Adana'da anlatılan fıkraların mizah teorileri, bağlam, işlev ve yapı açısından incelenmesi
Examination of jokes in Adana in terms of humor theories, context, function and structure
- Tez No: 628111
- Danışmanlar: PROF. DR. REFİYE ŞENESEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Halk edebiyatı, fıkra, mizah teorileri, bağlam, işlev, yapı, Folk literature, jokes, humor theories, context, function, structure
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 489
Özet
Fıkra, Türk halk edebiyatına ait anlatı türlerinden biridir. Fıkra anlatma geleneği, geçmişten günümüze yaygın bir şekilde devam etmektedir. Eski dönemlerden beri insanların eğlenmek, hoşça vakit geçirmek, yapılan işi kolaylaştırmak vb. gibi amaçlarla fıkralar anlattıkları görülmektedir. Fıkra, ait olduğu toplumun mizah anlayışını yansıtmaktadır. Bu nedenle bir toplumun mizaha bakışını ve mizah anlayışını algılayabilmek için o toplumun fıkra anlatma geleneğini incelemek gerekmektedir. Fıkraların ve fıkra anlatma geleneğinin daha iyi anlaşılabilmesi için bu konuda yapılan çalışmalar da önem taşımaktadır. Bu çalışmada, Adana'da anlatıldığı tespit edilen fıkralar, mizah teorileri, bağlam, işlev ve yapı açısından incelenmiştir. Söz konusu çalışma ile Türk dünyasındaki fıkra derleme ve inceleme çalışmalarına katkı sağlanması amaçlanmıştır.“Adana'da Anlatılan Fıkraların Mizah Teorileri, Bağlam, İşlev ve Yapı Açısından İncelenmesi”adlı bu çalışma, yedi ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm olan“Giriş”bölümünde araştırmanın amacı, önemi ve yöntemi hakkında bilgi verilmiştir. Araştırma alanı olan Adana'nın coğrafi yapısı, nüfus durumu, ekonomik yapısı, tarihi yapısı ve sosyo-kültürel yapısı tanıtılmıştır. Araştırma konusuyla ilgili olarak daha önce yapılan çalışmalar hakkında değerlendirmeler yapılmıştır. Mizah kavramı, mizah teorileri ve bağlam merkezli halkbilimi kuramları (işlevsel halkbilimi yöntemi, performans teori) hakkındaki bilgilere bu bölümde yer verilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümü,“Fıkra Kavramı ve Türk Fıkralarına Teorik Bir Bakış”başlığını taşımaktadır. Bu bölümde, fıkra Kavramı ve Türk fıkralarının biçim, dil-üslup ve içerik özellikleri üzerinde durulmuştur. Aynı zamanda, fıkraların diğer türlerle ilişkisi, Türk fıkralarıyla ilgili tasnif denemeleri ve Türk dünyasında fıkra kavramının kullanımı bu bölümde üzerinde durulan diğer konulardır. Çalışmanın üçüncü bölümünde Adana'da anlatılan fıkralar öncelikle tiplerine göre tasnif edilmiştir. Tip tasnifinin yanısıra, fıkraların biçim, dil-üslup ve içerik özellikleri üzerinde durulmuştur.“Adana'da Anlatılan Fıkraların İcra Bağlamı”başlığını taşıyan dördüncü bölümde, fıkra anlatıcılarının, dinleyicilerin ve icra ortamının özellikleri performans teoriye göre incelenmiştir. Derleme çalışmaları sırasında, fıkra metinlerinin yanısıra performansı belirleyen unsurlar da tespit edilmiştir. Bu nedenle, derlemeler video ile kayıt altına alınmış ve bu görüntüler izlenerek performans teori bağlamında değerlendirmeler yapılmıştır. Buna göre, fıkra anlatıcılarının ve dinleyicilerin icraya etkileri, fıkra ortamını etkileyen dış etmenler, fıkraların icra zamanı ve fıkraların icra edildiği mekanlar bu bölüm kapsamında değerlendirilmiştir. Çalışmanın beşinci bölümü“Adana'da Anlatılan Fıkraların İşlevleri Açısından İncelenmesi”başlığını taşımaktadır. Dördüncü bölümde, Adana'da anlatılan fıkraların işlevleri esas alınmıştır. Söz konusu işlevler, fıkra metinlerinden ve derleme kayıtlarından yola çıkılarak altı başlık altında incelenmiştir. Çalışmanın altıncı bölümünde, Adana'da anlatılan fıkralar mizah teorileri açısından ele alınmıştır. Bu fıkraların incelenmesi sırasında esas alınan mizah teorileri üstünlük teorisi, uyumsuzluk teorisi ve rahatlama teorisidir. Fıkralarda gülmeyi sağlayan unsurlar, söz konusu mizah teorileri kapsamında ele alınmıştır. Çalışmanın“Sonuç”bölümü olan yedinci bölümde Prof. Dr. Dursun Yıldırım'ın tip tasnifine göre Adana'da anlatılan fıkra metinleri tasnif edilmiştir. Bu bölüm,“Yazılı Bilgi Kaynakları”,“Sözlü Bilgi Kaynakları”,“Genel Ağ Kaynakları”,“Yerel Kelimeler Sözlüğü”ve“Özgeçmiş”ile sona ermiştir.
