Geri Dön

İstanbul'da deprem sonrası toplanma alanlarının kapasitelerinin ve erişilebilirliklerinin CBS yardımıyla analizi ve değerlendirilmesi

Analysis and evaluation of capacity and accessibility ofafter earthquake assembly areas in istanbul by GIS

PDF İndir

  1. Tez No: 637010
  2. Yazar: ELİF NİSA ÖZKILIÇ
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. HİMMET KARAMAN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Jeodezi ve Fotogrametri, Geodesy and Photogrammetry
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2020
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Geomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Geomatik Mühendisliği Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 113

Özet

Afetler genellikle aniden meydana gelen ve beraberinde can, mal, ekonomik ve sosyal kayıplara yol açan olaylardır. Afetin verdiği zararlar nüfus yoğunluğu, az gelişmişlik, afet bölgelerindeki kontrolsüz ve hızlı yapılaşma, güvenliksiz yapı yoğunluğu, toplumun bilinçsizliği ve afet öncesi alınmayan tedbirler nedeniyle büyük boyutlara ulaşmaktadır. Neden olduğu ağır hasarlar dolayısıyla en büyük afetlerden olan deprem yer kabuğundaki kırılmalar ve sarsmalar sonucu çeşitli hasarlar meydana getiren doğal afetlerdendir.Yerkabuğunu oluşturan levhaların birbirini ittiği zonlar deprem bölgelerini oluşturmaktadır. Levhaların hareket halinde olması nedeniyle birbirini itmesi ve levhalar arasında oluşan sürtünme katsayısının aşıldığı zamanlarda kısa zamanda sarsıntı dalgaları meydana gelmekte ve bu sırada yeryüzünde kilometrelerce uzanabilen arazi kırıkları yani faylar oluşmaktadır. Türkiye sınırları içinde Kuzey Anadolu Fay Hattı (KAF), Doğu Anadolu Fay Hattı(DAF) olması nedeniyle deprem kuşağında bulunmaktadır. En etkin deprem kuşaklarından birinin üzerinde bulunan Türkiye topraklarının %93'ü ve nüfusunun %98'i deprem etkisi altındadır. Türkiye'de gerçekleşen depremler tektonik ve sığ depremlerdir.Bu depremler derinlikleri 0-60km arasında, dar alanda hissedilen ancak büyük hasarlar bırakan depremlerdir. Geçmişte yaşanan büyük hasarlara neden olan birçok büyük deprem olduğu gibi gelecek de yaşanacak depremlerin büyük can ve mal kaybına neden olacağı öngörülmektedir. Türkiye'nin en yoğun nüfusa sahip ili olan İstanbul'da Kuzey Anadolu Fay hattı üzerindedir ve geçmişten günümüze birçok deprem yaşamakla birlikte özellikle 1900 sonrası günümüze kadar 6 üzeri 20 üzerinde deprem yaşamıştır. Deprem tehlikesiyle karşı karşıya olan İstanbul' da büyük bir depremin gerçekleşeceği beklenmektedir. Deprem gibi büyük afetlerde, afetin önlenmesi, zararların azaltılması ve afetlere etkin, zamanında ve hızlı müdahale etmek, hazırlıklı olmak amacıyla afet öncesi, anında ve sonrası gerekli tedbir ve önlemlerin alınması ve afetzedelere güvenilir yaşam çevresi oluşturmak amacıyla gerekli tüm adımları içeren sürece afet yönetimi denir. Afet yönetimi risk azaltma, hazırlık , müdahale ve iyileştirme evrelerinden oluşmaktadır. Afet yönetiminin risk azaltma ve hazırlık evrelerinde yapılacak çalışmalar ve alınan