Halk hekimliği bağlamında ocaklar: Karaman yöresi örneği
Furnaces in the context of public medicine: Example of Karaman region
- Tez No: 621114
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EVRİM ÖLÇER ÖZÜNEL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Folklore
- Anahtar Kelimeler: Karaman, Ocak, Halk Hekimliği, Geleneksel Şifa, Karaman, Ocak, Public Medicine, Traditional Healing
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Halkbilimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 221
Özet
Birçok toplumun kültüründe önemli bir yer edinen ateş ve ateşin yandığı yer olan ocak, Türk kültüründe de büyük bir önem arz etmektedir. Bu önem zamanla toplum içerisinde belli inanç ve pratiklerin geliştirilmesine yardım etmiş; belli zamandan sonra da hastalıkların sağaltılmasında başvurulan bir yer haline gelmiştir. Ateş ve ocak Türkler için kutsaldır. Bu kutsallık ocak ve ocaklı dediğimiz kişilere yansımış ve bu kişiler birer şaman, kam görevi görmüşlerdir. Karaman'da yaptığımız bu çalışma hem saha açısından hem de Karaman'da“ocak”şeklinde olmasından dolayı yapılan ilk çalışmalardan olacaktır. Tezin amacı, Karaman halk kültüründe alternatif tıp olarak değerlendirdiğimiz halk hekimliğine bağlı“ocaklar”ı incelemektir. Bu çalışma Karaman'da yer alan ocakların tespiti, halk arasında gelişen inanç, halk hekimliği ve alternatif tıp konularına ayrıca uygulama eksenli kültür araştırmalarına önemli bir katkı sağlayacaktır. Bu tez çalışmasında verilerin önemli bir kısmı kütüphane ve arşivlerde yer alan yazılı kaynaklardan oluşmaktadır. Temin edilen bu kitaplar taranmış ve fişleme yapılmıştır. Saha araştırması esnasında sahada elde edilen veriler de teze dâhil edilmiştir. Alan araştırması ise Karaman sınırları içerisinde yapılmıştır. Derleme çalışması dışında Karamanoğlu Mehmetbey ve Selçuk Üniversiteleri lisans, yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin yapmış oldukları derlemeler de taranıp tez ile ilgili olan kısımları incelenmiş ve bilgi aktarımı yapılmıştır. Bu aktarımlarda alınan bilgilerdeki kaynak şahıslar tezin sonundaki kaynak şahıs listesinde verilmiştir. Sahaya çıkmadan önce alan ve kaynak şahısların tespiti için bir ön çalışma yapılmıştır. Ocak ya da ocaklı dediğimiz kişilerin tespiti, yatır ve türbe ziyaretleri için gidilmesi gereken yerler günler önceden belirlenmiştir. Derleme esnasında“gözlem yöntemi”,“karşılıklı görüşme”ve“anket”yöntemleri uygulanmıştır. Karşılıklı görüşme ve anket yöntemi yapılırken önceden belirlenmiş sorular kaynak kişilere sorulmuştur. Gözlem yöntemi hem doğal hem de yapay ortamlarda yapılmıştır. Gidilen birçok ocakta bu gözlemler fotoğraflarla desteklenmiştir. Sonuç olarak tezde, Karaman halk kültüründe ateş, ocak ve ocak kültü ile ilgili hastalıklar, inançlar, uygulama ve pratikler ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Fire which plays an important role in many societies‟ culture and ocak where the fire is made are very important issues in the Turkish culture. In time, this importance had helped some practics and believes develop in society. Hence, it became an application center where cures had been treated. Ocak was sacred for Turkish people. This sanctity reflected to the people who were called“ocak”or“ocaklı”and these people performed as a shaman and sorcerer. This study we have made in Karaman will be one of the first studies in terms of both the region it is related and it is about ocak in Turkey. The aim of this study is to research about ocaks which is considered as alternative medicine and which are connected to Public Medical Service in Karaman culture. The link between ocak cult and ancestor cult in Karaman is that they both look at many different subjects like ocak and believes in public medicine service besides the subjects like fire and ocak in sorcerer tradition from different perspectives. Hence, the study is to make a great contribution to identify the ocaks in Karaman, to the subjects like the developing belief among people, public medicine and alternative medicine and application based cultural studies. These provided books were scanned and the card index were made. The data which were gained in the course of field research was included in the thesis. Field resarch was performed within Karaman borders. Apart from compilation of work, the compilations which had been applied by the students who are undergraduate, post graduate and doctorate degree in Karamanoğlu Mehmetbey and Selçuk University were scanned and the related parts were reviewed and information was transferred. In these transfers, thepeople who are the source of these information are writen excatly in the list of source people at the end of the study. Before going to the field of study, a study had been made to determine the field and people of source. The people called sorcerer or ocak and the places where were needed to be gone for tomb visiting were determined days ago. Observational method, interview method and survey method were used in the compilation period. The questions which had already been prepared were asked to the source people while applying interview method and survey method. Observational method has been applied both in natural and artificial environment. These observations are supported by the pictures. Consequently, in the thesis, fire, ocak and the diseases related to ocak cult, believes, applications and practices are tried to be revealed.
Benzer Tezler
- Geleneğin yeniden keşfi bağlamında halk hekimliği (Ankara kent örneği)
Sample of folk medicine in the context of the tradition in the city of Ankara
HİLAL TAVUKCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Halk Bilimi (Folklor)Hacettepe ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEBİ ÖZDEMİR
- Geleneksel tedavi yöntemleri bağlamında İzmir il ve ilçe merkezindeki ocaklar üzerine halkbilimsel bir inceleme
Folkloric research on the hearths i̇n the context of traditional treatment methods in İzmir city and town center
SİNEM KARAKÜTÜK KURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Halk Bilimi (Folklor)Eskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ASLI BÜYÜKOKUTAN TÖRET
- Geçmişten günümüze Giresun ili halk hekimliği inanış ve uygulamaları
Folk medicine beliefs and practices in Giresun from past to present
İLKER AVCIOĞLU
Doktora
Türkçe
2022
Halk Bilimi (Folklor)Giresun ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÜLKÜ KARA
- Hatay yöresi halk hekimliği
Hatay region folk medicine
OKAN ATAHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Halk Bilimi (Folklor)Hatay Mustafa Kemal ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜSEYİN KÜRŞAT TÜRKAN
- Nevşehir yöresi sağaltma ocakları
Nevşehir region healing centers
YELİZ HAMURİŞÇİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Halk Bilimi (Folklor)Nevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiHalk Bilimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RECEP TEK