El-Münekkahatu'l-Meşruha fi'l-Meani ve'l-Beyan, Ayşi Mehmet Efendi
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 63607
- Danışmanlar: DOÇ.DR. HÜSEYİN ELMALI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1997
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 183
Özet
Bu çalışmanın konusu 'Ayşî Mehmed Efendi ve eseri“el-Münekkahâtü'l-Meşrûha fi'1-Meani ve'l-Beyân”dır. Hicri X. (XVI.) asrın sonlsrs ile XI. (XVII.) asrın başlarında hayat süren Ayşî Mehmed Efendi müderrislik yapmış, talebeler yetiştirmiş, ilim ve maarife hizmet etmiştir. Bunun yanında tefsir, hadis, fıkıh, mantık, kelam, lügat v.b.' birçok ilim dalına ait eserler telif etmiştir. Lakin bu eserlerden birçoğu günümüze ulaşamamıştır. Ayşî Mehmed Efendi'nin yaşadığı dönem Osmanlı Devleti'nde Kanuni Sultan Süleyman'ın son zamanlan ile I. Ahmed'in ilk yıllan olan 1 560- 1610 yıllan arası döneme rastlamaktadır. Tarihçilerin genel kanaatine göre bu dönem Osmanlı Devleti'nde siyasi yönden zaman zaman görülen bazı başarısızlıklarla birlikle mali yönden de sıkıntıların başladığı bir dönemdir. Yine bu dönemde siyasi ve ekonomik gerilemenin başlamasına paralel olarak dirayetli ilim adamının yetişememesinden dolayı ilmi hayat da gerilemeye başlamış, bu dönemden itibaren yazılan eserler şerh, haşiye ve ta'likten öteye geçememiştir. Te'lif eserler yok denecek kadar azalmıştır. İşte böyle bir dönemde kıymetli te'lif eserler vererek ilmi dirayetini ortaya koyan ender alimlerden biri de Ayşi Mehmed Efendi'dir. Özellikle belagat ilmine dair kaleme aldığı“el-Münekkahâtü'l-Meşrüha fi'1-Meahî ve'1-Beyân”adlı eserinin bu sahada te'lif edilen benzeri muhtasar eserler arasında önemli bir yeri olduğu kanaatindeyiz,,. Eserinde belagatın tüm konularını özlü bir şekilde işleyen müellif ayrıntıya girmemiştir. Metod ve üslub yönüyle okuyucunun kolay istifade edebileceği bir tarzda te'lif edilen eserin konularının işlenişinden ileri düzeyde bilgiye sahip öğrenciler için kaleme alındığı sezilmektedir. Müellif tarafından muhtasar bir ders kitabı olması gayesiyle kaleme alınmış olan eserin muhtemelen fazla muhtasar oluşundan veya bilemediğimiz başka sebeplerden dolayı tutulmadığı ve medreselerde“Telhîsu'l-Miftâh”gibi yaygın bir ders kitabı haline gelmediği görülmektedir. Yaptığımız araştırmalarda eserin İstanbul kütüphanelerinde altı, İzmir Milli Kütüphanede de iki olmak üzere toplam sekiz nüshasına rastlanmıştır.Çalışmamızda eserin istinsah tarihi itibarıyla müellife en yakın olan nüshası (Carullah no: 1354) esas alınarak diğer üç nüshayla karşılaştırılıp gerçek metin tespit edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca metinde geçen ayet, hadis, şiir ve şahıs isimleri tespit edilerek haklarında tanıtıcı bilgiler verilip metnin sonunda indeksleri çıkarılmıştır.
Özet (Çeviri)
The subject of this study is“Ayşî Mehmed Efendi and his work called el-Münekkahâtü'1-Meşrüha fi'1-Meahî ve'1-Beyân”. Ayşi Mehmed Efendi, who lived between the X. th - XI. th centuries, has taught many students and served the education and public instruction. Furthermore, he has written works on islamic sciences such as commantary, hadith, islamic law, logic, teology, lexicography etc. Nevertheless, many of these works could not reach today. y\yşi Mehmed Efendi lived in the time of Ottoman state and this period is probably between the time of Kanuni Sultan Süleyman and the Ahmed I. This period is between 1560 and 1610. According to the general opinion of historions this is the period that some failures has occasionally occured and economical troubles has started. And also in this period politicial and economical regressions has started. Because the capable scholarships hadn't been brought up, the scientific life started to regresse. After this period no work was written. In such a term, Ayşî Mehmed Efendi is one of the rare scholars who put forward his intellectual capability by producing precious works. Particularly, he- has written a work about eloquence and its name is“el-Münekkahâtü'l-Meşrüha fı'1-Meahi ve'1-Beyân”. We tink that this work has a special importance among its similar ones. In this work the writer treated the whole subject of eloquence without any detail. As for its method and style, we can only say that readers can use it easily. So the students who have got high level knowledge will be able to benefit fron this work. The work has been written for the purpose of to be a short text. This work hasn't been acçapted and hasn't became as a commen text book such as“Telhîsü'1-Miftâh”because of its being short or for some other reasons that we are not familiar with. According to the research that we made there are eight copies of this work. Six of them are in the İstanbul Libraries and two of them are in the İzmir Milli Kütüphane.Regarding our copy, its date is the nearest to the writer (Carullah no: 1354). It is prowed that it is a real text. Also, we gave releuant information about the Qor'anic verses, Prophetic traditions, poems and persons who were mentioned, at the end of our study. M. Vecih UZUNO?LU
Benzer Tezler
- Mustafa b. Ömer el-Üsküdârî'nin (Ö.1093/ 1681) Şerhu'l- Münakkahâti'l-meşrûha isimli eserinin tahkiki
Mustafa b. Ömer el-Üsküdârî (D.1093/ 1681) research of his work named Şerhu'l-Münakkahâti'l-meşrûha
KHADEEJEH ALRAWASHDEH
Doktora
Türkçe
2023
Dilbilimİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE ARSLAN SÖZÜDOĞRU
- Yakın dönem Çanakkale Deniz Müzesi Fatih Camii halıları
Başlık çevirisi yok
EŞREF BÜLENT
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
El SanatlarıMarmara ÜniversitesiTekstil Tasarım Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. HAMDİ ÜNAL
- El-Hüseyin B. Mesud El-Begavi ve hadis ilmindeki yeri
Başlık çevirisi yok
RECEP ÇAKIR
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
DinSakarya ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KEMALETTİN ÖZDEMİR
- El-Melik El-Mansur Seyfeddin Kalavun el-Elfi hayatı ve faaliyetleri (678-689/1280-1290)
Başlık çevirisi yok
SELİM HİLMİ ÖZKAN