XI. XIX.yüzyıllar arasında Türkistan Türk devletlerinde kullanılan unvan ve ıstılahlar
XI. XIX. titles and terms used in Turkestan Turk states between centuries
- Tez No: 635050
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ AHMETBEYOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Genel Türk Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 519
Özet
Çalışmamız, Türkistan coğrafyasında ve Türkistan'ın sosyal ve siyasî tarihi bakımından ilişkili olduğu coğrafyalarda, birbirlerinden farklı zamanlarda fakat birbirleri ile halef selef ilişkisi olarak nitelendirilebilecek, tarihin üstüne koyarak birikimli ilerleme mantığına uygun olarak kurulan devletlerdeki sosyal ve siyasî unvanlar ve geleneklerden oluşmaktadır. Türk tarihi ve onun ayrılmaz parçası haline gelmiş daha doğru bir söylemle iç içe geçmiş komşu kavmi Moğol tarihi ile 13. yy.dan itibaren belirli bir paralelde sürmektedir. İncelediğimiz dönemin başlangıcı olan 11. yy.da Moğol etkisi görülmezken 13. yy. itibariyle artık Türkistan'da bir Moğol rüzgârı estiği apaçık görülmektedir. 8 asırlık bir süreci inceleyen çalışmamız, aslında belli bir tarih aralığı ve coğrafyayı ele almış gibi gözükse de böyle değildir. Çünkü Türk topluluklarının İslam dinine girmeleri, İslami geleneklere alışmaları, bunları sosyal ve siyasî hayatlarında uygulamaları neticesinde incelediğimiz dönem; Hz. Muhammed'in Medine Şehir Devleti, Raşid Halifeler dönemi, Emeviler ve Abbasiler Devleti dönemlerine kadar uzanmakta, İslami devlet sisteminden etkilenen Türk Devletleri'nin teşkilat yapısının zaman içinde değişiklik göstermeye başladığı anlaşılmaktadır. Türk tarihinde, İslam dinini ilk kabul eden devletlerden olan Karahanlılar Devleti'nde kullanılan idari teşkilat ve unvanlar, Arap ve Fars etkisinden uzak Türkçe ıstılahları taşırken, Fars etkisine maruz kalan Gazneliler Devleti ve sonrası Büyük Selçuklu Devleti'nde, devlet teşkilatı ve unvanlarının Arap ve Fars etkisinde şekillendiği gözlenmektedir. Aynı şekilde Büyük Selçuklu Devleti'nin devamı özelliği göstermeye çalışan Harizmşahlar Devleti, Türkistan bozkırlı özelliğinin sebebiyle kullandığı unvanların Fars etkisiyle kullanılan unvanlardan az olması ve devlet teşkilatının İslami devlet teşkilatına haiz olması da bu sebepledir. Cengiz Han'ın ortaya çıkması ile birlikte Türkistan coğrafyasında giriştiği fetih hareketleri sonucunda, Türk Moğol Devleti'nde teşkilat, eski Türk ve Moğol gelenekleri ölçüsünde şekillenmiş fakat Cengiz Han'ın ölümü sonrası Moğol şube hanlıkları olarak adlandırılan devletler coğrafya itibariyle İslami devlet sisteminden etkilenmiştir fakat ıstılah olarak unvan ve kurumların isimlerini şeklen sürdürmüşlerdir. Çalışmamızda, Türk İslam ve Türk Moğol Devletleri'nde kullanılan unvan ve ıstılahlar incelenmiştir. İncelememizde Vergiler, Silahlar, Paralar, Ölçü sistemleri gibi konularda genel birkaç bilgiye değinilmiştir. Unvan ve ıstılahlara girmeden önce ise devlet teşkilatının merkezi olan divan yapılarına Türk İslam devletleri özelinde değinilmiştir. Ana konumuzu oluşturan unvan ve ıstılahlar ise dört bölümde incelenmiş olup bunlar; İdarî, Askerî, Sosyal ve Dinî unvan ve ıstılahlar olarak ayrılmıştır ve bu şekilde daha faydalı olabileceği düşünülmektedir
Özet (Çeviri)
