисиздиктердин жоюлушу сыяктуу маселелерде ийгиликтүү болгону белгиленген. Ошол эле учурда, илимий өнүгүү, жогорку билим берүү тармагын каржылоо жана жогорку билим берүүнүн сапаты сыяктуу багыттарда курч көйгөйлүү маселелер дагы эле уланып жатканы байкалган. Жогорку билим берүү багытында саясаттарды иштеп чыгууда маанилүү багыттарда тийиштүү деңгээлде тез аракеттер көрүлбөсө да, оң өңүттө кадамдар жасалып жатканы аныкталып, жыйынтыктар арасында көрсөтүлгөн. Программалык документтер көптөгөн түшүнбөстүктөрдү жойгону, бирок ошол эле кезде алардын көбү башка өлкөлөрдүн үлгүлөрүнөн алынганы жана жергиликтүү шарттарга ылайыктуу артыкча саясаттар иштелип чыкпаганы да белгиленген. Жогорку билим берүү системасында орун алган көйгөйлүү маселелердин арасында окутуучулардын эмгек акыларынын аздыгы, илимий кызматкерлер үчүн акча булактарын издөөдөгү кыйынчылыктар, университеттердин жалпы коом жана бизнес чөйрөлөрү менен алакалары, улуттук баалуулуктардын корголушу, бүтүрүүчүлөрдүн иш менен камсыздалышы, материалдык-техникалык жабдылгандык сыяктуу маселелерде кемчиликтер көрсөтүлгөн. Көйгөйлүү маселелердин бир тобунун өзөгүндө орун алган жогорку билим берүүнү каржылоо маселеси жалпы мамлекеттин капчыгынын жукалыгынан, контракттык окуу акылары негизги каржы булагы катары кабыл алынышына жана каржылык булактардын ар түрдүүлүгүнүн камсыздала албагандыктан келип чыгууда. Жогорку билим берүүнүн начар сапаты жогорку билим берүү системасынын негизги проблемаларынын бири. Бул багытта аккредитациялоо иштери жеке менчик агенттиктерге өткөрүлүшү туура жүргүзүлгөн саясаттардын мисалдарынын бири болуп эсептелет. Жогорку билим берүү багытында иштелип чыккан саясаттарды ишке ашыруунун алдында айрым тоскоолдуктар пайда болууда. Иштелип чыккан саясаттарды жүргүзүүнү көзөмөлдөө жана каржылоо системаларынын иштелип чыкпагандыгы, ресурстардын жетишсиздиги жана иштелип чыккан саясаттар жөнүндө кызыктар тараптардын жетишерлик маалымат ала албагандыгы ушундай тоскоолдуктар катары эсептеле алат. Түйүндүү Сөздөр: Кыргызстан, жогорку билим берүү системасы, жогорку билим берүүнү башкаруу, жогорку билим берүү саясаттары, интернационалдашуу, жогорку билим берүүнүн проблемалары, окутуу-тарбиялоону башкаруу, билим берүү саясаттары. viii
Benzer Tezler
- Bağımsızlık sonrası Kırgızistan güvenlik politikaları: ABD ve Rusya'yı dengeleme politikası
The post-independence security policy of Kyrgyzstan: The policy of balancing with the USA and Russia
NAZILA JAMANKULOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Uluslararası İlişkilerİstanbul ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HAKAN GÜNEŞ
- Bağımsızlık sonrası Kırgızistan'da uygulanan döviz kuru politikaları
Başlık çevirisi yok
ÖZLEM AKÇA
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
EkonomiKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ÜNAL ÇAĞLAR
- Bağımsızlık sonrası Kırgızistan'da 9, 10 ve 11. sınıf dil ve edebiyat ders kitaplarında eğitim ve dil politikaları
Education and language policies in 9th, 10th and 11th grade language and literature textbooks in post-independence Kyrgyzstan
SİBEL BARCIN
Doktora
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AKARTÜRK KARAHAN
- Bağımsızlık sonrası Kırgızistan ekonomisi ekonomik yapıda ve emek piyasasındaki gelişmeler
Economy of kyrgyzstan after the independence development on the economical structure and labor market
AİBEK J
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
EkonomiUludağ ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. TAHİR BAŞTAYMAZ
- Bağımsızlık sonrası Kırgızistan'da misyonerlik faaliyetleri
After independence missionary in Kyrgyzstan
VEYSEL ZEYDAN