İlk okuma yazma öğrenme sürecinin yordayıcıları: Görsel algı ve fonolojik farkındalık
Predictors of the first literacy learning process: Visual perception and phonological awareness
- Tez No: 636672
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SEVİLAY YILDIZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Fonolojik Farkındalık, Görsel Algı, İlk Okuma Yazma Başarısı, İlk Okuma Yazma Hataları, Okuduğunu Anlama, Phonological Awareness, Visual Perception, First Literacy Success, First Literacy Errors, Reading Comprehension
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 385
Özet
“İlk Okuma Yazma Öğrenme Sürecinin Yordayıcıları: Görsel Algı ve Fonolojik Farkındalık”başlığını taşıyan bu araştırmanın üç amacı vardır. İlk amaç; çocukların ilk okuma yazma öğrenme sürecindeki okuma, yazma ve okuduğunu anlama başarı düzeylerinin, ilk okuma yazma hata türlerinin, görsel algı ve fonolojik farkındalık düzeylerinin tespitidir. İkinci amaç, çocukların ilk okuma başarı, yazma başarı ve okuduğunu anlama başarı düzeyleri, ilk okuma yazma hata türleri ile görsel algı ve fonolojik farkındalık düzeyleri arasındaki ilişkilerin tayin edilmesidir. Üçüncü amacının ilk kısmı, görsel algının okuma, yazma hataları/başarısına etkisinde fonolojik farkındalığın; fonolojik farkındalığın okuduğunu anlamaya etkisinde görsel algının; ikinci kısmı ise okuma hatalarının cümle yazma hatalarına etkisinde görsel algı, fonolojik farkındalık ve sözcük yazmanın; okuma başarısının cümle yazma başarısına etkisinde görsel algı, fonolojik farkındalık ve sözcük yazmanın; okuma hatalarının okuduğunu anlamaya etkisinde görsel algı ve fonolojik farkındalığın, okuma başarısının yazma başarısına etkisinde görsel algı ve fonolojik farkındalığın, hatasız okumanın okuduğunu anlamaya etkisinde okuma hızı ve bürünsel özelliklerin çoklu aracı rollerinin olup olmadığının belirlenmesidir. Bu araştırma, betimsel bir araştırma niteliğinde olup, deseni tarama modellerinden açıklayıcı ilişkisel desendir. Araştırma örneklem üzerinden yürütülmüştür. Araştırmanın örneklemi uygun örnekleme ile seçilen İstanbul'un üç ilçesindeki altı ilkokuldan toplam 552 ilkokul birinci sınıf öğrencisinden oluşmaktadır. Araştırma verileri MS Fonolojik Farkındalık Ölçeği, Frostig Görsel Algı Testi, Okuduğunu Anlama Başarı Testi, Okuma Hızı, Okuma Hataları Ölçeği, Sözcük ve Cümle Yazma Hataları Ölçeği ile toplanmıştır. Ölçek verileriyle gerçekleştirilen doğrulayıcı faktör analizleri için öncelikle veri setlerinin analiz varsayımlarını karşılayıp karşılamadığı incelenmiştir. Ardından veri setinin özelliklerine uygun olan yöntemlerle AFA ve DFA gerçekleştirilmiştir. AFA için Faktor 10.10, DFA için Mplus yazılımından yararlanılmıştır. Araştırmanın birinci sorusunun cevaplanması amacıyla görsel algı, fonolojik farkındalık, okuma ve yazma (sözcük ve cümle) hataları, okuma ve yazma başarısı ile okuduğunu anlama testi toplam puanlarının ortalamaları alınmıştır. Görsel algı değişkeni ele alınırken yaştan ortaya çıkacak etkiyi ortadan kaldırmak üzere standartlaştırma işlemi yapılmıştır. Bu nedenle görsel algı değişkeni yüzdelik olarak incelenmiştir. Cümle yazma ve sözcük yazma başarısına ilişkin sonuçlar yüzdelik olarak incelenmiştir. Okuma başarısını oluşturan okuma hızı, okuma hatası ve bürünsel özellik değerlerine ayrı ayrı yer verilmiştir. Araştırmanın ikinci sorusunu yanıtlamak üzere analizler Spearman sıra farkları korelasyon katsayısı aracılığı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın üçüncü ve daha sonraki sorularının yanıtlanması amacıyla SPSS Process eklentisi kullanılarak aracılık analizleri yapılmıştır. Araştırma bulgularından elde edilen sonuçlar, ilkokul birinci sınıf öğrencilerinin fonolojik farkındalık, görsel algı, okuma hızları, okuma hataları yapma, okuma başarısı, sözcük ve cümle yazma hataları yapma, sözcük ve cümle yazma başarısı, okuduğunu anlama başarısı bakımından orta düzey bir gelişime sahip olduklarını ortaya koymuştur. Bunlara ek olarak ilkokul birinci sınıf öğrencilerinin okuma, sözcük/cümle yazma hatası ve başarı düzeylerinin görsel algı değişkeni, sözcük/cümle yazma hataları/başarısı değişkenlerinin okuma hataları/başarısı değişkenleri ile fonolojik farkındalık değişkeninin ise sadece okuduğunu anlama değişkeni ile anlamlı ve seçici bir biçimde ilişkilendiği araştırma sonuçlarında görülmüştür. Ayrıca fonolojik farkındalığın okuduğunu anlamaya etkisinde görsel algının aracı rolünün bulunmadığı; görsel algının cümle yazma başarısına etkisinde sözcük yazma ve okuma başarısı ile görsel algının çoklu aracı rollerinin bulunduğu, görsel algının cümle yazma hatasına etkisinde sözcük yazma ve okuma hatasının çoklu aracılık rollerinin olduğu, görsel algının okuma hatalarına etkisinde okuma hızı, sözcük/cümle yazma hataları değişkenlerinin çoklu aracılık rollerinin olduğu, görsel algının okuma başarısına etkisinde fonolojik farkındalık değişkeninin aracı rolünün olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Son olarak okuma hatasının okuduğunu anlamaya tek başına etki ettiği, okuma hatalarının cümle yazma başarısına etkisinde görsel algının tek başına aracılık ettiği ve okuma başarısının cümle yazma başarısına etkisinde görsel algının aracı rolünün anlamlı olduğu araştırma sonuçlarından anlaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
