Radyonüklitlerle kirlenmiş gıda maddelerinde doz kontrol düzeyleri ve Türkiye'deki Çernobil serpinti verileriyle örnek bir uygulama
Dose controlling levels in contaminated foodstuffs with radionuclides and a sample application with Chernobyl fallout data in Turkey
- Tez No: 628975
- Danışmanlar: PROF. DR. İBRAHİM TÜKENMEZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Kimya Mühendisliği, Chemical Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 94
Özet
Bir nükleer kaza veya patlamada fisyon ve aktivasyon ürünleri yüksek basınç ve ısıl etki ile yükselerek, atmosferde dağılır ve yer çekimi etkisi ile yeryüzüne inerek radyoaktif serpintiyi oluşturur. Gıdalarda belirlenen radyonüklit kirlenme düzeyleri bölgesel olarak hesaplanmış kirlenme sınırlarına göre değerlendirilerek gıdanın tüketiminin iznine, kısıtlanmasına veya önlenmesine karar verilir. Bu çalışmada 1986 da vuku bulan Çernobil Reaktör Kazası sonrası Türkiye Atom Enerjisi Kurumunca Türkiye'deki temel gıda maddelerinde ölçülen radyoaktif kirlenme düzeyleri incelendi; süt ürünleri, et, unlu mamüller, sebze ve meyve olmak üzere dört temel gıda maddesi için kirlenme düzeyleri ve kirlenme sınırları hesaplandı. Karşılaştırıldığında, kirlenme düzeylerinin (Dx) kirlenme sınırlarından (D) küçük olduğu görüldüğünden incelenen gıda maddelerinin tüketilebilir nitelikte olduğu değerlendirildi. Dört temel gıda grubu için hesaplanan toplam kirlenme düzeyi 0,050 olarak bulundu. Bu değer 1'den küçük olduğundan dört temel gıda grubunun birlikte tüketilebilir düzeyde olduğu belirlendi. Dört temel gıda grubunda bebekler için toplam kirlenme düzeyi 0,770 olarak hesaplandı, bu değerin kirlenme sınırından küçük olduğu görüldüğünden bu gıda maddelerinin bebeklerce birlikte tüketilebilir olduğu belirlendi. Ayrıca topraktaki nükleer serpinti sonucu oluşan radyoaktif kirlenmenin çevresel azalması için bir mekanizma önerildi. Bu mekanizmaya dayalı olarak çıkarılan çevresel azalma kinetiğinde incelenen kirleticilerden en uzun yarı ömürlü radynüklit olan Cs-137'nin toprakta ölçülen radyoaktivite düzeyleri kullanılarak, Cs-137'nin fiziksel ve çevresel yarı ömrünü içeren etkin yarılanma süresi; Doğu Karadeniz ve Batı-Orta Karadeniz Bölgelerinde 6,664 yıl, Marmara Bölgesinde 6,728 yıl, Ege-Akdeniz Bölgelerinde ise 7,294 yıl olarak bulundu. Bu bölgelerde Cs-137 radyoaktivitesinin %1 düzeyine düşmesi için 44 yıllık bir süre geçmesi gerektiği bulundu. Bu çalışmada bulunan kinetik yöntem ve parametrelerin bölgesel radyoaktivite temizlenmesi tahmininde kullanılabileceği önerildi.
Özet (Çeviri)
In a nuclear accident or explosion, fission and activation products rise with high pressure and thermal effects, are dispersed in the atmosphere and descend to earth with the effect of gravity to form radioactive fallout. The radionuclide contamination levels determined in foods are evaluated according to regionally calculated contamination limits and it is decided to allow, restrict or prevent the consumption of food. In this study, occurring after the 1986 Chernobyl reactor accident in Turkey Atomic Energy Authority has been viewed radioactive contamination levels measured in basic foodstuffs in Turkey; contamination levels and contamination limits were calculated for four basic foodstuffs: dairy products, meat, bakery products, vegetables and fruits. When compared, it was evaluated that the foodstuffs were consumable as the contamination levels (Dx) were found to be smaller than the contamination limits (D). The total contamination level calculated for the four main food groups was found to be 0,050. Since this value was less than 1, it was determined that four basic food groups were consumable together. The total contamination level for infants was calculated as 0,770 in the four basic food groups; this value was found to be less than the contamination limit, these foodstuffs were decided to be consumed by infants. A mechanism was also proposed for the environmental deacrease of radioactive contamination from nuclear fallout in the soil. Using the radioactivity levels of Cs-137, the being longest half-life radionuclide, one of the pollutants examined in the environmental decreasing kinetics based on this mechanism, the effective half-life comprising the physical and weathering half-lives of Cs-137 were calculated as 6,664 years for Eastern Black Sea and Western-Central Black Sea Regions, 6,728 years for Marmara Region, 7,294 years for Aegean-Mediterranean Region. It was found that a time period of 44 years should pass before Cs-137 radioactivity in these regions decreased to 1%. It was suggested that the kinetic methods and parameters derived in this study could be used in the prediction of regional radioactivity clearance.
Benzer Tezler
- Atık saklama alanlarında sezyumun geçirgen reaktif bariyer (GRB) sistemi ile arıtımının incelenmesi
Investigation of the treatment of cesium in waste storage areas with the permeable reactive barrier (PRB) system
ZEYNEB CAMTAKAN
Doktora
Türkçe
2021
KimyaEge ÜniversitesiNükleer Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞULE AYTAŞ
PROF. DR. SEVİLAY HACIYAKUPOĞLU
- Sahada gama spektrometrik aktivite ölçümü için hpge dedektörünün 238U, 232Th, 40K içeren özel bloklar kullanılarak kalibrasyonunun yapılması ve saha ölçümüne uygulanması
Calibration of a hpge detector in-situ gamma-ray spectrometry by using 238U, 232Th, 40K specific calibration pads and an application to in-situ activity measurements
MİNE ÖZGÜR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Fizik ve Fizik MühendisliğiAnkara ÜniversitesiMedikal Fizik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALUK YÜCEL
- Current status o radiactive contamination in Turkey after Chernobyl nuclear reactor accident
Çernobil nükleer santral kazasından sonra Türkiye'deki radyoaktif kirliliğinin yeni durumu
MÜSLÜM AKGÖZ
Yüksek Lisans
İngilizce
1996
KimyaOrta Doğu Teknik ÜniversitesiKimya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İNCİ G. GÖKMEN
- Çandarlı Körfezi'nde deniz kirliliğinin kısa yarı ömürlü radyonüklitler kullanılarak kronolojik olarak değerlendirilmesi
Time evaluation of marine pollution in the Çandarlı Gulf via short-lived radioisotopes
ŞENAY ŞAHİN
Doktora
Türkçe
2019
Fizik ve Fizik MühendisliğiEge ÜniversitesiNükleer Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜNSELİ YAPRAK
- İnorganik ve organik katyonlarla modifiye edilen Kula volkanitlerinin uranyum adsorpsiyonlarının incelenmesi
Investigating adsorption capacities ofuranium on modified Kula volcanics with inorganic and organic cations
ÜMİT HÜSEYİN KAYNAR
Doktora
Türkçe
2011
KimyaEge ÜniversitesiNükleer Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MERAL ERAL
YRD. DOÇ. DR. ÜMRAN HİÇSÖNMEZ