önlemler, deprem dolayısıyla oluşacak can, mal, sosyal ve ekonomik kayıpların minimum seviyede tutulmasına olanak sağlamaktadır.Depremle mücadele sürecinde, bu evrelerde alınacak önlemlerden biri olan deprem öncesi toplanma alanlarının ve geçici barınma alanlarının gerekli kriterler göz önünde bulundurularak belirlenmiş olması hayati önem taşımaktadır. Toplanma alanları tahliye sürecinin ilk aşaması olmakla birlikte afet kapsamında bir çok amaca hizmet eden oluşumlardır. Deprem öncesi bu alanların belirlenmiş olması, bu toplanma alanların hizmet ettiği bölgelerde kolay ulaşılabilir konumlarda olması, kapasitelerinin çevre halkına yeterli olması, tahliye yollarının belirlenmiş olması deprem gibi yıkımı fazla olan afetlerde afet öncesi ve sonrası hizmetlerin belirlenmiş olması açısından önem teşkil etmektedir. Afetlerle ilgili çalışmalarda Coğrafi Bilgi Sistemleri teknolojisinden sıklıkla yararlanılmaktadır. CBS' nin afet yönetimi ve planlama çalışmalarında konumsal veri yönetimi, veri analizi, konumsal analiz, bilgi entegrasyonu… gibi bir çok avantaj sağlaması çalışmalarda ve uygulamalarda kullanılmasını kaçınılmaz kılmaktadır. Çalışmada CBS teknolojisi ile kullanılan Arcgıs Programının Arcmap arayüzü kullanılmıştır. İstanbul'a ait bina, yol, toplanma alanları, olası bir depremde oluşacak afet noktaları ve kapanabilecek yol geometrik verileri kullanılarak programa ait Ağ(Network) analizi modülü ile çeşitli analizler yapılmıştır. İstanbul'da meydana gelecek olası bir deprem senaryosunda İstanbul Büyükşehir Belediye'sinin belirlemiş olduğu ve İBB' den temin edilen güncel toplanma alanlarının vektör verileri(alansal) kullanılarak, Arcmap 10.2 yardımıyla bu toplanma alanlarının kapasiteleri ilçe ve mahalle bazlı değerlendirilerek bünyesinde bulundurduğu toplanma alanlarının nüfusa yeterli olduğu ilçeler ve mahalleler belirlenmekle birlikte toplanma alanı olmayan mahalleler belirlenmiştir. İstanbul'a ait nüfus bilgilerini de içeren bina vektör verileri ve toplanma alanlarına ait vektör veriler kullanılarak Arcmap 10.2 programı Ağ(Network) analizi modülünün Etki Alanı (Service Area) analizi ile toplanma alanlarının hizmet alanı içinde bulunan bina sayısı ve hizmet edebildiği nüfus miktarı belirlenmiştir.Ağ(Network) Analizi modülünün bir diğer analiz türü olan En Yakın Tesisi Bulma (Closest Facility) Analizi ile toplanma alanları, olası bir depremde kapanabilecek yollar ve oluşabilecek afet noktaları geometrik verileri kullanılarak afet bölgelerinden toplanma alanlarına güzergahlar belirlenmiş, kapanan yollardan dolayı ulaşılamayan toplanma alanlarına ulaşamayan afet bölgeleri ilçe bazlı değerlendirilmiştir. Proximity (Near) analizi yapılarak, Closest Facility analizi ile bulunan güzergahların en yakın güzergahlar olup olmadığı kıyaslanmıştır. Tüm yapılan analizler sonrası toplanma alanlarının konum, ulaşım, kapasite olarak yeterlilik durumları ilçe ve mahalle bazlı değerlendirmeleri yapılarak, kentsel dönüşüm içerisinde toplanma alanları kapasite ve sayı olarak artırılması gereken ilçe ve mahalleler belirlenmiştir

