Merleau-ponty'nin kartezyen özne eleştirisi
Merleau-ponty's critique of cartesian subject
- Tez No: 636804
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÖZGE EJDER JOHNSON
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Felsefe Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 101
Özet
Bu çalışmada Merleau-Ponty'nin Algınıın Fenomenolojisi'nde ortaya koyduğu beden düşüncesi üzerinden Descartes'ın kartezyen öznesine getirdiği eleştiriler ele alınmaktadır. Bilindiği gibi Descartes açık seçik ve kesin olarak neyin bilinebileceğinin araştırılması sürecinde duyular aracılığıyla edinilen herşeyin yanlış ve yanılsama olduğunu varsayar. Fakat nelerin yanlış ve şüphe edilmesi gerektiğini ortaya koymaya çalışırken Descartes, şüphe edimi boyunca bizzat kendisinin varolduğundan asla şüphe edemeyeceğini söyler ve açık seçik ve kesin olan bir önermeye ulaşır. Bu“cogito ergo sum”önermesidir. Descartes bu önermenin ifade ettiği hakikatin felsefenin ilk ilkesi olarak kabul edilebileceğine inanır. Fakat Descartes'ın bu felsefi hamlesi kendi kendisini açık seçik ve kesin olarak bilenin düşünen ben olduğunu, onda bedene dair hiç bir niteliğin olmadığını aksine onun tek öz niteliğinin düşünmek olduğunu ima eder. Böylece Descartes'ın ben düşüncesi bedenden tamamen soyutlanmış olur. Radikal şüphe edimiyle kendi duyusal deneyimiyle bağlarını tamamen koparan Descartes felsefenin öznesini öz niteliği sadece düşünmek olan saf zihne indirgerken kendisine duyusal olarak verilen dış dünyanın varlığını da yadsıdığı bir perspektife yerleşmiştir. Descartes'ın felsefesinin bu anlamda kendi döneminin doğa bilimlerini yeniden şekillendiren matematiksel düşüncenin etkisinde kaldığı ve içinde yaşadığımız biricik dünyayı bilimsel düşüncenin perspektifinden yorumladığı söylenebilir. Husserl fenomenolojisi bu anlamda Descartes'ın radikal şüphesinin dış dünyanın varlığını yadsıyan karekterinin bir eleştirisini vererek fenomenolojik epokhe'yi işe koşar. Fenomenolojik epokhe ben ve dünya ilişkisini bilimsel düşüncenin ön kabullerini ve varsayımlarını kullanım dışı bırakarak yeniden ele alır. Bu bağlamda Husserl'in yönelimselliğe dair ifadeleri dünyayla kurduğumuz nesnellik öncesi ve bilim öncesi bir ilişki olduğunu gösterecektir. Merleau-Ponty Husserl'in fenomenolojisi ile birlikte görünüre çıkan ben ve dünya ilişkisinin nesnellik öncesi ve bilim öncesi niteliğini algılayan özne ve algılanan dünya betimlemeleriyle yeniden ele alacaktır. Merleau-Ponty'e göre Descartes felsefesinin şekillendirdiği kartezyen özne kendisini sadece düşünme ve bilinç edimleriyle tanımlayarak ve onlara indirgeyerek beden deneyimini yok saymış ve bunun sonucunda kendi varoluşunu ve dünya deneyimini elden kaçırmıştır. Bu çalışmada Merleau-Ponty'nin yaşayan bedene yönelik betimlemeleri ışığında beden deneyimini kendisine dahil etmiş ve onu üstlenmiş olan öznenin dünya deneyimi ve bu deneyimin sahip olduğu imkanlar tartışılmaktadır.
Özet (Çeviri)
In this thesis, Merleau-Ponty's criticisms brought to the Cartesian subject of Descartes, via his thought of body in the Phenomenology of Perception will be discussed. As is known, Descartes assumed that every thing acquired through senses is wrong and illusion in the process of what could be known as clearly and distinctly. Nonetheless while trying to reveal what should be consider as wrong and doubtfull, Descartes says that he can never doubt that he, himself existed during the act of doubt and he reaches a clear and distinct argument. This is the proposition;“cogito ergo sum”. Descartes believes that the thruth expressed by this argument can be considered as the first principle of philosophy. Yet this philosophical move of Descartes implies that, the subject who knows himself clearly and distinctly is the thinking subject and this subject does not posses qualifications about the body but rather his only fundemental qualification is thinking. Thereby Descartes's thought of“I”gets completely isolated from the body. Descartes who has completely disconnected himself from his own sensory experience with his method of radical doubt, settled in a perspective in which he denied the existence of the outside world that was given in sensory experience, while reducing the subject of philosophy to pure mind, whose only attribute was thinking. In this sense, it can be said that Descartes's philosophy was influenced by the mathematical thought that reshaped the natural sciences of his time and interpreted the only world we live in from the perspective of scientific thought. Husserl's phenomenology, in this sense, runs a phenomenological epokhe by giving a critique of Descartes's radical doubt that denies the existence of the outside world. Phenomenological epokhe revisits the relationship between I and world, puts, the presuppossitions and assumptions of scientific thought, out of action. In this context, Husserl's statements about intentionality will show that there is a pre-objectivity and pre-scientific relationship that we have with the world. Merleau-Ponty reconsiders the reationship between“I”and the world that becomes visible with the phenomenology of Husserl, via descriptions of pre-objective and pre-scientific quality of the relationship. According to Merleau-Ponty, the Cartesian subject shaped by the Descartes philosophy, ignored the bodyly experience by defining it only with the act of thinking and consciousness and reducing the experience to these definitions and as a result, it has lost its own existence and world experience. In this study, the world experience of the subject who incorporated and embodied the body experience and the possibilities it hold will be discussed via Merleau-Ponty's descriptions directed to the lived body.
Benzer Tezler
- Merleau-Ponty'de kartezyen özne eleştirisi ve tensel özne
The critique of cartesian subject in Merleau-Ponty?s philosophy and the embodied subject
AYHAN DEREKO
- Maurice Merleau-Ponty'de bedensel özne anlayışı
The conception of embodied subject of Maurice Merleau-Ponty
MUSTAFA KAAN ÖZKAN
- Merleau-Ponty'nin fenomenolojik ontolojisi üzerine bir inceleme: Algı ve dilde tersine çevrilebilirlik tezi
An inquiry on Merleau-Ponty's phenomenological ontology: The reversibility thesis in perception and language
BURCU BAŞARAN
- Bodily experience and spatial thinking in architectural design process
Mimari tasarım sürecinde bedensel deneyim ve uzamsal düşünme
SEMA ALAÇAM
Doktora
İngilizce
2014
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLEN ÇAĞDAŞ
- Varoluşçu felsefenin özgürlük anlayışı
The concept of freedom of existentialist philosophers
AHSEN ŞEYMA ÖZKÖSE
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
DinYozgat Bozok ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YAŞAR TÜRKBEN