Özet (Çeviri)
Joke is a kind of narration of Turkish folk literature. The tradition of narration of jokes continues extensively from past to present. Since ancient times, people have fun, have a nice time, to facilitate the work done and so on. It is seen that they tell jokes for purposes such as. Joke reflects the sense of humor of the society to which it belongs. Therefore, in order to perceive a society's view of humor and its sense of humor, it is necessary to examine the tradition of narration of that society. In order to better understand the jokes and the tradition of narration, studies on this issue are important. In this study, the jokes, which were determined to be explained in Adana, were examined in terms of humor theories, context, function and structure. With this study, it is aimed to contribute to the compilation and examination studies of paragraphs in Turkish world. This study, titled“Examination of Jokes in Adana in Terms of Humor Theories, Context, Function and Structure”consists of seven main chapters. In the first chapter,“Introduction”, the aim, importance and method of the research are given. Geographical structure, population status, economic structure and historical structure of Adana, which is the research area, are introduced. Evaluations were made about the previous studies related to the research subject. Information about the concept of humor, humor theories and context-based folklore theories (functional folklore method, performance theory) is given in this section. The second part of the study is titled“An Overview of the Jokes and Theory of Turkish Jokes”. In this section, the concept of clause and form, language-style and content characteristics of Turkish jokes are emphasized. At the same time, the relationship between the other types of jokes, classification attempts related to Turkish jokes and the use of the concept of jokes in the Turkish public are other topics discussed in this section. In the third part of the study, the jokes described in Adana were classified according to their types. In addition to type classification, the style, language-style (narrative forms, narrative patterns) and content (subject, time, place, types and personal staff) of the anecdotes are emphasized. In the fourth chapter titled“The Context of Jokes in Adana”, the characteristics of the narrators, listeners and the performance environment are examined according to performance theory. During the compilation studies, besides the paragraph texts, the factors determining the performance were determined. Therefore, compilations were recorded with video and these images were evaluated and evaluated in terms of performance theory. Accordingly, the effects of clause narrators and listeners on the performance, external factors affecting the clause environment, the execution time of the clauses and the places where the clauses are evaluated are evaluated within the scope of this section. The fifth part of the study is titled“Review The Jokes In Adana In Terms Of Their Functions”. In the fourth section, the functions of the anecdotes described in Adana are taken as basis. These functions are examined under six headings based on the paragraph texts and the collection records. In the sixth part of the study, the jokes described in Adana are discussed in terms of humor theories. The theories of humor taken into consideration during the examination of these anecdotes are the theory of superiority, the theory of incompatibility and the theory of relaxation. The elements that provide laughter in the anecdotes are covered within the context of humor theories. In the“Conclusion”section of the study; Dr. According to Prof. Dr. Dursun Yıldırım's type classification, the texts of the paragraphs described in Adana are classified. In this section,“Written Information Sources”,“Oral Information Sources”,“General Network Resources”,“Dictionary of Local Words”and“Curriculum Vitae”are included.
Benzer Tezler
- Tracing the contemporary critique in design: Mapping users' critical acts on social media
Tasarımda çağdaş eleştirinin izini sürme: Sosyal medyadaki kullanıcıların eleştirel eylemlerinin haritalandırılması
SELİN ARKAN
Doktora
İngilizce
2024
Endüstri Ürünleri Tasarımıİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstriyel Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEBNEM TİMUR
- Adana İlinde bitkisel tohum üretimi yapan firmaların üretim dağıtım yapısı, sorunları ve çözüm önerileri
Başlık çevirisi yok
GÜLCAN USAL
- Elektronik işe alım ve seçimin insan kaynakları yönetimi açısından yeri ve önemi ve bir uygulama
The importance and the value of e-recruitment in human resources management and an application
ESRA PELİN KÖRFEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
İşletmeYıldız Teknik Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AHMET TUĞRUL SAVAŞ
- Knowledge management tool proposal for effective claim management in the construction industry: A lesson learned approach
İnşaat sektöründe etkin hak talebi yönetimi için bilgi yönetimi aracı önerisi: Öğrenilmiş dersler yaklaşımı
BARTU KOLOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DENİZ ARTAN
- Spor sponsorluğu yapan firmaların tercih sebepleri üzerine nitel bir araştırma
A quality research on the preference criteria of sort sponsorship companies
ÇAĞLAR IRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
SporGazi ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
PROF. DR. A.FAİK İMAMOĞLU