Hacı Hulûsî Baba dîvânı
Hacı Hulûsî Baba's divan
- Tez No: 625311
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ABDULLAH AYDIN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kastamonu Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 526
Özet
16. yüzyıl dîvân şairi olan Bâkî bir şiirinde şöyle demektedir:“Âvâzeyi bu 'âleme Dâvûd gibi sal /Bâkî kalan bu kubbede bir hoş sadâ imiş”. Fânî olan bu âlemde bâkî kalabilmek zor görünse de yazar ve şairler eserleriyle bekâ sorununu ortadan kaldırırlar. Hele ki Hacı Hulûsî Baba gibi Ordu'nun Fatsa ilçesinde bugün adına bir cami bulunan bir kişinin adı, ölümlü dünyada bâkî kalacaktır. Ayrıca bir şair olması onu bu gök kubbede bir hoş sadâ yapmaktadır. Hacı Mehmet Hulûsî ERER, Fatsa'da bilinen adıyla Hacı Hulûsî Baba, XIX. yüzyılın sonunda -1871'de- Osmanlı Devleti'nin bir vatandaşı olarak Rize'nin Çamlıhemşin ilçesinde dünyaya gelmiş, XX. yüzyılda -1936'da- Osmanlı Devleti'nin varisi Türkiye Cumhuriyeti'nin bir vatandaşı olarak Ordu'nun Fatsa ilçesinde vefat etmiştir. Ömrünün 33 yıllık bölümünü akait, usûl, tefsir, hadis, fıkıh, siyer, ahlâk ilmi ve dahası tasavvufu öğrenmek için Arabistan, Türkistan, Afganistan, Buhara, Belh, Tataristan, Nogayistan ve Merginan'da geçirmiştir. Buralarda Arapça, Farsça ve Rusça öğrenmiş, ardından Fatsa'ya gelmiş, burada tekke yaptırmış, bu tekkede Kadirî tarikatının öğretisini yaymaya çalışmıştır. Tekke ve zaviyeler 1925'te bir kanunla kapatıldığında bu tekke camiye dönüştürülmüş ve Hacı Hulûsî Baba bu camiye imam olmuştur. Fatsa'da müderrislik, imamlık, sorgu hâkimliği ve müftülük yapmıştır. Hacı Hulûsî Baba'nın“İslâm Manzûmesi”adlı mesnevi nazım şekliyle yazdığı bir ilmihâli,“Kitâb-ı Bürhân-ı Etkıyâ Ehâdis-i Sultân-ı Enbiyâ”adlı Arapça olarak yazdığı bir nesir kitabı ve çalışmamıza konu olan“Dîvân-ı Hulûsî”adında bir divanı vardır. Genel itibariyle dinî-tasavvufî şiirlerin yer aldığı bu divanda 335 adet şiir bulunmaktadır. Şiirlerin tamamı Osmanlı Türkçesiyle yazılmış olup 297 gazel, 7 müstezad, 4 kıta, 21 murabba, 1 muhammes ve 5 müseddes nazım şekliyle yazılmıştır. Şiirlerin çoğunluğunda aruz olmakla beraber hece ölçüsünü de kullanmıştır. Hacı Hulûsî Baba Dîvânı'nda yer alan bazı söyleyişlerin transkripti yapılırken 19. yüzyılın sonu 20. yüzyılın başındaki söyleyiş tarzına uygun olarak yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
Bâkî, an Ottoman poet of the 16th century, says in one of his poems:“Let your scream come out to the world like Davut did/ It is a pleasant voice in this eternal sky dome”. Although it may seem difficult to stay long in this world which is mortal, writers and poets eliminate the problem of survival with their works. Especially the name of a person who has a mosque in his name in Fatsa district of Ordu, like Hacı Hulûsî Baba, will remain in the mortal world. Besides, the fact that he was a poet makes him a pleasant voice in the sky dome. Hacı Mehmet Hulûsî ERER, was born in Çamlıhemşin district of Rize as a citizen of Ottoman Empire in the end of XIX - in 1871- and died in Fatsa district of Ordu in XX. Century -1936- as a citizen of the Republic of Turkey, which is the successor of the Ottoman Empire. He spent 33 years of his life in Arabia, Turkestan, Afghanistan, Bukhara, Balkh, Tatarstan, Nogayistan and Merginan to learn religious doctrines, methods, tafsir, hadith, fiqh, prophetic biography, science of morals and islamic sufism. In those places, he learnt Arabic, Persian and Russian, then came to Fatsa and built an islamic monastery where he tried to spread the doctrines of the Kadirî sect. When all the lodges were closed by a law in 1925, his lodge was turned into a mosque and Hacı Hulûsî Baba became the imam of the mosque. He worked as a mudarris, imam, coroner judge and mufti in Fatsa. Hacı Hulûsî Baba has a catechism of islam, written with masnavi verse style and called as“İslâm Manzûmesi”; a prose book in arabic which is called“Kitâb-ı Bürhân-ı Etkıyâ Ehâdis-i Sultân-ı Enbiyâ”and a divan called“Divan-i Hulûsî”which is the subject of our study. There are 335 poems in this“divan”in which religious-mystical poems take place. All of the poems are written in Ottoman Turkish, and 297 ghazals, 7 müstezad, 4 verse, 21 murabba, 1 pentastich and 5 müseddes style. Although the majority of his poems are written with aruz vezins, some of his poems are written with syllabic meter. While transcribing some of the utterances that are in the“Hacı Hulûsî Baba Dîvân”, it is made in accordance with the style of utterance at the end of the 19th century and at the beginning of the 20th century.
Benzer Tezler
- Girîdî Resmî Ali Baba'nın Uyûnu'l-Hidâyesi
Girîdî Resmî Ali Baba's Uyûnu'l Hidaye
OKAN ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiAlevi Bektaşi Kültürü Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HULUSİ YILMAZ
- Türkiye'de Musahipsiz Otman Babalılarda ritüeller
Rituals of Musahipsiz Otman Babalılar in Turkey
MERVE ÇAVUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiAlevi Bektaşi Kültürü Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HULUSİ YILMAZ
- Neurophysiological investigation of contrast ratio effects on metacontrast masking
Kontrast oranının metakontrast maskeleme üzerindeki etkilerinin nörofizyolojik olarak incelenmesi
İREM AKDOĞAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Nörolojiİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiNörobilim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HACI HULUSİ KAFALIGÖNÜL
- Spatial attention and paracontrast masking
Uzamsal dikkat ve parakontrast maskeleme
AFİFE KONYALI
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Nörolojiİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiNörobilim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HACI HULUSİ KAFALIGÖNÜL
- Investigating motion detection of aging zebrafish with optomotor response
Yaşlanan zebra balığında hareket tespitinin optomotor yanıt ile incelenmesi
AYŞENUR KARADUMAN ÜTKÜR
Doktora
İngilizce
2021
Nörolojiİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiNörobilim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HACI HULUSİ KAFALIGÖNÜL