Hakkari kilim dokumacılığı üzerine bir araştırma
A Recearch on the Hakkari rug wiaving
- Tez No: 63264
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. FERİHA AKPINARLI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Crafts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1997
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: El Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 197
Özet
ÖZET İnsanların, kendilerini dış etkilerden korumak amacıyla başlattıkları dokumacılık, Anadolu kadınının ince zevkiyle şekillenmiştir. İnsanlar genellikle asıl uğraşlarından arta kalan zamanlarında, çevrelerinde buldukları hammaddeleri değerlendirerek ihtiyaçlarını gidermiş ve ek gelir sağlamıştır. Kilim dokumacılığı Anadolu'nun birçok yöresinde daha çok kış aylarında kadınlar tarafından yapılmaktadır. Kilimcilik gerek dokunduğu bölgenin özelliklerini taşıması, kültür değerlerini yansıtması, gerekse bulunduğu yöreye ekonomik katkıda bulunması açısından ülkemiz için önemli bir gelir kaynağıdır. Kilimlerimizdeki renk, motif ve desenler insanların sevinç ve üzüntülerini yaşadığı tüm güzellikleri ipliklerle işleyerek duygu ve düşüncelerini günlük yaşantısına, geleneklerine ve kültürüne yansıtmasından doğar. Araştırmaya konu olan ve el sanatlarında önemli bir yer oluşturan geleneksel kilim dokumayı günümüze kadar sürdürmeyi başarmışlardır. Yüzyıllarca kilimlerinde kullandıkları teknik, renk, desen, motif, araç-gereçleriyle dikkati çeken bu geleneksel değerlerin gittikçe eski yaygınlığımın kaybolduğu gözlenmektedir. Her yörede yaşayan bireylerin geleneksel kilim dokumacılığını sürdürerek kültür değerlerine sahip çıkmaları ve yaşatmaya çalışmalarına rağmen dokumalardaki değişimlere engel olunamamaktadır. Bu nedenle eskisi gibi yaygın olarak dokunmayan Hakkari kilimlerinin araştırılmasında ve belgelenmesinde yarar görülmektedir. Yapılan incelemelerde yörede yapılan kilim dokumacılığını araştıran bilimsel bir çalışmaya rastlanmamıştır. Araştırmanın amacını; Hakkari kilimlerinde kullanılan araçlar-gereçler ile uygulanan teknik ve kullanım alanlarının, renk, desen ve motiflerinin belgelenmesi, Hakkari yöresel kilimlerinin incelenmesi, bu yörede yapılan kilim dokuma sanatının sahip olduğu geleneksel değerlerin korunması yanında, günümüz ihtiyaçları doğrultusunda farklı tekniklerle birleştirerek turistik değeri olan, yurt içinde ve yurt dışında pazarlanabilir kaliteli ürünler elde etme olanaklarının sağlanması oluşturmuştur.Araştırmanın materyalini, Hakkari il merkezinde yaşayan ve kilim dokuyan bireylerden anket yoluyla toplanan bilgiler ile aynı yöreden alınan 19 adet kilim dokuma örneği ve 1 adet yastık örneği olmak üzere toplam 20 adet ürün ile Hakkari kilim dokuma tekniği, kullanılan araç-gereçler, kilimler üzerinde yapılan gözlem ve incelemelerden sağlanan bilgiler oluşturmuştur. Hakkari kilim dokumalarımı uygulayan bireylerce oluşturulan anket formlarından elde edilen veriler, uygun görülen konu başlıkları altında incelenmiştir. Hakkari kilimlerinin geçmişteki örneklerinde yün ipliği kullanılmakla beraber, günümüzdeki örneklerde genellikle pamuk ve yün ipliklerine yer verildiği ve dikey tezgahların kullanıldığı anlaşılmıştır. Kilimler hazırlık işlemleri, dokuma ve bitirme işlemleri olmak üzere üç aşamada tamamlanmaktadır. Kilimlerin enleri genellikle 100- 110 cm, boylan 120-180 cm, kalınlıklarının ise 6-7 mm olduğu tesbit edilmiştir. Hakkari kilimlerinde daha çok kırmızı, siyah, kahverengi, beyaz, yeşil, mavi gibi doğal renkler kullanıldığı tesbit edilmiştir. Desen ve süslemeleriyle dikkati çeken Hakkari kilimlerinde, atkı ipliklerim bireylerin kendilerinin boyadıkları gibi hazır boyanmış ipliklerde kullandıkları gözlenmiştir. Yörede kilim dokumacılığım sürdüren bireyler, bu sanat dalım meslek haline getirmeden sadece ihtiyaçlarım karşılamak, ek gelir sağlamak amacıyla devam ettirmekte, günlük çalışma süreleri ise mevsim şartlarına göre değişiklik göstermektedir. Hakkari kilimlerinin, geleneksel kullanım alanları yaygı, minder, yastık, heybe, günümüzde ise pano, araba koltuk örtüsü, sehpa örtüsü, masa örtüsü ve yelek vb. olarak dikkati çekmektedir. Hakkari kilimlerine günümüz özelliklerine uygun olarak çağdaş bir boyut kazandırmak amacıyla geleneksel yapıdaki motif ve özellikleri bozulmadan yeni tasarımlar geliştirilmiş ve uygulanmıştır. II
Özet (Çeviri)
