Harizmşah Sultan Tekiş ve zamanı (1172-1200)
The reign of Khwarazmshahs Sultan Tekish (1172-1200)
- Tez No: 634464
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜSEYİN KAYHAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 98
Özet
Harizmşahlar Devleti hükümdarı İl-Arslan, küçük oğlu Sultanşah Mahmud'u veliaht olarak ilan etmiştir. Bu durumu kabul etmeyen Alâeddin Tekiş, Hıyatlardan aldığı destekle birlikte Harizm'e yönelmiş ve tahtı ele geçirmiştir. Harizm Devletinin başına geçen Alâeddin Tekiş önce Müeyyed Ay-aba'dan yardım alan kardeşi Sultanşah Mahmud ile yüzleşip onu mağlup etmiştir. Daha sonra Alâeddin Tekiş'in Hıtaylar Devleti ile arasının açıldığını öğrenen Sultanşah Mahmud onlardan destek alarak tekrardan ağabeyinin üzerine yürümüştür. Fakat Alâeddin Tekiş tarafından tekrar mağlup edilmiştir. Alâeddin Tekiş bu savaşları kazandıktan sonra Nişabur ve Buhara gibi önemli şehirleri ele geçirmiştir. Bu süre içerisinde kardeşi Sultanşah Mahmud ile bazen savaşmış bazen de anlaşma yolunu seçmiştir. 1193 yılında Sultanşah Mahmud'un ölümüyle birlikte Halife Lidînillâh ve Kutlug Inanç onu Irak'taki sorunları çözmesi için yardıma çağırmıştır. Bu sebeple yönünü Irak bölgesine çevirmiştir. Burada son Irak Selçuklu hükümdarı olan II. Tuğrul ile savaşmış ve onu yenmiştir. Bu süreçte Irak coğrafyasını da ele geçirmiştir. Abbasî Halifesi Lidînillâh'ın Alâeddin Tekiş'ten toprak istemesi iki devletin arasının açılmasına neden olmuştur. Bu süreçte Lidînillâh, Harizmşah komutanlarını kendi tarafına çekmek için uğraşmış ve bölgede iç karışıklık çıkarmaya çalışmıştır. Bu politikasında başarılı olan Halife, amacında başarılı olmuş fakat Alâeddin Tekiş bu karışıklıkların hepsini başarıyla bastırmayı bilmiştir. Halifenin geri adım atmasıyla rahatlayan Alâeddin Tekiş, son yıllarında mülhidlere karşı savaşmak istemiş hatta onlara karşı bir sefer hazırlığına girişmiştir. Hatta bu amacına uygun olarak kendisine bağlı kuvvetler Turşis Kalesi'ni kuşatmış ancak kendisi yoldayken 1200 yılındaki ölümü nedeniyle Alâeddin Tekiş'in oğlu Kutbeddin Muhammed, Batınîlerle anlaşma yaparak geri çekilmek zorunda kalmıştır.
Özet (Çeviri)
Khwarazmshah Sultan Il-Arslan left Sultanshah Mahmud as his heir to the throne before his death. But Ala al-Din Tekish, who wanted the throne for himself, managed to took the throne with the military support of Qara Khitai. However the war for the throne was not over yet. In order to claim the throne for himself, Sultanshah Mahmud made many allies. First with the support of Muayyad Ay-aba and than with the support of the Qara Khitai, he tried to fight his brother Tekish. But in both cases Sultan Tekish emerged victorious. After making sure that his grasp on the throne was firm, Sultan Tekish conquered two cities of great importance: Nishabur and Bukhara. The struggle between the brothers ended in 1193 with death of Sultanshah Mahmud. With the call from the Caliph al-Nasir li-Din Allah and Qutlugh Ïnanch, he was summoned to deal with issues in Iraq. And here he fought with Toghrïl II, ruler of the Iraqi Seljuks, and emerged victorious yet again. Then he proceeded to making more conquests in Iraq. In the process, owing to the caliphs continious demands of land, the relations between two got worse. In order to undermine Tekish's power, Caliph li-Din Allah tried to bribe his commanders and supported internal turmoil in the Khwarazmshah Dynasty. But all of these efforts proved futile. Tekish crushed the rebels and kept maintaining his power over the country. In the last few years of his reign, Tekish wanted to prepare for a campaign against the Mulhids. But he died before the campaign in 1200. Afterwards his son Qutb al-Din Muhammad was forced to make peace with the Mulhids.
Benzer Tezler
- Harizmşah Hükümdarı Sultanşah Mahmud (567-589/1172-1193)
Sultan Shah The Sultan of The Khwarazmshahs (567-589/1172-1193)
GÜLSEREN CECELİ
- Cami'ü't-Tevarih'te Harezmşah sultanları (Çeviri ve değerlendirme)
Khwarazmian sultan's according to Jami-al Tawarikh (Translate and evaluation)
FARBOD MAZLUMI
- Moğol istîlâsı ve Aynicâlût Savaşı
The Mongol invasion and The battle of 'Ayn Jālūt
MUHAMMED SAİD GÜLER
