Gecikmeli diferansiyel denklem için başlangıç değer problemi ve çözümleri
Initial value problem for delay differential equation and its solutions
- Tez No: 634856
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ERKAN ÇİMEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Matematik, Mathematics
- Anahtar Kelimeler: Başlangıç-değer problemi, Gecikmeli diferansiyel denklem, Hata değerlendirmesi, Sonlu fark metodu, Delay differential equation, Error estimate, Finite difference method, Initial-value problem
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Matematik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Uygulamalı Matematik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 75
Özet
Bu çalışmada, ikinci mertebeden lineer gecikmeli diferansiyel denklem için başlangıç değer problemini ele almaktayız. Bu problemin hem analitik hem de nümerik çözümünü araştırıyoruz. Problemin analitik çözümünü bulmak için adımlar metodu ve Laplace dönüşümü metodunu kullanıyoruz. Nümerik çözüm için ise baz fonksiyon içeren ve kalan terimi integral biçiminde olan interpolasyon kuadratür formüllerini kullanarak, sonlu fark metoduyla bir fark şeması kuruyoruz. Bu şemanın kurulması, üstel baz fonksiyon içeren ve kalan terimi integral biçiminde olan interpolasyon kuadratür formüllerine dayanmaktadır. Dahası, metodun yakınsaklığı incelenmiş ve ayrık maksimum normda birinci mertebeye sahip olduğu gösterilmiştir. Ayrıca, bir örnek üzerinde nümerik sonuçların teoriye uygunluğu doğrulanmıştır. Son olarak, önerilen şema açık Euler şeması ile karşılaştırılmıştır.
Özet (Çeviri)
In this study, we deal with an initial value problem for a linear second order delay differential equation. We investigate both the analytical and numerical solution of this problem. We use the steps method and the Laplace transform for the analytical solution of the problem. We construct an appropriate difference scheme on a uniform using the method of integral identities which contains basis functions and interpolating quadrature rules with weight and remainder term in integral form for the numerical solution. We also proved that the method is first-order convergent in discrete maximum norm. Next, we present an example that confirms the theoretical results. Finally, we compare the proposed method with the implicit Euler method.
Benzer Tezler
- Gecikmeli diferansiyel denklemlerde Lambert W fonksiyonu uygulamaları
Applications of Lambert W function in delay differential equations
VOLKAN YAMAN
- Gecikmeli volterra integro-diferansiyel denklemlerin nümerik çözümleri
Numerical solutions of delay volterra integro-differential equations
SABAHATTİN YATAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
MatematikVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiMatematik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERKAN ÇİMEN
- Gecikmeli Fredholm integro-diferansiyel denklemlerin nümerik çözümleri
Numerical solutions of Fredholm integro-differential equations with delay
KÜBRA ENTERİLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
MatematikVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiMatematik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERKAN ÇİMEN
- Lokal ve lokal olmayan koşullu gecikmeli telegraf denklemi için fark şemaları
Difference schemes for delay telegraph equation with local and nonlocal conditions
KORAY TÜRK
Doktora
Türkçe
2023
MatematikTrakya ÜniversitesiMatematik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DENİZ AĞIRSEVEN
PROF. DR. ALLABEREN ASHYRALYEV
- Lineer ve lineer olmayan adi gecikmeli diferansiyel denklemlerin legendre dalgacık çözümleri
Legendre wavelet solutions of linear and nonlinear ordinary delay differential equations
GÖKÇE ÖZALTUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MatematikManisa Celal Bayar ÜniversitesiMatematik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NECDET BİLDİK
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEVİN GÜMGÜM