Çatışma alanlarında kültürel miras yönetimi: Irak örneği
Cultural heritage management in conflict areas: The case of Iraq
- Tez No: 634656
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ALİ KAZIM ÖZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Arkeoloji, Kültürel Miras, Yönetim, Irak, Ninova, UNESCO, Archaeology, Cultural Heritage, Management, Iraq, Destruction, Conflict areas, UNESCO
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arkeoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 341
Özet
Kültürel miras yönetimi uzmanlık alanı arkeoloji bünyesinde öne çıkan modern disiplinler arasında sayılmaktadır. Dünyanın kültürel ve doğal miras alanlarını yönetme sürecine duyulan ihtiyaç, birçok değişkenle birlikte bu alanları olumsuz yönde etkileyen silahlı çatışmalar yüzünden giderek artmaktadır. Bu uzmanlık alanı dünya devletlerinin tamamı tarafından, akademik ve uygulamalı düzeyde geliştirilmekte ve güncellenmektedir. İnsanlık ve kültürel mirasla beraber çevresel doğal mirası korumaya yönelik duyarlılık bu alana gösterilen ilgiyi katlayarak arttırmaktadır. Bu çerçevede, birçok ulusal ve uluslararası düzeyde, hem devlete bağlı kurum ve kuruluşlar, hem de sivil topluma bağlı yapılanmalar ve oluşumlar teşekkül etmiştir. Bu kuruluşlar, doğal ve kültürel arkeolojik alanları ortaya çıkarma, sınıflandırma, yönetme, koruma ve bakım süreçlerini üstlenerek, belirlenmiş alanların güvenliklerini ve gelişimlerini sağlamak üzere örgütlenmişlerdir. Aynı zamanda bu kuruluşlar; arkeolojik faaliyetlerin altyapısıyla ilgili yönetimsel ve gelişimsel planlamaların düzenlenmesinin ötesinde, gerekli yasal işlemlere yönelik kanun tasarısı hazırlama, tüzük, mevzuat ve yönetmelik oluşturma sürecinde de aktiv rol oynamaktadırlar. Bununla beraber, dünyada yaygın bir şekilde bulunan sit alanlarının korunmasının ve kalkınmasının garanti altına alınması adına devletlerarası antlaşmalar ile bölgelerarası uzlaşmalara da katılmaktadırlar. Özellikle silahlı çatışma zamanlarında bu kuruluşlar, arabulucu vasfıyla yasal yollara başvurmaktadırlar. Kültürel miras alanlarının korunmasına yönelik tüm uluslararası antlaşmalara ve özel yasal düzenlemelere rağmen bu dokunulmaz alanlar, askeri ve sivil silahlı çatışmalar sonucunda büyük yıkım ve tahribata uğramıştır. Böylece insanlık, doğrudan ve dolaylı yoldan silahlı saldırıların hedefi olması nedeniyle, dünyanın birçok ülkesinde tehlike altındadır. Ortadoğu ülkeleri arasında özellikle Irak'taki arkeolojik alanlar, uzun bir süredir tahribat, yıkım ve hırsızlığa maruz kalmıştır. Bu çalışmanın temel amacı; silahlı çatışma alanlarının ortasında kalan Irak bölgesinin, kültürel miras yönetimi bakımından ele alınması, incelenmesi ve çözüm önerileri getirilmesidir. Birinci bölümde; kültürel ve doğal mirasın mahiyeti ve önemi, çeşitleri ve türleri sunulacaktır. Ardından ikinci bölümde; genel olarak kültürel mirasa yönelik öncelikli riskler ve karşılaşılan tehditler ele alınacaktır. Üçüncü bölümde ise; özellikle savaş ve silahlı çatışma dönemlerinde Irak'ın arkeolojik deneyimi ve kültürel miras alanlarının yönetimi incelenecektir. Bu açıdan Irak kültür miras alanlarının yıkım, tahribat ve çalınma faaliyetleri gözler önüne serilecektir. Özellikle 2014-2017 tarihleri arasındaki kısa bir zaman diliminde DAEŞ olarak bilinen silahlı çeteler tarafından işgal edilen özellikle Ninova ilindeki arkeolojik alanlarda, anıtsal ve tarihsel açıdan paha biçilemez kültürel unsurlara karşı gerçekleştirilen patlatarak yok etmek, tahribat, kaçakçılık vb. olumsuz faaliyetlerin dökümü çıkarılacaktır. Dördüncü bölümde ise; uluslararası antlaşmalar ve yerel sözleşmeler çerçevesinde yürütülen, kültürel miras alanlarının korunması süreçlerinin etkinlikleri ve çabaları ele alınmıştır. Bunun yanı sıra, Irak'ta kültürel miras yönetimi çalışmalarında karşılaşılan sorunların incelenmesine yer verilmiştir. Son olarak, araştırma sırasında ulaşılan genel sonuçlar doğrultusunda sorunlara yönelik muhtemel çözüm önerileri oluşturulmuştur.
