İstanbul kütüphanelerindeki Hindistan kökenli minyatürler içeren iki murakka
Two muraqqas containing Indian origin miniatures from libraries of Istanbul
- Tez No: 621268
- Danışmanlar: PROF. DR. F. BANU MAHİR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Murakka, Babürlü, Dekkan Sultanlıkları, tasvir, kıt'a, Astrahanlı, Kaçar, Muraqqa, Mughal, Deccan Sultanates, illustrations, qıt'a, Astrakhan, Qajar
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk İslam Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 635
Özet
Seçkin tasvir ve hat örnekleri içeren İslamî murakkaların temelleri 15. yüzyıla, Timurlu dönemine dayanmaktadır. Timurlu mirasını sahiplenen Babürlü döneminde de, imparatorluğun güçlü Şahları için nadide sultanî murakkalar hazırlanmıştır. Tezin konusunu oluşturan iki murakka, Babürlü ve Hint Sultanlıkları döneminde yapıldığı anlaşılan tasvir ve hat çalışmaları içermekle beraber, albüm olarak farklı dönemlerde düzenlenmiştir. Bu iki murakkadan, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, Hazine 2137 numaralı albüm (TSMK, H.2137), Muhammed Salih el-hakanî tarafından yazılan önsöz metnine göre, Özbek Astrahanlı hükümdarı Veli Muhammed Bahadır Han için h.1018/m.1609-10 tarihinde, muhtemelen dönemin saltanat merkezi Buhara'da hazırlanmıştır. Albümün cildi, sayfa kenarı bezemeleri ve bazı tezhipli yaprakları dönem üslubuna uygundur. Bununla birlikte murakkada, 16. yüzyıl Özbek/Buhara üslubunda sadece bir minyatür ve bu döneme ait olduğu düşünülen, Mahmud İshak Şehabî imzalı sekiz kıt'a yer almaktadır. Murakkadaki tasvirlerin çoğunluğu ise, 16. yüzyıl sonu-17.yüzyıl başı Babürlü ile aynı yüzyıllara ait, Hint Sultanlıkları Bicapur ve Golkonda ekolündeki örneklerden oluşmaktadır. Albümde, ayrıca, Safevî Kazvin ve İsfahan üslubundaki tasvirler, Avrupa gravürleri ve 16. yüzyılda faaliyet göstermiş meşhur Safevî hattatların imzasını taşıyan hat örnekleri bulunmaktadır. Tezde incelenen diğer eser, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, Farsça 1424 numaralı murakka ise (İÜK, F.1424), bir önsöz kaydı taşımamaktadır. Albüm cildi, yapraklarının dar-enli pervaz tasarımları ve Kaçar Şahı Feth Ali Şah ithaflı iki tasvirine göre, 19. yüzyıl başı Kaçar dönemine ait olmalıdır. Diğer albümde olduğu gibi, bu murakkada da tasvirlerin büyük bir kısmı Babürlü üslubundadır. Ancak bu Hint/Babürlü minyatürlerinin çoğu 18. yüzyıl başına ait örneklerdir. Bu murakkada 16. yüzyıl sonu-17. yüzyıl başlarında Babürlü sarayında çalışmış olan hattatlara ait kıt'alar da yer almaktadır. Albümde, ayrıca Hint eyaleti Leknev ve Racput Sultanlığı ile Zend ve Kaçar üslubunda tasvirler de bulunmaktadır. Babürlü saray kitabhanesinin büyük bir kısmı, 1739 yılında Afşar Şahı Nadir Şah, daha sonra Afganlar tarafından yağmalanmıştır. Bu sebeple, Babürlü albümlerinin çoğu günümüze dağılmış yapraklar halinde ulaşmıştır. Bu iki sultanî murakka da Hindistan topraklarında hazırlanan tasvir ve hat örneklerinin Özbek/Astrahanlı ve Kaçar albümlerine yerleştirilmiş olduğunu gösteren iki örnek olması bakımından önemlidir.
