Doğu Karadeniz Bölgesi'nde uluslararası göçün toplumsal etkileri
Social impacts of international population movements in the Eastern Black Sea Region of Turkey
- Tez No: 621087
- Danışmanlar: PROF. DR. YUSUF ADIGÜZEL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Doğu Karadeniz-Gürcistan göç sistemi, döngüsel sınır turizmi, sınır ticareti, Sarp Sınırı, ulusaşırı göç, Turkish Eastern Black Sea -Georgia Migration System, circular border tourism, border trade, Sarpi Border, transnational migration
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 263
Özet
Doğu Karadeniz ve Gürcistan sınır coğrafyasında, tarihi yüz elli yıla yaklaşan sınır asimetrilerine dayalı bir göç sisteminin var olduğu iddiası ile yola çıkan bu çalışmanın öncelikli amacı bu göç sistemini genel hatları ile tanımlamak ve sonrasında Sarp Sınırının 1988 yılında geçişlere açılmasının ardından gerçekleşmeye başlayan nüfus hareketlerinin etkisi ile Doğu Karadeniz Bölgesi'nde meydana gelen toplumsal değişim dinamiklerini nüfus hareketi dahilindeki Türk aktörlerin deneyimlerine odaklanarak ortaya koymaktır. Konunun kavramsal ve teorik dayanaklarını göç çalışmaları literatürü açısından göç sistemleri ve ulusaşırı alan yaklaşımları; sosyal teori açısından ise Zygmunt Bauman'ın modernite açıklamaları ile Thorstein Veblen'in aylak tanımı oluşturmaktadır. Ayrıca, Sarp Sınırındaki nüfus hareketliliğinin özelleşmiş bir türünü açıklamak için“döngüsel sınır turizmi”kavramı türetilmiştir. Belirlenen amaca ulaşabilmek için ilk olarak genişletilmiş bir tarihsel arka plan çalışması ile sınırın Türkiye ve Gürcistan tarafında kalan sınır bölgelerinin nüfus hareketi temelli toplumsal değişim dinamikleri incelenmiştir. Sonrasında niteliksel olarak dizayn edilen bir etnografik bir saha çalışması aracılığıyla, Rize ve Batum arasında kalan coğrafyada katılımcı gözlem ve görüşme metotları kullanarak aktörlerin deneyimleri verileştirilmiş, bu veriler tematik analize tabi tutularak bulgulara ulaşılmıştır. Sonuç olarak ortaya konulan analizde Doğu Karadeniz-Gürcistan Göç sisteminin kapalı sınır döneminin birbirinden ayırdığı, aynı zamanda Bauman 'sal anlamda katı ve akışkan modernite dönemlerine denk gelen iki parçası resmedilmiştir. 19.yy. ve 20.yy.'ın ilk çeyreğindeki nüfus hareketlerinin yer aldığı ilk dönem göçlerin belirleyicisi olan sınır asimetrileri bölgedeki ekonomik yapılanmalar arasındaki fark ve Osmanlı Devleti ile Çarlık Rusya arasındaki politikalardır. Dönemin göçmen tipolojisi daha çok kahramanlığa dair sıfatlarla anılan ekonomik motivasyona sahip göçmen aktörler ile politik sebeplerle göçe teşvik edilen (zorunlu olsun-olmasın) kişilerden oluşmaktadır. Bu göçler, günümüz göçleri açısından hafıza oluşturmaları anlamında güncel göç hareketlerinin bilinç altı görünümü olarakta değerlendirilmiştir. Göç sisteminin 20.yy'ın sonu ve 21. yy 'ın başına denk gelen ikinci dönemi ise, çağdaşlarına nazaran her anlamda (insan, sermaye, meta) hareketliliğe vurgu yaparak kuramını açıklayan Bauman'ın tanımladığı akışkan modernizm evresine denk gelir. Bu dönemin nüfus hareketliliğinde baskın sebepler, sınır ticareti, iş gücü arzı, turizm ve illegal ilişki ağlarına dahil olmadır. Bireysel aktörler dikkate alındığında, katı evreye nazaran Türk nüfus için dolanım ticari ve turistik hareketlilik alanlarında yoğunlaşmakta ve daha anti kahraman yaklaşan bir görünüm oluşturmaktadır. Sınırın bu dönemdeki asimetrileri ticari açıdan değerlendirilecek olursa 2000'li yıllara kadar ülkelerin periferilerinde yer alan sınır bölgeleri oluştururken, özellikle Doğu Karadeniz Bölgesi ticaretin aktif mekanıdır. 2000'li yıllardan sonra ticari hat Türkiye ve Gürcistan'ın merkez illerinden domine edilirken, sınırın ticari ilişkiler yoğunluğu Gürcistan'a kaymıştır. Bunun yanında Batum'un bir turizm ve kumarhaneler şehri olarak kentleştirilmesi, şehri Türk turistler için bir cazibe merkezi haline getirmiştir. Söz konusu turizm hareketi tanımı, literatürdeki turizm tanımlarını zorlayarak tekrar eden ve ilişki ağlarını genişleten bir tipolojiye evrilerek bu çalışmada döngüsel sınır turizmi olarak tanımlanmıştır. Bunun yanında bu turizm aktivitesi içinde kumar ve ticari seks odaklı geçiş gerçekleştiren, bölgede hemen herkes tarafından bilinirliği olan bir turist grubu oluşmuştur. Bu çalışmada bu gurup“Olmamış”olarak adlandırılan bir sosyal tip olarak tanımlanarak incelenmiştir. 