Türkiye'deki yapım projelerinde anlaşmazlıklara neden olan faktörlerin analizi
Analysis of factors causing disputes in Turkish construction projects
- Tez No: 633307
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA PINAR ÇAKMAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Proje ve Yapım Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 167
Özet
Yapım projelerinin karmaşıklığı ve binlerce detayın dahil edilmesi, çeşitli disiplinlerden birçok farklı katılımcının yapım projesi sürecinde birlikte çalışmasını gerektirmektedir. Yapım projelerinin bu çok disiplinli doğası, anlaşmazlıkları kaçınılmaz kılmaktadır. Yapım projelerinin karmaşıklığının ve büyüklüğünün gün geçtikçe artması, proje yaşam döngüsünün herhangi bir aşamasında ortaya çıkabilecek anlaşmazlıkların ortaya çıkma olasılığını da arttırmaktadır. Yapım projelerinde amaç, projenin hedeflenen zaman, bütçe ve kalitede tamamlanmasıdır. Proje sürecinde ortaya çıkan anlaşmazlıklar, bir yapım projesinin başarıyla tamamlanmasını engelleyen ana faktörlerden biridir. Bir tarafın yaptığı hak talebi, diğer tarafça reddedildiğinde ve hak talebi yapan taraf bunu kabul etmediğinde taraflar arasında anlaşmazlık ortaya çıkar. Bir diğer deyişle, anlaşmazlıklar çözülemeyen hak talepleridir ve çözüm gerektirmektedir. Anlaşmazlıklar, zaman ve maliyet aşımına neden olmakta ve olası olumsuz ilişkilerin kaynağı olarak gösterilmektedir. İlişkileri olumsuz yönde etkileyebilecek ve projelerin başarıyla tamamlanmasını engelleyebilecek anlaşmazlıklara neden olan faktörlerin doğasını anlamak büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle, bu faktörleri belirlemek ve bunlara karşı önlem almak proje katılımcılarını birçok kayıptan koruyacaktır. Bu bağlamda, tez kapsamında yapılan bu araştırmada Türkiye'deki yapım projelerinde anlaşmazlıklara neden olan faktörlerin belirlenerek; temel anlaşmazlık kategorilerinin ve alt kategorilerinin ortaya konması, her bir kategori/alt kategorinin önem derecesinin analiz edilmesi ve analiz sonucu ortaya konan en önemli faktörlerin ortaya çıkmasının önlenmesine yönelik öneriler geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Bu sayede süreç içinde ortaya çıkabilecek ve anlaşmazlıklara neden olabilecek sorunlar önceden belirlenerek, projeyi ve proje katılımcılarını olumsuz yönde etkileyecek durumların önlenmesi hedeflenmektedir. Tez çalışması kapsamında hedeflenen amaca ulaşabilmek için ilk olarak, yapım projelerinde ortaya çıkan anlaşmazlıklara dair gerçekleştirilen çalışmalarla ilgili kapsamlı bir literatür araştırması yapılmış, ardından söz konusu anlaşmazlıklar konu alanında uzman profesyonellerle uzman görüşmeleri gerçekleştirilmiştir. Daha sonra uzman görüşmeleri sonucu elde edilen bulgular analiz edilerek, anlaşmazlığa neden olan faktörlerin önem dereceleri ortaya konmuştur. Son olarak ise; bu faktörlerin önlenmesi veya minimuma indirilmesi için önerilere yer verilmiştir. Tez çalışmasının ilk bölümü giriş bölümüdür. Bu bölümde tez çalışmasına konu olan problemin tanımlanması, çalışmanın gerekliliği, tezin amacı, kapsamı ve yöntemi yer almaktadır. Tez çalışmasının