Roman mekânı olarak Batılılaşma sürecinde istanbul
Istanbul as a novel setting in the Eesternization period
- Tez No: 626262
- Danışmanlar: PROF. DR. HANDAN İNCİ ELÇİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 221
Özet
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu'nun topraklarına katıldığı günden beri Türk edebiyatının merkezi olmuş ve imparatorluğun bütün kültür-sanat hayatı burada, özellikle de saray etrafında şekillenmiştir. Bu durum, yeni bir edebiyat anlayışının ortaya çıktığı, ilk romanların yazılmaya başlandığı 19. yüzyılda da değişmemiştir. İstanbul ayrıcalıklı konumunu korumaya devam etmiş ve Batılılaşmayla birlikte edebiyatımıza giren roman türünün ilk ve en sık kullanılan mekânı olmuştur. Batılılaşma hareketlerinin İmparatorluk başkentinde başlaması ve ilk dönem roman yazarlarının burada yaşamaları İstanbul'u doğal roman mekânı haline getirmiştir. Batılılaşma dönemi İstanbul'unun romanlar üzerinden takip edildiği bu çalışma Giriş ve Sonuç bölümleri dışında dört ana bölümden oluşmaktadır. Bu bölümler, şehrin tarihini önemli siyasal ve sosyal olaylardan bağımsız düşünmenin imkânsızlığı nedeniyle Osmanlı tarihindeki önemli kırılma noktalarına göre belirlenmiştir. Buna göre ilk bölümde Tanzimat Dönemi İstanbul'u (1839-1876), ikinci bölümde II. Abdülhamid Dönemi İstanbul'u (1876-1908), üçüncü bölümde II. Meşrutiyet Dönemi İstanbul'u (1908-1918), dördüncü bölümde ise İşgal Dönemi İstanbul'u (1918-1923) anlatılmaktadır. Çalışma, şehrin başkentlik vasfını yitirdiği 1923 yılında sonlanmıştır. Tezin ana metnine bir zemin oluşturması amacıyla kaleme alınan“Giriş”bölümde, öncelikle İstanbul'un tarihinden kısaca bahsedilmiş ve İstanbul'un Osmanlı başkenti olarak yeniden inşa edilme sürecinden başlayarak şehrin yüzyıllar içindeki dönüşümü sosyal ve kültürel arka planını da göz önünde bulundurarak ele alınmıştır. Tezin diğer bölümlerinde ise önce bahsedilen tarihsel dönemin siyasal, sosyal, kültürel ve gündelik hayatına dair genel bir çerçeve çizilmiş ve şehrin tarihindeki önemli olaylardan bahsedilmiştir. Batılılaşmanın bu dönemlerde nasıl algılandığı ve İstanbul'un gündelik hayatı üzerindeki etkilerine değinildikten sonra söz konusu tarih aralığında yayımlanmış romanlar kronolojik bir sırayla incelenmiştir. Bu dönemde yayımlanmış romanların büyük bir çoğunluğu İstanbul'da geçmekle beraber tezde sadece şehrin dönüşümünü mimari ve kültürel açıdan bir sorun olarak ele alan romanlar tespit edilmiş ve bu dönüşümün dönemin şahitleri olan yazarlar tarafından nasıl işlendiği, hangi bakış açısıyla yorumlandığı süreli yayınlar ve anı kitaplarından da faydalanılarak değerlendirilmiştir Bu sayede hem şehrin hem de romanlardaki mekân kullanımının yıllar içindeki değişiminin kolayca takip edilmesi amaçlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Since its annexation by the Ottoman Empire, Istanbul has been the heart of the Turkish literature and the entire cultural and artistic life of the empire was, thus, shaped here, especially around the palace. This did not change also in the 19th century when a new literary understanding emerged and the first novels were written. Istanbul preserved its privileged status and it is the first and the most frequently used setting of the novel genre that was introduced to our literature as part of the westernization process. Istanbul became the natural setting of novel yet the westernization movements emerged and the early period novelists lived in the imperial capital. This study, where Istanbul in the westernization period is analyzed, consists of four main chapters besides the Introduction and Conclusion chapters. We have determined these chapters according to the significant breaking points in the Ottoman history yet one cannot think about the city's history without considering the important political and social incidents. Accordingly, Istanbul in the Tanzimat Reform Era (1839-1876) is discussed in chapter one, Istanbul in the Era of Abdulhamid, the 2nd, (1876-1908) in chapter two, Istanbul in the Second Constitutional Era (1908-1918) in chapter three, and Istanbul in the Occupation Period (1918-1923) in chapter four. This study ends in 1923 when the city lost its status as a capital. In the“Introduction”chapter that we wrote as a foundation for the dissertation's main text, we briefly referred to Istanbul's history and discussed the city's transformation over centuries by also considering its social and cultural background starting from Istanbul's reconstruction process as an Ottoman capital. In the dissertation's other chapters, we first described the relevant historic era's political, social, cultural, and daily life in a general sense and discussed the milestones in the city's history. After addressing the perception of the westernization concept in these eras, along with its effects on Istanbul's daily life, we chronologically studied the novels written in the relevant time intervals. Although the setting for the vast majority of novels published in this era is Istanbul, we selected only the ones that address the city's transformation as an issue in architectural and cultural terms and studied how this transformation was discussed and from what standpoints it was commented on by authors as the era's witnesses also with the help of periodicals and memoirs. We thus aimed at ensuring the easy follow-up of the change both in the city and also in the use of settings over years.
Benzer Tezler
- 2000'lerde İstanbul'da gerçekleştirilen konut projelerinin mimarlıkta bölgeselcilik bağlamında değerlendirilmesi
Evaluation of 2000's residance project in Istanbul within context of the architectural regionalism
İLKER ERTUĞRUL
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. EBRU ÖZEKE TÖKMECİ
- Rönesans ve Barok bahçe sanatının İstanbul saraylarındaki etkileri Dolmabahçe ve Beylerbeyi Sarayı örneği
Renaissance and Baroque garden art and its effects on the palaces in İstanbul Dolmabahçe and Beylerbeyi Palace gardens
AYŞEGÜL EKŞİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiPROF.DR. AHMET CENGİZ YILDIZCI
- Kamu kullanımı kentsel açık alanların tarihsel süreç içerisinde gösterdikleri yapısal değişimlerin irdelenmesi-İstanbul örneği
The Discussion of public places structural changes in historical process-Istanbul case study
SADULLAH ERYILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAN ZEREN GÜLERSOY
- Küresel kent söyleminin kentsel mekana ve mimarlığa etkisi: istanbul örneği
The effects of the global city discourse on urban space and architecture
VOLKAN TAŞKIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE ŞENTÜRER
- Yabancılaşma açısından Hasan Ali Toptaş anlatılarında yapı ve izlek
Structure and theme in the narratives of Hasan Ali Toptaş in terms of alienation
FATİH UYAR
Doktora
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM TÜZER