Özet (Çeviri)
One of the most prominent modern disciplines of archaeology is the speciality of cultural heritage management. The need for managing the world's cultural and natural heritage sites is increasing because of armed conflicts that negatively affect these areas, along with many other variables. This area of expertise is developed and updated at academic and practical levels by all the world's states. Along with the human and cultural heritage, the sensitivity to protect the environmental natural heritage has increased exponentially. In this framework, both international and national institutions and organizations affiliated to the state, and civil society organizations, have been formed. These organizations have been founded to make classification, management, protection and maintenance processes to ensure the security and development of natural, cultural archaeological sites. These organizations, beyond organizing administrative and developmental plans related to the infrastructure of archaeological activities, also play an active role in the drafting of laws, regulations, legislation and regulations for legal procedures. They also take part in interstate agreements and inter-regional agreements to guarantee the protection and development of the sites that are widely available in the world. Also, especially in times of armed conflict, these organizations are resorting to legal means. Despite all the international treaties and special legal arrangements for protecting cultural heritage sites, these areas have suffered distinguished destruction and demolition because of military and civil armed conflicts. Thus, the past, present and future of humanity are in danger in many countries of the world as they are the target of direct and indirect armed attacks. Most of the archaeological sites in the Middle East, especially in Iraq, have been exposed to destruction, destruction and theft for a long time. This thesis specializes in the management of cultural heritage. Wherefore the principal purpose of this thesis is to study Iraq's experience in managing its cultural heritage. Iraq, which contains thousands of cultural heritage sites, is one of the most prominent areas of armed conflict in the world. Therefore, this thesis discusses and analyzes the experience of Iraq and its problems in this field, and puts forward some solutions and proposals for the development of the management of cultural heritage, especially during times of armed conflict. In the first chapter, it will present the essence and importance of cultural and natural heritage and their types. Then, in the second chapter, explains the risks and threats to cultural heritage. While the third chapter includes the discussion of Iraq's experiences in the management of cultural heritage sites, especially in periods of war and armed conflict. Also, In this chapter clarifies the demolition, destruction and theft activities of Iraqi cultural heritage sites, through history, including, in particular, archaeological sites in the governorates of Nineveh, which were occupied by armed gangs known as ISIS during the years 2014-2017. Those armed gangs destroyed the archaeological sites and detonated them after stealing their valuable contents. In the fourth chapter of this study deals with international and domestic efforts in the processes of protecting and preserving cultural heritage sites through international laws, agreements and covenants, besides researching some problems facing managing cultural heritage in Iraq. Finally, this is followed by the study's findings and some solutions that are thought to address some problems of the cultural heritage management in Iraq.
Benzer Tezler
- A neorealist analysis of Iran-Russia relations: Tajik and Syrian civil wars
İran-Rusya ilişkilerinin neorealist bir analizi: Tacik ve Suriye iç savaşları
ESRA YANIK
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Uluslararası İlişkilerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiOrtadoğu Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DERYA GÖÇER AKDER
DR. ZELAL ÖZDEMİR
- Tarihi kentsel peyzaj alanlarında koruma ve planlama sorunsalı: İstanbul Prens Adaları örneği
Conservation and planning problems in historic urban landscape areas: The case of Istanbul Prince Islands
GÜLŞAH ŞENEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Şehircilik ve Bölge PlanlamaYıldız Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEYNEP ŞİRİN ENLİL
- Alalakh and the Amuq settlements archaeological park: A preliminary study towards a site management plan
Alalakh ve amik höyükleri arkeolojik parkı: Alan yönetimi planlanmasına dair bir önçalışma
EMİLY C. ARAUZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2012
ArkeolojiKoç ÜniversitesiAnadolu Medeniyetleri ve Kültürel Miras Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ASLİHAN YENER
- Creating convergence in cultural heritage management and sustainable tourism development: Case study of Bergama Turkey
Kültürel miras yönetimi ve sürdürülebilir turizmin geliştirilmesinde yakınsama oluşturma: Bergama, Türkiye vaka analizi
MARİSA LAU
- Mardin'e kültür turizmi kapsamında gelen ziyaretçilerin profilini ve kültür varlıklarının mevcut durumunu belirlemeye yönelik bir araştırma
A research to determine the profile of visitors coming to Mardin within the scope of cultural tourism and the current situation of cultural assets
HANDAN ORTEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
TurizmMardin Artuklu ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EVİNDAR YEŞİLBAŞ