ikinci bölümünde, ilk olarak anlaşmazlık kavramına ve literatürde sıklıkla birbirlerinin yerine eşdeğer olarak kullanıldığını görülen“çatışma”,“hak talebi”ve“anlaşmazlık”kavramlarının birbiri ile olan ilişkisine yer verilmiştir. Daha sonra yapım projelerinde meydana gelen anlaşmazlıklara ilişkin literatürde yer alan çalışmalar incelenerek; anlaşmazlığa neden olan faktörler tespit edilmiştir. Bu bağlamda gerçekleştirilen literatür araştırması sonucunda anlaşmazlıklar, doğaları ve oluşum biçimlerine bağlı olarak 7 geniş kategori ve 32 alt kategori şeklinde sınıflandırılmıştır. Anlaşmazlık ana kategorileri; mal sahibi kaynaklı faktörler, yüklenici kaynaklı faktörler, tasarım kaynaklı faktörler, sözleşme kaynaklı faktörler, insan davranışı kaynaklı faktörler, proje kaynaklı faktörler ve dış faktörler olarak sınıflandırılmış ve her bir alt faktör kendi ana faktörü içerisinde açıklanmıştır. Tez çalışmasının üçüncü bölümünde, farklı ülkelerdeki yapım projelerinde meydana gelen anlaşmazlıklar incelenmiş ve anlaşmazlıklara neden olan faktörlerle ilgili kapsamlı bir literatür çalışmasına yer verilmiştir. Literatür araştırması kapsamında incelenen çalışmaların, farklı ülkelerde yürütülen yapım projelerinde ortaya çıkan anlaşmazlıkları ve bu anlaşmazlıklara neden olan faktörleri inceledikleri görülmüş olup; söz konusu faktörlerin ilgili ülkelerdeki sosyo-ekonomik, kültür, demografik yapı ve coğrafi koşullara bağlı olarak değişkenlik gösterdiği gözlemlenmiştir. Literatür araştırması sonucu yapım projelerinde anlaşmazlıklara neden olan ve 7 ana kategori altında incelenen söz konusu faktörler, uzman görüşmelerinde kullanılacak soru formunun geliştirilmesinde kullanılmıştır. Dördüncü bölümde, ilk olarak tez çalışması kapsamında gerçekleştirilen araştırmanın amacı, kapsamı ve yöntemine yer verilmiştir. Ardından, verileri analiz etmek için kullanılan AHP (Analitik Hiyerarşi Süreci) yöntemine ait tanımlara, AHP yönteminin aşamalarına, katkılarına ve kısıtlarına yer verilmiştir. Temel olarak bu bölümde tez kapsamında gerçekleştirilmiş uzman görüşmelerinden elde edilen veriler analiz edilmiş ve elde edilen bulgular açıklanmıştır. Bu bağlamda, ilk olarak görüşülen uzmanlar ile ilgili genel bilgiler aktarılmış; daha sonra, Türkiye'deki yapım projelerinde anlaşmazlıklara neden olan faktörler, önem derecelerine göre hem ana faktörler birbiri ile hem de alt faktörler kendi ana faktörleri içerisinde analiz edilerek; önem sıraları tespit edilmiştir. Tez çalışmasının beşinci ve son bölümü, sonuç ve öneriler bölümüdür. Bu bölümde tez çalışması kapsamında yapılan çalışmalar özetlenmiş; tez çalışmasının belirlenen hedefleri doğrultusunda ortaya çıkan sonuçlar ve uzman görüşmelerinden elde edilen bulgular değerlendirilmiş ve bu bulgular daha önce gerçekleştirilmiş çalışmalarla birlikte tartışılmıştır. Son olarak, uzman görüşmelerinden elde edilen bulguların analizine göre anlaşmazlıklara neden olan faktörlerin meydana gelmemesi için alınabilecek birtakım önlemlere ve buna bağlı olarak önerilere yer verilmiştir. Bu önlemler ve öneriler her bir temel faktör grubunda ayrı ayrı ele alınmıştır.
