Türkçede -mAk ve -mAklIk eylemlikleri üzerine işlevsel bir inceleme
A functional research on infinitives '-mAk' and '-mAklIk' in Turkish
- Tez No: 629252
- Danışmanlar: PROF. DR. NESRİN BAYRAKTAR ERTEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: mAk eki, mAklIk eki, Eylemlik, İşlev, İşlevsellik, The Affix -mAk, The Affix -mAklIk, Infinitive, Function, Functionality
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 199
Özet
Dil bilgisi kitaplarında“Mastar, Ad-fiil”olarak nitelendirilen -mAk ve -mAklIk ekleri, fiil kök ve gövdelerine eklenerek geçici hareket adları yaparlar. Bu hareket adları çeşitli oluş, kılış ve durumları gösterirler. -mAk ve -mAklIk ekleri, hareket işlevinin yanı sıra kalıcı ad yapma özelliği de taşırlar. Eski Türkçeden Türkiye Türkçesine kadar kullanımı devam eden -mAk eki ve geçmişte kullanılan ancak günümüzde kullanımdan düşen -mAklIk eki bu tez çalışmasının ana konusudur. Bu tez çalışması iki ana bölümden oluşmaktadır. Öncelikle“Giriş”kısmında, -mAk ve -mAklIk eklerine dair çeşitli araştırmacıların sunduğu bilgiler derlenmiştir.“Birinci Bölüm”de -mAk ekinin cümledeki konumuna göre (yüklem, özne, nesne, dolaylı tümleç, zarf tümleci) hareket işlevi ve kalıcı ad yapma işlevi incelenmiştir.“İkinci Bölüm”de ise -mAklIk ekinin cümledeki konumuna göre (yüklem, özne, nesne, dolaylı tümleç, zarf tümleci) hareket işlevi ve kalıcı ad yapma işlevi incelenmiştir. Bu araştırmalar, Türkçenin tarihî ve günümüz metinlerinden alıntılanan örneklerle yapılmıştır. Son olarak iki ekin cümledeki işlevselliği ve eklerle olan kullanımları gibi karşılaştırmalar“Sonuç”kısmında tablolarla değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
The affixes -mAk and -mAklIk, which are described as“Infinitive, Verbal noun”in the grammar books make temporary action nouns by adding to the verb roots and stems. These action nouns show various process, action and situations. In addition to movement function the affixes -mAk and -mAklIk also have feature of permanent noun making. The affixes –mAk which continues to be used from Old Turkish to Turkey Turkish and -mAklIk which has been used in past but nowadays has fallen out of use is main subject of this thesis. This thesis consists of two main parts. First of all, data about -mAk and-mAklIk affixes presented by various researchers is compiled in the“Introduction ”section. In the“First Part”, with regard to the position of the affix -mAk in the sentence (predicate, subject, object, indirect object, adverbial complement), the function of movement and the function of making a permanent noun have examined. In the“Second Part”, with regard to the position of the -mAklIk affix in the sentence (predicate, subject, object, indirect object, adverbial complement) the function of movement and the function of making a permanent noun have analyzed. These researches have done with examples quoted from the historical and modern texts of Turkish. Finally, comparisons such as the functionality of the two affixes in the sentence, their use with the affixes have evaluated with tables in the“Result”section.
Benzer Tezler
- VP shells and argument structure in Turkish
Türkçe'de EÖ kabukları ve üye yapısı
CEM KESKİN
Yüksek Lisans
İngilizce
2002
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolOrta Doğu Teknik ÜniversitesiBilişsel Bilim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. WOLF KÖNİG
YRD. DOÇ. DR. BİLGE SAY
- Türkçede ol- fiili
The verb ol- in Turkish
MEHMET UZUN
Doktora
Türkçe
2022
DilbilimÇukurova ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUNA YÜCEOL ÖZEZEN
- Türkçede katkısız eylem yapıları
Light verb constructions in Turkish
MERVE KARGALI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PAŞA YAVUZARSLAN
- Türkçede parçacıl (partitive) yapılar
Partitive construction in Turkish
NORAN HAMZAH KHALEEL KAHIYAH
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PAŞA YAVUZARSLAN
- Türkçede ve Halha Moğolcasında durum kategorisi
Case category in Turkish and Khalkha Mongolian
BAYARTSETSEG DASHZEVEG
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MURAT KÜÇÜK