Our work consists of social and political titles and terms in the geographies where Turkestan and Turkistan are related in terms of social and political history, in their respective states established at different times but in accordance with the cumulative progressive logic of putting history on top of each other as successor predecessor relations. The neighboring tribe, which has been intertwined with Turkish history and a more accurate discourse that has become an integral part of it, runs in a certain parallel from the 13th century on with the history of Mongol. It is obvious that, as of the 13th century, Turkestan is now wearing a Mongolian wind, while the Mongol influence does not appear in the 11th century, which is the beginning of the period we studied. Our work, which examines an eight-centuries process, does not seem to have actually taken up a certain date range and geography. Because the Turkish communities enter into Islamic religion, the customs of Islamic traditions, their application in social and political life, Muhammad's Medina City State, Rashid Halifeler period, Umayev and Abbasid state, and the structure of the affected Turkish states in the Islamic state system has started to change over time. It is observed that the administrative organizations and titles used in the Karahanlılar State, which is the first state which accepts Islamic religion in Turkish history, are shaped in the Gaznelians State and in the aftermath of the Persian influence under the influence of Arab and Persian. In the same way, the Harzemshahl State, which is trying to show the continuity of the Great Seljuk State, is that the titles it uses due to the steppe characteristic of Turkestan are few from the Persian-influenced titles and the state organization has the Islamic state organization. As a result of the conquest movements in the Turkistan geography with the emergence of Genghis Khan, the organization in the Turkish Mongolian State was shaped to the extent of the ancient Turkish and Mongol traditions but the states called Mongolian branch khanates after the death of Genghis Khan were influenced by the Islamic state system in terms of geography, and the names of the institutions. In our work, the titles and descriptions used in Turkish Islam and Turkish Mongol States have been examined. Unexamined Taxes, weapons, money, measurement systems, such as a few general information on the topics mentioned. Before entering the title and facilities, the divan structures, which are the center of the state organization, are mentioned in the context of the Turkish Islamic States. The titles and instruments that constitute the main position are examined in four sections, which are divided into Administrative, Military, Social and Religious titles and descriptions, which are believed to be more useful in this way.
Benzer Tezler
- 19. ve 20. yüzyıl Kazak akın ve jiravlarında dil ve muhteva
Language and content in 19th and 20th century Kazakh akın and jirav
PARASSAT RAKYMBERLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıKarabük ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ENVER KAPAĞAN
- Urfa Sancağı ve çevresinde aşiretler (XVIII. ve XIX. yüzyıllar)
The tribes in and vicinity of Urfa Sanjak (sub-province) (In the 18th and 19th centuries)
MEHMET NURİ ŞANDA
- Türk İslâm edebiyatı ürünlerinin hat sanatında tezahürü (XI-XIX. yüzyıllar)
Manifestation of Turkish-Islamic literature products in calligraphy art (XI-XIX. centuries)
RECEP KARA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sanat TarihiAtatürk Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. REYHAN KELEŞ
- Kısas-ı Enbiyâ literatürünün siyer ilmine kaynaklık değeri (XI.-XIX. yüzyıllar)
Kısas-ı Enbiyâ literature's contribution to the science of siyer (11th-19th centuries)
MAHMUT CİHANGİR
Doktora
Türkçe
2024
TarihAnkara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEYFETTİN ERŞAHİN
- Süle Fakîh'in Yûsuf ve Zelihâ mesnevisinde duygular, değerler ve sosyal davranışlar bağlamında insan psikolojisi
Human psychology in the context of emotions, values and social behaviors in Sule Fakih's musnavi of Yusuf and Zeliha
GONCA ÇİFTÇİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve Öğretimİnönü ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HANDAN BELLİ