Türkiye'nin kalkınma yardımı anlayışı ve donör-faydalanıcı ilişkisi bağlamında özgünlüğü: Balkanlar örneği
Turkey's perception of development assistance and its distinctness within the context of donor-beneficiary relations: The case of the Balkans
- Tez No: 630043
- Danışmanlar: PROF. DR. ERDAL TANAS KARAGÖL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Siyasal Bilimler, Uluslararası İlişkiler, Political Science, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Kalkınma yardımları, Uluslararası sosyal politika, Donör ve faydalanıcı ilişkisi, Yardımların etkisi, Development aids, International social policy, Donor and beneficiary relationship, Effect of aids
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyal Politika Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 455
Özet
Kalkınma yardımları kavramının ortaya çıkışı, tarihsel olarak 1800'lere kadar gitmektedir. O dönemde dış yardım olarak anılan bu kavram, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra bugünkü şeklini almıştır. Geleneksel kalkınma yaklaşımı doğrultusunda kurumsallaşan kalkınma yardımları kavramı, zamanla pek çok açıdan değişime uğramış olsa da yardım sunan ülkelerin amaç ve hedefleri açısından, geleneksel yapısını büyük oranda muhafaza etmektedir. En basit haliyle, gelişmiş ülkelerin sahip oldukları kaynakları, az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelere aktarmaları olarak tanımlanabilecek olan kalkınma yardımları; sunum yöntemlerine göre, uygulama şekillerine göre ve donör ülkelerin amaçlarına göre farklılaşmaktadırlar. Kalkınma yardımları alanındaki başat aktörler; yardım sunan ülkeler ve uluslararası kuruluşlar olan donörlerdir. Bahse konu yardımın hedefi olan faydalanıcı ülkeler de sahip oldukları edilgen rol doğrultusunda, bu alandaki diğer aktörlerdir. Donör ülkeler; yardım faaliyetlerine başladıkları tarih, benimsedikleri anlayış, güttükleri amaç ve hedefler, tercih ettikleri proje ve program türleri ve yardım sunumu yöntemlerine göre farklı kategorilere ayrılmaktadırlar. Genellikle, modern anlamdaki kalkınma yardımlarını sunmaya başlayan ilk ülkeler, geleneksel donörler olarak anılmaktadırlar. Donör ülke sıfatıyla, sonradan kalkınma yardımları alanına dahil olan ülkelerse, yükselen donörler olarak anılmaktadırlar. Geleneksel donörlerin aksine, homojen bir yapıya sahip olmayan yükselen donörler, sahip oldukları karakteristik özelliklere göre kendi içlerinde de farklı gruplara ayrılmaktadırlar. Çeşitli kategorilere ayrılan donör ülkelerin yardım sunma motivasyonları da bu doğrultuda farklılaşmaktadır. Geleneksel donörler açısından; sahip oldukları sömürgecilik mirası, stratejik çıkarları, özellikle Batı dünyasının güvenliği ve serbest piyasa anlayışının yaygınlaştırılması öne çıkan motivasyon kaynaklarıdır. Yükselen donörler açısından ise faydalanıcı ülkeler ile kazan-kazan anlayışı doğrultusunda çeşitli ortaklıklar ve işbirlikleri kurmak ve uluslararası arenada daha fazla görünür olmak temel motivasyon kaynaklarıdır. Hem yükselen hem de geleneksel donörler açısından Balkan coğrafyası, kalkınma yardımlarının dünyada en fazla sunulduğu bölgeler arasındadır. Bir taraftan; bu bölgedeki ülkelerin karşı karşıya oldukları imkansızlıklar ve yüzleşmek zorunda oldukları problemler; diğer taraftan da söz konusu bölgenin sahip olduğu jeo-stratejik önem; Balkan coğrafyasını, kalkınma yardımlarının en fazla ulaştığı bölgelerden birisi yapmaktadır. Bölge ülkeleri arasından da Bosna Hersek, Karadağ, Arnavutluk ve Kuzey Makedonya, yardımlar bağlamında, öne çıkan ülkelerdir. Bu doğrultuda, bahse konu dört ülkede yapılan bir saha çalışması üzerine kurgulanan bu tez, donör ülkeler ile faydalanıcı ülkeler arasındaki ilişkinin ideolojik bağlamını ortaya çıkartmayı, faydalanıcı ülkeler nezdinde kalkınma kavramının siyasal ve toplumsal açıdan tartışılmasını, kalkınma yardımlarının ortaya çıkardığı somut etkiyi ve faydalanıcılar için ifade ettiği anlamı incelemeyi hedeflemektedir. Ayrıca, bütün bunlar doğrultusunda, Türkiye'nin Balkan coğrafyasında sunduğu yardımların; mahiyeti, niteliği, amaçları ve güçlü ve zayıf yönleri de bu tez kapsamında, sahadaki pratik üzerinden, ortaya çıkartılmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The emergence of the concept of development assistance dates back to the 1800s. This concept, which was known as foreign assistance at that time, took its present form after the Second World War. Although the concept of development assistance, which was institutionalized in line with the traditional development approach, has changed in many respects over