Geri Dön

Türkçede çatı ve çatı görünümleri

Voice and extension of voice in Turkish

  1. Tez No: 117673
  2. Yazar: CEMİL KURT
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. N. ENGİN UZUN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Dilbilim, Linguistics
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2002
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türkçenin Eğitimi ve Öğretimi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 322

Özet

Gerek anadili gerek yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan Türkçe dilbilgisi kitaplarında çatı ve çatı ekleri konusunda ayrıntılı açıklamalar yer almamaktadır. Özellikle yabancı dil öğretimi ortamlarında, Türkçede çatı eklerinin eylemlere hangi sözdizimsel ve anlambilimsel özellikler gözetilerek eklendiği konusunda yeterli açıklama bulunmamaktadır. Bu noktadan hareketle, kaynak kitap olarak değerlendirilebilecek beş farklı dilbilgisi kitabında çatı konusuyla ilgili bölümler incelenmiş ve buradaki açıklamaların Türkçe Sözlükte yer alan eylemlerde gerçekleşen çatı ilişkilerini açıklamak konusundaki yetkinliği sorgulanmıştır. Çatı ekleriyle ilgili açıklamalar tümüyle kuramsal bir tabana dayandırılmaktan çok gözlem sonuçlarını içermektedir. Bir anlamda bu çalışma tek tek çatı görünümlerinin kuramsal düzlemde betimlenmesine dönük çalışmalara, eksiksiz bir veri tabam oluşturmayı hedeflemiştir. Bu hedef doğrultusunda Türkçe sözlükte yer alan yalın eylemlerde gözlenen çatı görünümlerinin listelenmesi incelemenin ilk adımım oluşturmaktadır. Bu nedenle, çalışmada Türkçe sözlükte yer alan tüm yalın ve türemiş eylemler taranmış, bu eylemlerin hangi çatı ekleriyle görünebildikleri listede kodlanmış ve listeden elde edilen sonuçlarla, Türkçede eylemlerin çatı ekleriyle genişlemesine ilişkin ölçütler oluşturmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada ayrıca Türkçede işteş, edilgen, dönüşlü ve ettirgen çatılı tümcelerde yer alan eylemlerin çan ekleriyle genişlediklerinde ne tür anlam değişmelerine uğradıkları incelenmiştir. 246

Özet (Çeviri)

Detailed explanations about voice and voice suffixes do not appear in Turkish grammar books for the teaching of Turkish either as a mother tongue or a foreign language. Especially in foreign language teaching environments, there is no sufficient explanation as to according to which syntactic and semantic features Turkish voice suffixes are added to verbs. Hence, sections concerning the topic of voice in five different grammar books have been evaluated and the extent to which these explanations are competent in explaining voice relations realised in verbs that occur in Türkçe Sözlük has been determined. Explanations on voice suffixes include observational results rather than depending on a theoretical basis. In a sense, the present study aims to form a complete database for those studies related with the description of each aspect of voice in a theoretical plane. To this end, listing the voice aspects observed in nominative verbs in Türkçe Sözlük forms the first step of the present study. For this purpose, all nominative and derived verbs in Türkçe Sözlük have been searched thoroughly; a list in which these verbs can appear with their voice suffixes has been formed and, depending on the result obtained from the list, it has been our attempt to form criteria about the extension of verbs in Turkish through voice suffixes. In the present study, a further focus has been to study what kind of meaning changes that verbs that appear in sentences with reciprocal, passive, reflexive and causative voices have when they are extended with voice suffixes. 247

Benzer Tezler

  1. Türkçede ol- fiili

    The verb ol- in Turkish

    MEHMET UZUN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    DilbilimÇukurova Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUNA YÜCEOL ÖZEZEN

  2. Kausation im Türkischen und im Deutschen. dargestellt am beispiel von Pınar Kürs erzählung „Yaz Gecelerinde Keman' und ihrer Deutschen übersetzung

    Pınar Kür'ün „Yaz Gecelerinde Keman' adlı öyküsü ile Almanca çevirisi örneğinde Türkçe ve Almancada ettirgenlik

    ÜLGER PANZER

    Yüksek Lisans

    Almanca

    Almanca

    2016

    Alman Dili ve EdebiyatıÇukurova Üniversitesi

    Alman Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. TAHİR BALCI

  3. Türkçede edilgenlik

    Passivisation in Turkish

    TURGAY SEBZECİOĞLU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2008

    DilbilimDokuz Eylül Üniversitesi

    Genel Dilbilim Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. LÜTFİYE OKTAR

  4. Analysis of the correlations beywen thematic roles and grammatical relations in Turkish sentences

    Türkçe cümlelerde konu rolleri ile sözdizim öğeleri arasındaki bağıntıların incelenmesi

    NAFİ YALÇIN

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2002

    DilbilimHacettepe Üniversitesi

    İngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. GÜRAY KÖNİG

  5. Türkçede fiil çatısı

    Voice of verb in Turkish

    ANIL ARSLAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    DilbilimAnadolu Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SELAHİTTİN TOLKUN