Eski Anadolu topluluklarının ölçülemeyen diş özelliklerinden biyolojik uzaklıklarının belirlenmesi: Topaklı, Klazomenai, İzmir Demir Çelik Limanı ve Batı Limanı örnekleri
Determination of the biological distances between past Anatolian populations using non-metric dental traits: Topaklı, Klazomenai, İzmir Demir Çelik Limanı and Batı Limanı samples
- Tez No: 631890
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET SAĞIR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Antropoloji, Anthropology
- Anahtar Kelimeler: Biyolojik Uzaklık, Ölçülemeyen Diş Özellikleri, Geçmiş Anadolu Toplulukları, ASUDAS, AnthropMMD, Mahalanobis D2, rASUDAS, Biological Distance, Non-metric Dental Traits, Past Anatolian Populations, ASUDAS, AnthropMMD, Mahalanobis D2, rASUDAS
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Antropoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Paleoantropoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 300
Özet
Toplulukların biyolojik uzaklıklarının belirlenmesinde başta genetik çalışmalar olmak üzere, linguistik, antropometrik, osteometrik, odontometrik ve antroposkopik birçok farklı veri kaynağından yararlanılmaktadır. Genetik çalışmalar, ciddi bir altyapı gereksinimi ve yüksek maliyetinden dolayı dışarıda bırakılacak olursa biyolojik uzaklık çalışmalarında ölçülemeyen diş özellikleri diğer iskelet özelliklerine göre birçok avantaja sahiptir. Bu avantajlar, çok etkenli bir kalıtıma (genetik, epigenetik ve çevresel) sahip olmaları, cinsiyetler arasında anlamlı bir farklılık göstermemeleri, tutarlı bir sağ ve sol çene tarafı farklılığının olmaması, gözlem içi ve gözlemciler arası uyumu sağlayan standart bir kaydetme sistemine (Arizona State Üniversitesi Dental Antropoloji Sistemi / ASUDAS) sahip olmalarıdır. Çalışmanın konusunu oluşturan; Topaklı (TP), Batı Limanı (BTL), İzmir Demir Çelik Limanı (İDÇ) ve Klazomenai (KLZ) topluluklarının toplam 54 ölçülemeyen diş özelliğinin kaydı ASUDAS'a göre alınmıştır. Elde edilen veriler topluluk düzeyinde farklı gruplara bölünerek MMD (AnthropMMD) ve Mahalanobis D2 istatistikleriyle analiz edilmiştir. Toplulukların; arkeolojik verileri, dönemsel ve coğrafik yakınlıkları dikkate alınarak belirlenen tahmini biyolojik uzaklıklarına en yakın sonuçlar MMD istatistiğinin kullanıldığı AnthropMMD paket programıyla elde edilmiştir. Ayrıca rASUDAS programı kullanılarak birey düzeyinde biyocoğrafik köken tahmini yapıldığında, toplulukları oluşturan toplam 303 bireyden %83,8'inin Anadolu'nun da içerisinde yer aldığı Batı Avrasya grubuna dahil olduğu görülmüştür. Benzer şekilde, bölgesel temelli diş modelleri (BTDM) kullanılarak yapılan topluluk düzeyinde coğrafik köken tahmininde de toplulukların %81,25'inin Anadolu'nun da dahil olduğu Avrupa ve Kuzey Afrika popülasyonlarına yakınlığı işaret eden Eurodont diş modeline sahip olduğu görülmüştür. Çalışmanın konusunu oluşturan topluluklarla ölçülemeyen diş özelliği verisi bulunan diğer Anadolu toplulukları karşılaştırıldığında, genel olarak birbirlerine daha yakın kümelendikleri görülmekle birlikte, bu kümelenmenin toplulukların coğrafik ve dönemsel özelliklerine de uygun olduğu görülmüştür. Tüm Anadolu topluluklarıyla verisi bulunan farklı dünya popülasyonları karşılaştırıldığında ise Anadolu topluluklarının tamamının beklenildiği üzere Batı Asya, Avrupa ve Kuzey Afrika topluluklarıyla birlikte kümelendikleri görülmüştür.
Özet (Çeviri)
Besides genetic studies, linguistic, anthropometric, osteometric, odontometric and anthroposcopic data sources have been utilized to determine the biological distances between populations. If genetic studies are excluded from biological distance studies due to their requirement of robust infrastructure and a big budget, using non-metric dental traits has many advantages compared to other skeletal traits. These advantages include having a multifactorial mode of inheritance (genetic, epigenetic and environmental), showing no significant difference between the sexes or between the right and left sides of a jaw, and having a standard recording system for consistency within and between observers (Arizona State University Dental Anthropology System / ASUDAS). In this study, a total of 54 non-metric dental traits of the Topaklı (TP), Batı Limanı (BTL), İzmir Demir Çelik Limanı (İDÇ) and Klazomenai (KLZ) populations have been recorded following ASUDAS. The obtained data were divided into different groups at the population level, and analyzed using MMD (AnthropMMD) and Mahalanobis D2 statistics. The results, most similar to the biological distances that were estimated by considering the archaeological data, periodical and geographical proximity, have been obtained by using the AnthropMMD package program, based on MMD statistics. In addition, when estimating individual-level biogeographical origin using the rASUDAS program, 83.8% of the total of 303 individuals that make up the populations were placed within the Western Eurasia group, which also includes Anatolia. Similarly, when estimating population-level geographical origin using regional-based tooth models (BTDM), it has been observed that 81.25% of the populations have Eurodont tooth model, which indicates proximity to the populations in Europe and North Africa including Anatolia. When compared to other Anatolian populations with available non-metric dental trait data, the populations examined in this study clustered closer to each other which is consistent with their geographical and periodical characteristics. Moreover, when Anatolian populations were compared to different world populations with available data, all Anatolian populations clustered together with populations from Western Asia, Europe and North Africa, as expected.
Benzer Tezler
- Resuloğlu iskeletlerinde diş varyasyonları
Dental variations in Resuloğlu skeletal population
AYŞEGÜL ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Antropolojiİstanbul ÜniversitesiAntropoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DERYA ATAMTÜRK DUYAR
- Üç eski Anadolu topluluğunda biyolojik uzaklık çalışması
A study of biological distance in three ancient Anatolian populations
ERGE BÜTÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
AntropolojiHacettepe ÜniversitesiAntropoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERPİL EROĞLU ÇELEBİ
- Anadolu'da bazı eski insan topluluklarında biyolojik uzaklıkların belirlenmesi
Determination of the biological distances of some ancient human populations in Anatolia
SERPİL EROĞLU
Doktora
Türkçe
2005
AntropolojiHacettepe ÜniversitesiAntropoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. YILMAZ SELİM ERDAL
- Van Kalesi ve Karagündüz iskelet popülasyonlarının biyolojik akrabalık ilişkileri
The biological relationships of Van Castle and Karagündüz Skeleton populations
YARENKÜR ALKAN YALÇIN
- Eskiçağ Ön Asya toplumlarında görülen salgın hastalıklar
Epidemics in Asia Minor societies in ancient times
MUAZES DEMİREL