1988'den günümüze kadar gerçekleşen nüfus hareketleri toplumsal değişim özelinde değerlendirildiğinde“Olmamış”sosyal tipinin oluşumu, bölgenin geleneksel sosyolojik dokusunun çözülmesinin bir görünümü olarak en çok dile getirilen konudur. Bunun yanında Türk ve Gürcü kimliklerine yüklenen anlamlar zamanla her iki ülke halkı nezdinde de değişime uğramış, ön yargılar kimi zaman kırılırken kimi zaman yeniden üretilmiştir. Süreç Türk ve Gürcü kimlikleri arasında belirgin bir hiyerarşi oluşmamasına rağmen, zaman zaman Türk nüfusun ekonomik güce dayalı bir üst konum talebi oluşmaktadır. Ancak bu durumun en beliğin tezahürü 2000'li yıllarda Doğu Karadeniz'de vasıfsız işçi pazarında Türklerin işveren, Gürcülerin ise emektar konumunda olmalardır. İlk bakışta Türklerin“lehine”gibi görünen bu konumlanma, Türklerin vasıfsız işlerden el çekmesine sebep olmakta, özellikle çay tarımı üzerinden arazi sahipliğine dayalı üretime katılmadan kazanç elde etmeleri yoluyla Türk nüfusu Veblen'sel anlamda aylaklaştırmaktadır. Bu aylaklaşmanın en önemli sosyal bedeli özellikle genç nesil açısından vasıfsız işçilik becerilerinin yitirilmesi ve işsizliktir. Bunun yanında sınırda deneyimlenen ulusaşırı kriminializasyon faaliyetleri sonucu bölge daha öncesinde deneyimlenmemiş ulusaşırı sivil toplum pratiklerinin de icra edildiği bir coğrafya haline dönüşmüştür. Kısaca ifade etmek gerekirse bahsi geçen bu ikinci dönem Doğu Karadeniz Bölgesi için uluslararasılaşma dönemidir. Çalışmada, nüfus hareketliliği ve toplumsal değişimin temel aktörleri olan bireylerin deneyimleri ile ortaya koyulan bu bulguların değerlendirilmesinin akabinde, bölgede çok aktörlü bir dengenin daha ideal olacağı kanaati ile; Türkiye-Gürcistan sınır bölge ortaya koyulan problem ve fırsat alanlarını daha detaylı betimlemek ve mevcut durumu daha iyiye taşımak adına sosyal araştırma ve sosyal politika yapma-uygulama için geliştirilmiş, sınırın her iki tarafındaki devlet sistemlerine entegre ve sivil toplumuda kapsayan bir sınır yönetim modeli önerisi ile nihayetlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
This study is claimed that there is a migration system between Turkish Eastern Black Sea and Georgia which is based on border asymmetries. The primary purpose of the study is to define this migration system that dates back to one hundred and fifty years. Then, the social change dynamics of Turkish Eastern Black Sea after Sarpi Border gate was opened to movement in 1988 are examined by focusing on the transnational border movements of Turkish individual actors on the Sarpi Border. In terms of the conceptual and theoretical basis of the subject, migration systems and transnational migration approaches are selected as explanation tool in migration studies field. In addition, current criticisms about insufficiency of existing theories in the field of migration studies have been taken into account. To overcome this obstacle and make analysis stronger, Stephen Castles's proposal that“we should consider the social theory perspective in migration studies”has been followed. For this purpose, Zygmunt Bauman's modernity theory and Thorstein Veblen's idle concept were added to analyses. Furthermore, Sarpi Borderland has a unique type of population mobility which has not been defined in these all concept and theory sets. Because of that, a necessity to derive a new concept has arisen and this mobility has been named as circular border tourism. In order to achieve the defined objectives, first as historical background and border population movements related social change dynamics were examined on Turkey and Georgia borderlands. As a result of the analysis, two periods (they also correspond to Bauman's solid and liquid modern times definitions) that the closed border period separates each other were determined within the Eastern Black Sea-Georgia Migration System. The first period covers the population movements in the second half of the 19th century and the first quarter of the 20th century. The period's border asymmetries which are the determinants of immigration are economic structures differences in the region and the policies between the Ottoman and Russian Empires. The immigrant typology of the period consists mainly of migrant actors with economic motivation referred to as heroic adjectives and those who are encouraged (whether or not necessary) to migrate for political reasons. These migrations have also been evaluated as the subconscious appearance of current migration movements in terms of creating memory for current migration. The second period of the migration system, which coincides with the end of the 20th century and the beginning of the 21st century, corresponds to the liquid phase of modernism defined by Bauman