Katılımcı tasarım süreçlerinin güçlendirme odaklı değerlendirilmesi
Empowerment focused evaluation of participatory design processes
- Tez No: 628950
- Danışmanlar: PROF. DR. SERKAN GÜNEŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Endüstri Ürünleri Tasarımı, Industrial Design
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Endüstri Ürünleri Tasarımı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 262
Özet
Soğuk savaş döneminin politik gündemi ile teknolojik altyapının yaygınlaştırılması çalışmalarının kesişiminde demokrasi talebiyle ortaya çıkan katılımcı tasarım yaklaşımı kullanıcıların ve diğer paydaşların tasarım süreçlerinde aktif olarak rol aldıkları bir tasarım yaklaşımıdır. Birçok farklı alanda olduğu gibi tasarım araştırmaları alanında da sıkça kullanılmaktadır. Bu anlamda yaygın kullanıma sahip bu yaklaşımın sunduğu fırsatlara, katkılarına veya gelişimine dair değerlendirme çalışmaları literatürde oldukça azdır. Varolan değerlendirme çalışmaları da dar kapsamlı ve açık olmaması bakımından eleştirilmektedir. Bu eleştirilerden yola çıkarak bu araştırmada tasarım araştırmalarında katılımcı tasarım yaklaşımının sistematik bir şekilde bütünsel bir yaklaşımla değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda üç basamaklı bir metodoloji kurgulanmıştır. İlk olarak bütünsel bir değerlendirmenin nasıl yapılacağına dair literatür araştırması gerçekleştirilmiş, değerlendirme çerçevesinin perspektifi güçlendirme olarak belirlenmiştir. Daha sonra bu olgunun tasarım araştırmalarında nasıl ele alındığını ortaya koymak için doküman analizi ve uzman görüşmeleri aracılığı ile toplanan 54 proje nitel içerik analizine tabi tutulmuş sonuçta iki farklı değerlendirme çerçevesi ortaya konulmuştur. Doğrudan güçlendirme ve dolaylı güçlendirme olarak adlandırılan bu çerçeveler ve alt başlıkları açıklanmış sonrasında birbirleri ile karşılaştırılarak aralarındaki benzerlik ve farklar bunların nedenleri ve sonuçları tartışılmıştır. Bütün katmanlar arası ilişkide temel oluşturan güçlendirme odağında sistematik bir şekilde ortaya konulan bu değerlendirme çerçeveleri ile farklı perspektiflerdeki uygulamaların değerlendirilmesi mümkün kılınmıştır. Ayrıca tasarım araştırmalarında kullanılan katılımcı tasarımda güçlendirme süreçleri ve sonuçları açıklanmıştır. Böylelikle güçlendirme ve tasarım araştırmaları literatürleri arasında bir kesişim kümesi oluşturularak katılımcı tasarıma dair farklı sorgulamaların yolu açılmıştır.
Özet (Çeviri)
Participatory design approach emerged with the demand for democracy at the intersection of the political agenda of the Cold War period and the dissemination of the technological infrastructure is a design approach in which users and other stakeholders actively take part in the design process. It is frequently used in design research as much as different fields. In this sense, the evaluation studies on the opportunities, contributions or development of such widely used approach are almost nonexistent in the literature. Existing evaluation studies are also criticized for their narrow scope and lack of clarity. Based on these criticisms, it is aimed to systematically evaluate the participatory design approach in design research with a holistic approach. Accordingly, a three-step methodology was applied. Firstly, a literature research was conducted on how to make a holistic evaluation and the theoretical framework of the evaluation was determined as empowerment. Then, in order to explore the way this phenomenon addressed in design research, 54 projects gathered through document analysis and expert interviews were subjected to qualitative content analysis and two different evaluation frameworks were identified. These frameworks, named as direct empowerment and indirect empowerment, and their subheadings were explained and then compared with each other in terms of similarities and differences, their reasons and implications were discussed. With these evaluation frameworks, systematically put forward in the focus of empowerment which forms the basis of all inter-layer relations, it became possible to evaluate the practices from different perspectives. Also the empowerment processes and results in participatory design used in design researches were revealed. Thus, an intersection was created between empowerment and design research literature which enables different inquiries about participatory design.
Benzer Tezler
- Dimensional evaluation of retrofitting smart cities: The historical peninsula case
Uyarlanmış akıllı şehirlerin farklı boyutlarıyla incelenmesi: Tarihi yarımada örneği
BURAK BELLİ
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TURGAY KEREM KORAMAZ
- Designing an augmented reality based city building game using cellular automata
Hücresel özdevinim ile artırılmış gerçeklik tabanlı şehir geliştirme oyunu tasarımı
ŞEREF ATİLLA GÜRBÜZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEMA ALAÇAM
- Stratejik mekansal planlama ve düzenleyici geleneksel planlamanın katılım, eylem projeleri ve esneklik boyutlarında incelenmesi - Bursa ili örneği
Examination of strategic spatial planning and regulatory traditional planning in terms of participation, action project and flexibility – Bursa province case
SERPİL ŞİMŞEK DENİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALE ÇIRACI
- Rekreasyon alanlarında kent mobilyaları tasarımı: Bayraklı Sahili'nde piknik aktivitesi örneğinde incelenmesi
Design of urban furniture in recreation area: Investigation on picnic activity in Bayrakli
CANSU PELİN İŞBİLEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Endüstri Ürünleri Tasarımıİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Ürünleri Tasarımı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DENİZ LEBLEBİCİ BAŞAR
- Exploring opinions of corporate instructional designers on their professional development and training needs
Kurumsal öğretim tasarımcılarının mesleki gelişim ve eğitim ihtiyaçları konusundaki görüşlerinin araştırılması
NAZLI GÖKALP
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Eğitim ve ÖğretimOrta Doğu Teknik ÜniversitesiEğitim Programları ve Öğretimi Ana Bilim Dalı
DR. ELİF ÖZTÜRK