Hoşap Kalesi kazısı tütün lüleleri (2007-2015)
Tobacco pipes in Hoşap Castle excavation (2007-2015)
- Tez No: 618799
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET TOP
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Van, Hoşap, Kale, Kazı, Tütün, Lüle, Van, Hoşap, Castle, Excavation, Tobacco, Smoking
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sanat Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 183
Özet
Arkeolojik kazılarda ortaya çıkarılan her bir buluntu geçmişin önemli bir parçasıdır. Bu buluntular kendi içerisinde incelenir, tipolojisi belirlenir, kayıt işlemleri yapılır ve sonra diğer parçalarla olan ilişkisi bilimsel çalışmalarla araştırılıp irdelenerek, toplumsal yaşamdaki yerine yönelik yorumlar yapılabilir. Bunu yapabilmek için Sanat Tarihi, Arkeoloji, Tarih, Antropoloji, Halk bilimi gibi disiplinler arası bilgi akışı yapan alanlardan faydalanıp arkeolojik buluntuların sosyal ve kültürel etkisine vurgular yapılabilir. Geçmişten günümüze sosyokültürel değerlerin devam etmesini sağlayan birçok sanat eseri vardır. Bu eserler arasında“Tütün Lüleleri”de yer almaktadır. Tütün lülelerinin ortaya çıkmasında bazı önemli faktörler rol oynamıştır. Bu faktörlerin başında tütün tohumu gelir. Tütün tohumu ve bitkisi Amerika'dan Avrupa'ya, oradan da Osmanlı topraklarına gelmiştir. Bu tohumun ürünü olan tütünün zamanla dünyada önemli sayıda kullanıcı kitlesi oluşmuştur. Böylelikle tütünün yoğun bir şekilde kullanılmasıyla birlikte zamanla tütün içme aletleri de çeşitli malzeme ve teknikler kullanılarak yapılmaya başlanmıştır. Bu içim aletlerinin belki de zamanında en çok tercih edileni ve keyif vereni lülelerdi. Büyük emeklerle yapılan arkeolojik kazılarda çok sayıda eser tarihimize kazandırılmaktadır. Bu eserlerden biri de etnografyanın adeta birer yaşayan şahidi olan tütün lüleleridir. İşte bu yüksek lisans tezi ile tütün lüleciliğinin önemli buluntuları arasında yer alan Hoşap Kalesi Tütün Lülelerini belli bir disiplinle tez haline getirerek yazılı kayıtlarda yerini alsın istiyor ve bu tip arkeolojik eserlerimize sahip çıkmayı amaçlıyoruz. Osmanlı Arkeolojisi ve endüstri tarihinin yapı taşları arasında yerini alan tütün yetiştiriciliği ve lülecilik sanatı günümüz açısından araştırılması iyi yapılması gereken bir alan olmakla birlikte; korunup, tanıtılarak gelecek nesillere aktarılması gerekmektedir. Bu çalışmayı yayınlamakla Hoşap Kalesi tütün lüleciliği adına bir başlangıç yapmayı planladık. İnanıyoruz ki, tezimizin sayfalarını çevirdikçe, farklı tipolojisiyle bizlerin ilgi, alaka ve beğenisini kazanan birer arkeolojik miras olarak geçmişe ışık tutan bu buluntuları gördükçe, siz de aynı düşünceyi paylaşacaksınız. Çalışmamızın konusu olan ve Van'da sürdürülen Hoşap Kalesi kazı çalışmaları sonucu bulunan tütün lüleleri önemli buluntular arasındadır. Bu buluntular tez çalışmasıyla belli bir disipline göre değerlendirilmiş olup kendi içerisinde gruplandırılmıştır. Ayrıca diğer yörelere ait lülelerin benzer ve farklı özellikleriyle karşılaştırmalar yapılmış, Osmanlı Arkeolojisi içerisindeki yeri tespit edilmeye çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Each of the finds uncovered during archaeological excavations is an important part of the past. These findings are examined in their own, typology is determined, recordings are made, and then their relationship with other pieces is investigated and examined with scientific studies and interpretations can be made for their place in social life. In order to do this, art history, archeology, history, anthropology, folklore, interdisciplinary information flow can be used and the social and cultural impact of archeological finds can be emphasized. There are many works of art that enable the continuation of sociocultural values from past to present. Among these works are 'tobacco nozzles". Some important factors also played a role in the emergence of tobacco nozzles. Tobacco seed is one of these factors. Tobacco seeds and plants came from America to Europe and from there to Ottoman lands. Tobacco, the product of this seed, has gradually formed a significant number of users in the world. Thus, with the intensive use of tobacco, tobacco drinking tools have been started to be made by using various materials and techniques. Probably the most preferred and pleasurable of these drinking appliances in time was the nozzles. In the archaeological excavations made with great efforts, many works are brought to our history. One of these works is the tobacco nozzles which are the living witnesses of ethnography. With this master's thesis, we want to make Hosap Kalesi Tobacco Nozzles, which are among the important findings of tobacco smoking, to take their place in the written records with a certain discipline and to protect our archaeological works of this type. Tobacco farming and smoking pipe art, which is one of the building blocks of Ottoman Archeology and industrial history, is an area that needs to be done well for today, but it must be preserved and introduced and transferred to future generations. By publishing this work, we planned to make a start in the name of Hosap Castle tobacco smoking. We believe that as you turn the pages of our thesis and see these finds that shed light on the past as an archaeological heritage that gained our attention, relevance and appreciation with their different typology, you will share the same opinion. Tobacco nozzles, which are the subject of our study and found as a result of the excavation works in Hokoç Castle, are among the important finds. These findings were evaluated according to a certain discipline with the thesis study and were grouped within themselves. In addition, comparisons were made with similar and different features of the towers from other regions, and their place in Ottoman Archeology was tried to be determined.
Benzer Tezler
- Hoşap Kalesi kazısı seramikleri (2007-2017)
Hoşap Castle excavation ceramics (2007-2017)
ÖZLEM MEYDAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Sanat TarihiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLER YILMAZ
- Hoşap Kalesi bezemeleri
Hosap Fortress decorations
SONGÜL TAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
El SanatlarıAtatürk ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. CELALETTİN KARADAŞ
- Arkeolojik sit alanlarının sürdürülebilir turizm potansiyeli yönünden değerlendirilmesi: Hoşap Kalesi ve çevresi arkeolojik sit alanları
The evaluation of archaeological protected areas in terms of sustainable tourism potential: Hoşap Castle and its surrounding archeological protected areas
GAMZE BİÇEK BOZDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
ArkeolojiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DR. AYŞEGÜL KELEŞ ERİÇOK
- Osmanlı arşiv kayıtlarında Mahmudî Beyliği
Mahmudi Principality in Ottoman archival records
YAĞMUR ŞEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
TarihVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RAHMİ TEKİN
- Urartu Döneminde Gürpınar Ovası sulama sistemleri
Gurpınar Plain irrgation systems in Urartian Period
OKTAY OK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ArkeolojiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAFET ÇAVUŞOĞLU