Özet (Çeviri)
The beginning of album (muraqqa) compilation in Islamic countries date back to early 15th century, to the Timurid period. Also during the period of the Mughal Empire which inherited the Timurid heritage, precious imperial albums were prepared for the powerful Shahs. Two different muraqqas, which constitute the subject of this thesis, contain manuscript illustrations and calligraphic items made during the reigns of Mughals and Sultanates of India, but were arranged as albums in different periods. From these two muraqqas, the album in the Topkapi Palace Museum Library (TSMK, H.2137), according to the preface text written by Muhammed Salih al-hakanî, was prepared for Uzbek Astrakhan ruler Veli Muhammed Bahadır Khan in H.1018/M.1609-10, probably in the capital (Bukhara) of the Uzbeks. The binding, marginal decorations and some illuminated folios of the album are in the style of that period. On the other hand, there is only one miniature in the 16th century Uzbek / Bukhara style and eight calligraphic qıt'as which are thought to belong to this period signed by Mahmud İshak Şehabi. Most of the depictions in the album consist of examples from the Sultanates of India, Bijapur and Golconda schools dating back to the same centuries, as from the Mughals dating to late 16th and early 17th centuries. The album also contains illustrations in Safavid Qazvin and Isfahan styles, European engravings, and calligraphic specimens bearing the signature of the famous Safavid calligraphers who were active during the 16th century. The other muraqqa (İÜK, F.1424) in the Istanbul University Library collection does not bear a preface record. The Album, according to its binding, narrow-edged border decorations and two depictions dedicated to Qajar Shah Feth Ali Shah, should be from the Qajar period, from early 19th century. As in the other album, most of the depictions in this muraqqa are also in Mughal style. However, most of these Indian / Mughal miniatures are examples from the early 18th century. This muraqqa includes the qıt'as of calligraphers who worked in the Mughal palace workshop during the late 16th and early 17th centuries. The album also features depictions in the style of the Indian provinces Lucknow and Rajput Sultanates and Zend and Qajar. A large part of the Mughal court library was looted by Afshar Shah Nadir Shah in 1739 and later by Afghans. For this reason, most of Mughal albums have survived in the form of loose folios. These two imperial muraqqas are important in terms of being two examples showing that the illustrations and calligraphic specimens executed in India were set in the albums of Uzbek/Astrakhans and Qajars.
Benzer Tezler
- An intellectual biography of 'Abd al-Ḥakīm al-Siyālkūtī (D. 1657): His place in Hind intellectual history and influence upon Ottomans
'Abdülhakim Siyâlkûtî'nin (Ö. 1657) entelektüel biyografisi: Hint entelektüel tarihindeki yeri ve Osmanlılar üzerindeki etkisi
ABDULLAH AL MAMUN
Doktora
İngilizce
2023
Doğu Dilleri ve Edebiyatıİstanbul Medeniyet ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM HALİL ÜÇER
- İstanbul kütüphanelerindeki hadis cüzleri
Başlık çevirisi yok
FARUK KOÇAK
Doktora
Türkçe
1995
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M. YAŞAR KANDEMİR
- Türkiye Yazma Eserler Kurumu'na bağlı istanbul kütüphanelerindeki hüsn-i hat konulu yazmaların incelenmesi
Evaluation the manuscripts wich is written on the subject of calligraphy art in Istanbul libraries affiliated to the Turkish Manuscripts Institution
SAMİ NADDAH
Doktora
Türkçe
2024
El SanatlarıNecmettin Erbakan Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA YILDIRIM
- 16. yy. Osmanlı Kur'anlarının sayfa düzenlemesi
Başlık çevirisi yok
NUR TAVİLOĞLU
Doktora
Türkçe
1994
El Sanatlarıİstanbul ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURHAN ATASOY
- Garibu'l - Hadis ilmi: Mahiyeti,tarihçesi, müellifler ve İstanbul kütüphanelerindeki yazmaları
Başlık çevirisi yok
VELİ KAYHAN