Hadis ilmi açısından Osmanlı Manzum Hadis Edebiyatında yer alan rivâyetler
Narrations in Ottoman Verse Hadith Literatüre with respect to hadith dicipline
- Tez No: 634702
- Danışmanlar: PROF. DR. MUHİTTİN UYSAL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Türk Dili ve Edebiyatı, Religion, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Hadis Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 683
Özet
Muhaddislerce zayıf kabul edilen ve kırk hadis ezberleme/ortaya koyma neticesinde Hz. Peygamberin şefaatine ulaşmayı müjdeleyen bir rivâyet, hicrî II. asırdan itibaren kırk hadis telifinin önünü açan etkenlerden olmuştur. Abdurrahman Câmî tarafından manzum olarak telif edilen bir kırk hadisin etkisi ise henüz hayatta iken kendisin göstermiş ve Türkçe başta olmak üzere Çağatayca ve Arapça'ya da tercüme edilmiştir. Osmanlı döneminde sosyal hayatın dili olan şiir, devlet yönetiminden medreselere kadar pek çok kişi ve kurumu etkilemiştir. Daha çok Kur'an ve Sünnet etrafında şekillenen Divan Edebiyatında, na't, hilye, manzum ilmihal ve manzum kırk hadisler, bir tür haline gelmiş; özellikle kırk hadis telif etme geleneği, Câmî tercümelerinin de etkisi ile şairlerin kayıtsız kalmadıkları bir tür olmuştur. İlk örnekleri XV. asırda ortaya konan manzum kırk hadislerde yer alan rivâyetlerin tespit, tahrîc ve muhteva tenkidi bu çalışmanın konusudur. Tekrarlarıyla beraber 76 adet kırk, yüz ve bin hadiste geçen 4417 rivâyet, hadis ilminin kuralları ile incelenerek konu tasnifleri yapılmıştır. Rivayetlerin sıhhat durumlarının belirtilmesi bir yana Osmanlı medreselerinde müderrislik başta olmak üzere kâtiplik, kadılık ve kazaskerlik gibi devletin önemli kademelerinde görev yapmış kırk hadis müelliflerinin, hadisleri anlama ve anlamlandırma çabaları ortaya çıkarılmıştır. Bu anlamda sıhhat durumları sahih, zayıf ve mevzu olan aynı konudaki farklı rivâyetlere bakış açıları tespit edilirken şairlerin zihin dünyalarında hikemî/irfânî geleneğin büyük bir yer tuttuğu gözlemlenmiştir. Ahlak, Allah- kul ilişkisi ile bireylerin dünya ve ahiret mutluluğunu sağlayacağı var sayılan rivâyetler sıklıkla kullanılmış ve hadis rivâyetinde dikkat edilmesi gereken kurallara -birkaç eser hariç- genellikle riayet edilmemiştir. Çalışmanın sonunda rivâyetlerin sıhhat durumları ve konu tasniflerini gösteren bir tablo eklenmiştir.
Özet (Çeviri)
A hadith narration came up in second century as factor that affected the compiling of forty hadiths. This hadith, in addition to announcing good news (shafaa) from Prophet in memorising/compiling is accepted as weak hadith. One of the forthy hadiths books is belonged to Abdurrahman Cami. This book written as verse was translated into firstly Turkish then Arabic and Chagatay language and was famous at that time. The Poem which the language of social life in Ottoman era, affected a lot of person or institution. The Divan literature which shaped generally in The Qur'an and Sunnah emerged as a type which has many subtypies like compiling the forty hadith books. The poets feeled themselves as a debtor in forming of the forty hadith book with affects of Cami's book translations. The determining and making the takhrij and content criticism of the hadiths which in the forty hadiths books that came up first examples of them in the fifteenth centuries is subject of this study. 4417 narration taking part with repetitions in seventy six 'forty hadith book', a hundred hadith book and a thousand hadith book were eveluated and classified according to the science of hadith. By this work we analized the understanding and interpretation of Ottoman entellectuals about these hadiths and we discussed about the validity these hadiths. We concluded that the wisdomary tradition has a huge place according to them on the commentary of the hadiths that are fabricated, weak and valid. The hadiths were used oftenly which has subject like the God and the God-human relationship and the obtaining of World and hereafter's interests. But the rules of the hadith science was ignored except very few books. At the end of the study, a table showing the validaty or invalidaty status and classifications of narrations was added.
Benzer Tezler
- Hâkim Mehmed Efendi'nin 'Hecsü'l-Hâcis ve Hemsü'n-Nâ'is' adlı lûgatı (inceleme-tenkitli metin)
Hâkim Mehmed Efendi of 'Hecsü'l-Hâcis ve Hemsü'n-Nâ'is' name dictionary (examination- critical text)
MUSTAFA BİRGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSRAFİL BABACAN
- Tabibzâde Mehmed Şükrî Efendi ve Silsilenâme-i Sûfiyye isimli eseri
Tabibzâde Mehmed Şükrî Efendi's Silsilahname titled 'Silsilenâme-i Sûfiyye'
MUHİDDİN USTA
- Hattat Hafız Osman'ın (1642-1698) ve Hattat Eğrikapılı Mehmed Rasim'in (1688-1756) hadis murakkaalarının islam sanatları ve konularına göre sosyokültürel yönünden değerlendirilmesi
The sociocultural evaluation of the hadith muraqqa' works of calligraphers Hafız Osman (1642-1698) and Eğrikapılı Mehmed Rasim (1688-1756) in terms of Islamic arts and themes
AZADE ZEYNEP TÜRKSEVER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Dinİstanbul Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HİLAL KAZAN
- İbn Âbidîn'in hadis ve sünnet anlayışı
Ibn Abidin's understanding of hadith and sunnah
MUHAMMED FURKAN TAHA DEMİRBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TALAT SAKALLI
- El-Hadâiku'l-verdiyye'de geçen hadislerin tahriç ve tenkidi
Criticizing and commenting of the hadiths in Hadaiku'l verdiyye
ENES ÖGE
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TALAT SAKALLI