This study, titled“Predictors of the First Literacy Learning Process: Visual Perception and Phonological Awareness”, has three objectives. The first goal is the determination of reading, writing and reading comprehension success levels, first literacy error types, visual perception and phonological awareness levels of children in the first literacy learning process. The second aim is to determine the relationships between children's first reading success, writing success and reading comprehension success levels, first literacy error types, and visual perception and phonological awareness levels. The first part of the third purpose is whether there is phonological awareness on the effect of visual perception on reading, writing errors / success; determining whether visual perception plays a role in the effect of phonological awareness on reading comprehension. The purpose of the second part is to determine whether visual perception, phonological awareness and word writing are present in the effect of reading errors on sentence writing errors; determining whether there is visual perception, phonological awareness and word writing in the effect of reading success on sentence writing success; determining whether there is visual perception and phonological awareness in the effect of reading errors on reading comprehension, determining whether visual perception and phonological awareness have multiple media roles in the effect of reading success on reading comprehension and the effect of holistic features in the effect of reading comprehension. This research is a descriptive research and it is an explanatory correlational pattern from the pattern scanning models. The research was carried out through the sample. The sample of the study consists of a total of 552 primary school students from six primary schools in three districts of Istanbul, selected with appropriate sampling. The research data were collected with the MS Phonological Awareness Scale, Frostig Visual Perception Test, Reading Comprehension Achievement Test, Reading Speed, Reading Errors Scale, Word and Sentence Writing Errors Scale. For confirmatory factor analyzes performed with the scale data, it was first examined whether the data sets met the assumptions of the analysis. Afterwards, AFA and DFA were performed with methods suitable for the characteristics of the data set. Factor 10.10 for AFA and Mplus software for DFA were used. In order to answer the first question of the research, the average of visual perception, phonological awareness, reading and writing (word and sentence) errors, reading and writing success and reading comprehension test total scores were taken. While dealing with the visual perception variable, standardization has been done to eliminate the effect that will arise from age. For this reason, the visual perception variable is examined as a percentage. Results related to sentence and word writing success were analyzed as percentages. The reading speed, reading error and holistic feature values that compose the reading success are included separately. To answer the second question of the study, the analyzes were carried out by means of the Spearman rank difference correlation coefficient. To answer the third and subsequent questions of the research, mediation analyzes were performed using the SPSS Process plugin. The results obtained from the research findings reveal that primary school first grade students have a moderate development in terms of phonological awareness, visual perception, reading speeds, making reading mistakes, reading success, making word and sentence mistakes, word and sentence writing success, reading comprehension success. In addition, it was seen in the results of the research that primary school first grade students' reading, word / sentence writing errors and success levels were significantly and selectively related to the visual perception variable. It was observed in the results of the research that the variables of writing errors / success / reading errors / success variables and the phonological awareness variable were associated only with the reading comprehension variable meaningfully and selectively. In addition, it is concluded that visual perception does not have a mediating role in the effect of phonological awareness on reading comprehension, that in the effect of visual perception on sentence success, word writing and reading success and visual perception have multiple mediator roles, that there are multiple mediating roles of word writing and reading error in the effect of visual perception on sentence writing error, that the variables of reading speed, word / sentence writing errors have multiple mediation roles in the effect of visual perception on reading errors and that the phonological awareness variable does not have a mediating role in the effect of visual perception on reading success. Finally, it was understood from the research results that reading error alone affects reading comprehension, visual perception mediates alone in the effect of reading errors on sentence writing success, and the mediating role of visual perception is significant in the effect of reading success on sentence writing success.
Benzer Tezler
- COVİD-19 pandemisi nedeniyle uzaktan eğitim ile devam eden ilk okuma yazma sürecine ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri
Opinions of primary school teachers on the initial literacy process continuing with distance education due to the COVID-19 pandemic
GÜLŞAH TEKE
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimBursa Uludağ ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖMÜR SADİOĞLU
- Birleştirilmiş sınıfta ilk okuma yazmayı öğrenme ve öğretme sürecinin betimlenmesi: Bir durum çalışması
Describing the process of beginning reading and writing instruction in a multigrade class: A case study
MERVE AÇAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimGazi Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA YILDIZ
- Türkiye ve Gürcistan'daki ilk okuma yazma öğretim programlarının karşılaştırılması
Comparison of the primary literacy teaching programs in Turkey and Georgia
PATI VASHAKMADZE
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. PINAR BULUT
- İlk okuma yazma öğretim sürecinde serbest el etkileşimli teknolojilerin kullanılabilirliğinin sınıf öğretmeni ve alan uzmanı görüşlerine göre incelenmesi
Investigation of the usability of free hand interactive technologies in the first literacy teaching process according to views of primary school teachers and field experts
HALİME YÜKSEL ÖZKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimAksaray ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET ÇAKIROĞLU
- Die wirkung der pragmalinguistik auf den daf unterricht
Edimbilimin Almanca yabancı dil dersine etkisi
HATİCE KOÇ
Yüksek Lisans
Almanca
2022
Alman Dili ve EdebiyatıNecmettin Erbakan ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN YILMAZ