time, it substantially maintains its traditional structure in terms of the goals and objectives of the countries offering assistance. Development assistance, which can be defined as the act of developed countries transferring their resources to underdeveloped and developing countries in the simplest terms, differs according to the providing methods, the application methods, and the objectives of the donor countries. Dominant actors in the field of development assistance are the donor countries and international organizations offering assistance. The beneficiary countries, which are the target of this assistance, are other actors in this field in line with their passive role. Donor countries are divided into different categories based on the date they started their assistance activities, the perception they adopted, the goals and objectives they pursued, the types of projects and programs they preferred, and the methods of providing the assistance. In general, the first countries that began to offer modern development assistance are called traditional donors. Countries that later participate in the field of development assistance as donor countries are referred to as emerging donors. Unlike traditional donors, emerging donors, which do not have a homogeneous structure, are divided into different groups within themselves according to their characteristic features. The motivations of donor countries, which are divided into various categories, for providing assistance differ accordingly. In terms of traditional donors, their colonial heritage, strategic interests, safety of the Western world and the promotion of the perception of free market are prominent motivation sources. In terms of emerging donors, establishing various partnerships and collaborations with beneficiary countries in line with the win-win understanding and being more visible in the international field are the main sources of motivation. The Balkan geography is among the regions where development assistance is provided most in the world in terms of both emerging and traditional donors. On the one hand, the impossibilities faced by the countries in this region and the problems they have to confront; on the other hand, the geostrategic importance of the region in question make the Balkan geography one of the regions to where development assistance is provided most. Among the countries in the region, Bosnia and Herzegovina, Montenegro, Albania, and North Macedonia are prominent countries regarding assistance. In this regard, this thesis, which is based on a field study conducted in the four aforementioned countries, aims to reveal the ideological context of the relationship between the donor countries and the beneficiary countries, to enable the political and social discussion of the concept of development regarding the beneficiary countries, and to examine the tangible effect revealed by the development assistance and its meaning for the beneficiaries. In addition, in line with all these, the nature, quality, objectives and strengths and weaknesses of the assistance provided by Turkey in the Balkans were tried to be revealed through the practice on the field within the scope of this thesis.
Benzer Tezler
- Yükselen donörler arasında Türkiye: Karşılaştırmalı bir analiz
Turkey amongst the emerging donors: A comparative analysis
CEREN URCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Uluslararası İlişkilerGazi ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ŞAHİN
DOÇ. DR. ŞABAN KARDAŞ
- Bir kamu diplomasisi faaliyeti olarak dış yardımlar: Suriye örneği
Foreign aid as a public diplomacy activities: A case of Syria
HALİL YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Uluslararası İlişkilerKaradeniz Teknik ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYATİ AKTAŞ
- II. Dünya Savaşı sonrası Türkiye'de kültürel değişimlere yol açan iç ve dış etkenler
Domestic and foreign affects course cultural changes after World War II in Turkey
ESMA TORUN
- Sanayii yapılarında üretim rolü ve idare bölümü arasındaki biçimleniş özellikleri
Formal properties between the production hall and the adminstration section in the industrial buildings
ÖMER ÇAMOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. METE S. ÜNÜGÜR
- An analysis of lifelong learning policies and practices of regional development agencies
Bölgesel kalkınma ajanslarının yaşamboyu öğrenme politika ve uygulamalarının analizi
SELCAN ÇINAR YILDIRIM
Yüksek Lisans
İngilizce
2013
Eğitim ve ÖğretimBoğaziçi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA GÖK