Özet (Çeviri)
The complexity of the construction projects and involvement of the thousands of details require many different participants from various disciplines to work together in the construction project process. This multidisciplinary nature of construction projects makes disputes inevitable. The increasing complexity and size of the construction projects increases the probability of disputes that may arise at any stage of the project life cycle. The aim of the construction projects is to complete the project at the targeted time, budget and quality. Disputes that arise during the project are one of the main factors that prevent a construction project from completing successfully. A dispute can be said to exist when a claim is made by one party is rejected by the other party and that rejection is not accepted. In other words, disputes are unresolved claims and they require resolution. Disputes cause time and cost overruns and are cited as the source of possible negative relationships. It is of great importance to understand the nature of the factors causing disputes, which can negatively affect the relationships and prevent completion of projects successfully. For this reason, determining these factors and taking precautions against them will protect the project participants from many losses. In this context, this thesis aims to determine the factors that cause disputes in construction projects in Turkey; reveal the main dispute categories and sub-categories and analyze the importance of each category/subcategory and to make recommendations for the most important ones. Thus, it is aimed to prevent situations that will adversely affect the project and project participants by pre-determining the problems that may arise in the process and cause disputes. In order to achieve the targeted goal, a comprehensive literature research was conducted on the related researches carried out regarding the disputes arising in the construction projects, followed by expert discussions with the experts in the subject area. By analyzing the findings obtained from the interviews, the importance levels of the factors causing the dispute were revealed. Finally; suggestions are included to prevent or minimize these factors. In this context, the first part of the thesis is the introduction. In this part, the definition of the problem, the need for the study, the purpose, scope and method of the thesis are included. In Chapter 2, firstly, the concept of dispute and the relationship between the concepts of“conflict”,“claim”and“dispute”, which are frequently used in the literature as equivalent, are discussed. Later, the most important factors causing disputes have been identified from the previous studies carried out on disputes occuring in construction projects. The causes of disputes are classified into seven broad categories and thirty two sub-categories depending on their nature and mode of occurrence. According to the classification, main disputes categories are found as; owner related disputes, contractor related disputes, design related disputes, contract related disputes, human behavior related disputes, project related disputes and external factors. Then, each sub-factor is explained in its own category. In Chapter 3, the findings of the researches reached by the comprehensive literature review in the previous chapter are analyzed, disputes in construction projects in different countries and the factors that cause these disputes are examined. It has been observed that the studies examined within the scope of the literature review, the diputes that arise in the construction projects conducted in different countries and the factors that cause these disputes vary depending on the socio-economic, cultural, demographic structure and geographical conditions in the respective countries. As a result of the literature review, the above-mentioned factors which lead to disputes in the construction projects examined under 7 broad categories, are used in the development of the questionnaire to be used in expert interviews. In Chapter 4, firstly the purpose, scope and method of the research conducted within the thesis are included. Then, the definitions of the AHP (Analytical Hierarchy Process) method used to analyze the data, the steps of the AHP method, contributions and constraints of the AHP method are identified Basically, in this chapter, the data obtained from expert interviews conducted within the scope of the thesis are analyzed and the findings are presented. In this context, firstly general informations about the field survey participants are given..Then, factors which cause disputes in construction projects in Turkey, are analyzed and their priorities are determined by comparing the importance of main factors with each other and sub-factors within their main factors as well. The fifth and final part of the thesis is the conclusion and recommendations part. Firstly, conducted studies are summarized; the results and the findings obtained from the expert interviews are evaluated; and the findings are discussed together with the previous studies. Finally, according to the analysis of the data obtained from expert interviews, a number of precautions that can be taken and recommendations accordingly are included in order to prevent the factors causing dispute. These precautions and recommendations are addressedseparately in each disputes category.
Benzer Tezler
- Industrial plant construction projects scheduling for elimination and mitigation of delay risks
Gecikme risklerinin ortadan kaldırılması ve azaltılması için endüstriyel tesis inşaat projelerinin süresel iş programlaması
MERVE ÇAPRAZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜRKAN EMRE GÜRCANLI
- Contract and claim management in solar power plant (SPP)projects
Güneş enerji santrali (GES) projelerinde sözleşme ve haktalebi yönetimi
BURAK ERÇELEN
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Enerjiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DENİZ ARTAN
- The relationship between organizational culture and delay in construction projects: Case study of Turkey and Serbia
Örgüt kültürü ile inşaat projelerindeki gecikme arasındaki ilişki: Türkiye ve Sırbistan üzerine bir araştırma
ŞURA BALKAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ATİLLA DAMCI
- Süre uzatımı ve ek ödemelerin KİK ve FIDIC anahtar teslimi sözleşmeleri çerçevesinde incelenmesi
Review of extension of time and additional payment in the public procurement authority KIK and FIDIC turnkey contracts
DİDEM AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DENİZ İLTER
- Metro projelerinin yapım aşamasında karşılaşılan risklerin yapı bilgi modellemesi destekli yönetimi
Management of risks in construction phase of metro projects assisted by building information modeling
GÖZDE SAYGILI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERHAT BAŞDOĞAN