SUMMARY People have started weaving for protection against the elements. It has been formed with the delicate taste of Anatolian women. People have put the raw materials found in their environment to use in their spare time to earn extra money. Carpet weaving is done by womenfolk in many parts of Anatolia mostly in winter. Carpet making is an important income source for our country because it not only carries the regional features and reflects the cultural values but also brings money to the region. By the help of the threads, colors, motifs and designs of our carpets and rugs reflect the people's happiness and sadness and all the beauties that they have lived. These carpets and rugs also show people's thoughts and feelings which reflect on their daily lives, customs and culture. Traditional carpet weaving concerning this research and that has an important place in handicraft have been successfully carried on by Anatolian people up to the present time. Unfortunately, it is known that these traditional values which have attracted people's attention for centuries with their techniques, colors, patterns, motifs and equipment used in carpet-making are not as widespread as they used to be Although the people who live in each region are trying to protect and keep alive the cultural values by carrying on traditional carpet-weaving, changes in weaving cannot be prevented. Therefore, it is thought that it will be useful to search for and prove by documentation Hakkari Rugs Which are not made as widespread as they used to be. Studies have shown that there has not been a scientific study about carpet-weaving in this area up to now. The aim of this research is to document which equipment and technique is used when weaving Hakkari Rugs and where they are used and also to document the colors, motifs and patterns of these rugs; to examine Hakkari traditional Rugs; to protect the traditional values of carpet- weaving in this area and also by joining different techniques to get qualified products (to meet today's needs) that have touristic values and that can be marketed both in Turkey and abroad. III19 specimens of Hakkari rugs and 1 specimen of a pillow from this area were taken. Hakkari rags, their techniques and the equipment used were also examined. The data obtained from the questionnaires were examined under the names of the topics suitable. It was found out that wool threads were used for Hakkari rugs in the past whereas today's specimens are generally made from wool and cotton threads and also vertical looms are used. Rugs have three stages: the preparation process, the weaving process and the completing process. These rugs are generally 100-1 10 cm wide, 120- 180 cm long and 6-7 mm thick. Natural colors such as red, black, brown, white and green are mostly used. It was found out that the weft threads of Hakkari rugs, which attract people's attention with their patterns and decoration, are either dyed by the people who make therugs or dyed threads are used. Those carrying on carpet-weaving in this area only do this job to meet their needs and to earn extra money. Carpet-weaving is not their main job. Their daily working period depends on the weather conditions of the seasons. Hakkari rugs are traditionally used as covers, cushions, pillows and shopping- bags (heybe). At the present time, these rugs are used as panels, table cloths, tripod cloths, vests etc. New designs have been developed and applied on Hakkari rugs without spoiling their traditional motifs and characteristics in order to give them a contemporary dimension suitable for today's features. IV
Benzer Tezler
- Van'da evlerde üretilen kilimlerin ve dokuma bilenlerin tespiti üzerine bir araştırma
A research on the determination of the rugs which are produced at home and the people who knows vowening in Van
FUAT GÜLMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
El SanatlarıYüzüncü Yıl ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF.DR. RECAİ KARAHAN
- Hakkâri ili Mezer (Mezerk) dokumaları ve yeni tasarımlar
Mezer (Mezerk) weavings and new designs in Hakkâri
GÜLŞEN ÖZTÜRK
Doktora
Türkçe
2018
El SanatlarıGazi ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. SEMA TAĞI
- Van müzesinde bulunan Van-Hakkari yöresi kilimlerinin tekstil tasarımı açısından analizi
The Analysis to plan of textile party of Van-Hakkari region kilims are presented in the Van museum
MEHMET SAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
El SanatlarıPamukkale ÜniversitesiResim-İş Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ERTUĞRUL ŞAMA
- Geleneksel Türk el sanatlarından halı-kilim işletmelerinin üretim-pazarlama sorunları ve çözüm önerileri Van örneği
Production and marketing problems of carpet and kilim enterprises in traditional Turkish handicrafts and the recommended solutions in Van example
KÜRŞAD SEÇKİN KARAHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
El SanatlarıYüzüncü Yıl ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. MUSTAFA ÇELİK
- Hakkâri ve çevresinde bulunan havsız kirkitli dokumalar
The non pile kirkit wowens in Hakkâri and its surroundings
İLKER ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
El SanatlarıAtatürk ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. FİKRİ SALMAN