Türkçede çatı ve çatı görünümleri
Voice and extension of voice in Turkish
- Tez No: 117673
- Danışmanlar: DOÇ. DR. N. ENGİN UZUN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2002
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçenin Eğitimi ve Öğretimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 322
Özet
Gerek anadili gerek yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan Türkçe dilbilgisi kitaplarında çatı ve çatı ekleri konusunda ayrıntılı açıklamalar yer almamaktadır. Özellikle yabancı dil öğretimi ortamlarında, Türkçede çatı eklerinin eylemlere hangi sözdizimsel ve anlambilimsel özellikler gözetilerek eklendiği konusunda yeterli açıklama bulunmamaktadır. Bu noktadan hareketle, kaynak kitap olarak değerlendirilebilecek beş farklı dilbilgisi kitabında çatı konusuyla ilgili bölümler incelenmiş ve buradaki açıklamaların Türkçe Sözlükte yer alan eylemlerde gerçekleşen çatı ilişkilerini açıklamak konusundaki yetkinliği sorgulanmıştır. Çatı ekleriyle ilgili açıklamalar tümüyle kuramsal bir tabana dayandırılmaktan çok gözlem sonuçlarını içermektedir. Bir anlamda bu çalışma tek tek çatı görünümlerinin kuramsal düzlemde betimlenmesine dönük çalışmalara, eksiksiz bir veri tabam oluşturmayı hedeflemiştir. Bu hedef doğrultusunda Türkçe sözlükte yer alan yalın eylemlerde gözlenen çatı görünümlerinin listelenmesi incelemenin ilk adımım oluşturmaktadır. Bu nedenle, çalışmada Türkçe sözlükte yer alan tüm yalın ve türemiş eylemler taranmış, bu eylemlerin hangi çatı ekleriyle görünebildikleri listede kodlanmış ve listeden elde edilen sonuçlarla, Türkçede eylemlerin çatı ekleriyle genişlemesine ilişkin ölçütler oluşturmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada ayrıca Türkçede işteş, edilgen, dönüşlü ve ettirgen çatılı tümcelerde yer alan eylemlerin çan ekleriyle genişlediklerinde ne tür anlam değişmelerine uğradıkları incelenmiştir. 246
Özet (Çeviri)
Detailed explanations about voice and voice suffixes do not appear in Turkish grammar books for the teaching of Turkish either as a mother tongue or a foreign language. Especially in foreign language teaching environments, there is no sufficient explanation as to according to which syntactic and semantic features Turkish voice suffixes are added to verbs. Hence, sections concerning the topic of voice in five different grammar books have been evaluated and the extent to which these explanations are competent in explaining voice relations realised in verbs that occur in Türkçe Sözlük has been determined. Explanations on voice suffixes include observational results rather than depending on a theoretical basis. In a sense, the present study aims to form a complete database for those studies related with the description of each aspect of voice in a theoretical plane. To this end, listing the voice aspects observed in nominative verbs in Türkçe Sözlük forms the first step of the present study. For this purpose, all nominative and derived verbs in Türkçe Sözlük have been searched thoroughly; a list in which these verbs can appear with their voice suffixes has been formed and, depending on the result obtained from the list, it has been our attempt to form criteria about the extension of verbs in Turkish through voice suffixes. In the present study, a further focus has been to study what kind of meaning changes that verbs that appear in sentences with reciprocal, passive, reflexive and causative voices have when they are extended with voice suffixes. 247
Benzer Tezler
- Türkçede ol- fiili
The verb ol- in Turkish
MEHMET UZUN
Doktora
Türkçe
2022
DilbilimÇukurova ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUNA YÜCEOL ÖZEZEN
- Kausation im Türkischen und im Deutschen. dargestellt am beispiel von Pınar Kürs erzählung „Yaz Gecelerinde Keman' und ihrer Deutschen übersetzung
Pınar Kür'ün „Yaz Gecelerinde Keman' adlı öyküsü ile Almanca çevirisi örneğinde Türkçe ve Almancada ettirgenlik
ÜLGER PANZER
Yüksek Lisans
Almanca
2016
Alman Dili ve EdebiyatıÇukurova ÜniversitesiAlman Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TAHİR BALCI
- Türkçede edilgenlik
Passivisation in Turkish
TURGAY SEBZECİOĞLU
Doktora
Türkçe
2008
DilbilimDokuz Eylül ÜniversitesiGenel Dilbilim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LÜTFİYE OKTAR
- Analysis of the correlations beywen thematic roles and grammatical relations in Turkish sentences
Türkçe cümlelerde konu rolleri ile sözdizim öğeleri arasındaki bağıntıların incelenmesi
NAFİ YALÇIN
Doktora
İngilizce
2002
DilbilimHacettepe Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. GÜRAY KÖNİG
- Türkçede fiil çatısı
Voice of verb in Turkish
ANIL ARSLAN
Doktora
Türkçe
2022
DilbilimAnadolu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELAHİTTİN TOLKUN