who explains his theory by emphasizing mobility in every sense (human, capital, commodity). The dominant reasons in this period's population mobility are border trade, labor supply, tourism and involvement in illegal. Considering the individual actors, the circulation for the Turkish population is concentrated in the areas of commercial and touristic mobility compared to the solid phase and creates a more anti-hero characters. If it is evaluated commercially in terms of the asymmetries of the border in this period, the Eastern Black Sea Region is the active place of trade until 2000s. After the 2000s, while commercial lines dominate by central provinces of Turkey and Georgia, commercial relations intensity shifted to Georgia in time. In addition, the urbanization of Batumi as a city of tourism and casinos has made the city a center of attraction for Turkish tourists. The Turkish style recurring tourism movement has evolved into a typology that expands the relationship networks and forcing the definition of tourism in the literature. The Turkish style recurring tourism movement (defined as new concept and named as circular border tourism in this study) has evolved into a typology that expands the transnational relationship networks and forcing the definition of tourism in the literature. When the population movements that took place since 1988 are evaluated in terms of social change, the meanings attributed to Turkish and Georgian identities have changed over time while the prejudices are sometimes broken and sometimes reproduced. Although a clear hierarchy does not occur between the Turkish and Georgian identities, there is an occasional demand of the Turkish population based on economic power. The most significant view of this situation is that Turks are employers and Georgians are employees in the unskilled labor market of Turkish Eastern Black Sea since 2000. This positioning, which seems to be in favor of the Turks at first glance, causes Turks to withdraw from unqualified jobs especially in the tea cultivation and to gain earnings without participating in production. The most important social cost of Turkish Eastern Black Sea type of idleness is the loss of labor skills and unemployment especially for the younger generation. In addition to all, as a result of transnational criminalization activities experienced at the Sarpi Borderland, the region has become a geography where transnational civil society practices (which have not been experienced before) are also performed. In short, this second liquid period mentioned is the internationalization period for the Eastern Black Sea Region. The study was finalized with a proposal for a multi actor (micro, macro and mezo) border management model integrated into Turkish and Georgian state systems. Priority requirement of the managment model was recommended as social research and social policy making-implementation in order to determine the problem and opportunity areas in more detail and to improve the current situation.
Benzer Tezler
- Analyzing the role of place attachment intraditional housing transformations: A case oftrans-national emigrants of Cyprus ruralsettlements from the rural Eastern Black SeaRegion of Turkey
Başlık çevirisi yok
ÖMER ARTUN BALCI
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
MimarlıkDoğu Akdeniz Üniversitesi-Eastern Mediterranean UniversityPROF. DR. ÖZGÜR DİNÇYÜREK
- Türkiye-Gürcistan sınırında düzensiz göç hareketleri: Doğu Karadeniz örneğinde göçmen deneyimleri
Irregular migration movements at the Turkish-Georgian border: The migrants' experiences in the case of Eastern Black Sea
BEKİR GÜZEL
Doktora
Türkçe
2019
Sosyal HizmetlerHacettepe ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEMA BUZ
- İkinci Dünya Savaşı sonrasında gerginleşen Türkiye-Sovyetler Birliği ilişkilerinin Türk kamuoyundaki tepkileri (1945-1952)
The reactions of the public opinion's of Turkish people because of the tension between soviet union and Turkey after the Second World War (1945-1952)
SÜLEYMAN ÜNLÜSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Türk İnkılap Tarihiİstanbul ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SABAHATTİN ÖZEL
- Doğu Karadeniz kıyısal alanında Akdeniz midyesinin (Mytilus galloprovincialis) radyoaktivite seviyelerinin belirlenmesi
Determination of radioactivity levels of the Mediterranean mussel (Mytilus galloprovincialis) in the Eastern Black Sea coastal area
ERKAN KIRIŞ
Doktora
Türkçe
2016
Fizik ve Fizik MühendisliğiRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN BALTAŞ