Özet (Çeviri)

Disasters are events that occur suddenly and lead to life, property, economic and social losses. Damages caused by the disaster reach large levels due to population density, underdevelopment, uncontrolled and rapid construction in disaster areas, unsafe structure density, unconsciousness of the society and precautionary measures. The earthquake, which is one of the biggest disasters due to the severe damage it causes, is one of the natural disasters that cause various damages as a result of the breaks and shakes in the earth crust. The zones where the plates forming the earth's crust repel each other form earthquake zones. As the plates are in motion, when they repel each other and when the friction coefficient formed between the plates is exceeded, shock waves occur in a short time, and land fractures, which may extend for miles, are formed. The faults formed as a result of horizontal movement according to their direction of movement are called“Strike-slip Fault”and faults formed as a result of vertical movement are called“Slope-Slip Fault”.Earthquakes that occur as a result of the movement of the plates are generally accepted as“Tectonic Earthquakes”and 90% of the earthquakes occurring in the world fall into this group. The second type of earthquake, called“Volcanic Earthquakes”, emerges as a result of volcanic eruptions.“Depression Earthquakes”, described as another type, is formed as a result of the collapse of the underground spaces. Turkey is in the earthquake zone because it has North Anatolian Fault Line and East Anatolian Fault Line within its borders. 93% of Turkey's territory and 98% of its population, which is on one of the most active earthquake zones, are under the influence of earthquakes. Earthquakes in Turkey are tectonic. 93% of Turkey's territory and 98% of its population, which is on one of the most active earthquake zones, are under the influence of earthquakes. These earthquakes, depths between 0-60 km, are felt in the narrow area but leave major damage. When evaluations are made on these main faults, the number of faults that can cause medium and large earthquakes in the country is estimated to be 485. This assessment shows that a country is installed on Turkey's earthquake.As there have been many large earthquakes that have caused great damage in the past, it is anticipated that future earthquakes will cause great loss of life and property. Istanbul which is most dense population Turkey's province on the North Anatolian Fault Line and and lived many earthquakes in the past to the present. Especially after 1900, it has experienced over 6 to 20 earthquakes. In the last 17 August 1999 earthquake, 17.439 people lost their lives and around 100.000 buildings were destroyed. During the reconstruction phase, only 15 thousand houses were completed in 2 years. For Istanbul, which faced the earthquake hazard, Seismologists had a strong earthquake shifting westward along the NAF, They state that a big earthquake is waiting for. It is expected that a major earthquake will occur in Istanbul, which faces earthquake hazard. In large disasters such as earthquakes, disaster management is the process that includes all the necessary steps in order to respond effectively, timely and quickly , to be prepared, to take the necessary measures and before, immediately and after the disaster, and to create a reliable life environment for the disaster victims. Disaster Management consists of phases of risk reduction, preparedness, response and improvement. Disaster management consists of 4 main phases. These; risk and loss reduction, preparation, response and improvement. The risk reduction phase includes efforts to mitigate the impact of disasters, preparatory phase plan, procedure, training, coordination studies, intervention phase life and property rescue efforts, and the final phase recovery phase works to improve the pre-disaster situation after disaster.The crisis management phase is vital because it involves recovery and first aid steps. The actions and measures taken in the risk reduction and preparation phases of Disaster Management allow to keep the loss of life, property, social and economic losses due to the earthquake to a minimum level. It is vital that the pre-earthquake assembly areas and temporary housing areas, which are one of the measures to be taken in these phases, are determined by taking into consideration the necessary criteria. Assembly areas are the first phase of the evacuation process and they also serve many purposes within the scope of the disaster. It is important that these areas are identified before the earthquake, that these assembly areas are easily accessible in the areas they serve, that their capacity is sufficient for the people of the environment, that evacuation routes are determined in the case of disasters with more destruction such as earthquakes, that pre-and post-disaster services are determined. Geographical Information Systems(GIS) Technology is often used in studies related to disasters. GIS provides many advantages in disaster management and planning, such as spatial data management, data analysis, spatial analysis, information integration, etc., making it inevitable to be used in studies and applications. The ArcMap interface of the ArcGIS program used with GIS technology was used in the study. Various analyses were made using geometric data of Istanbul's buildings, roads, assembly areas, disaster points that will occur in a possible earthquake, and roads that may be closed with the network analysis module of the program. In a possible earthquake scenario in Istanbul, the capacity of these assembly areas is evaluated on a district and neighborhood basis with the help of Arcmap 10.2 by using vector data(spatial) of the current assembly areas determined by the Istanbul Metropolitan Municipality and obtained from the IBB and the districts and neighborhoods within which the assembly areas are sufficient for the population are determined. The number of buildings within the service area of the assembly areas and the amount of population were determined by the service area analysis of Arcmap 10.2 program Network analysis module using the vector data of the building including population information of Istanbul and the vector data of the assembly areas. Routes from disaster areas to assembly areas are determined using the geometrical data assembly area, roads that can be closed and disaster points in a possible earthquake with help of The Closest Facility Analysis which another type of the Network Analysis module and disaster zones that could not reach assembly areas that could not be reached due to closed roads have been evaluated based on district. Proximity (Near) analysis was performed and the routes found by the Closest Facility analysis were compared to the nearest routes. After all analyzes, location, transportation and capacity adequacy status of the assembly areas were evaluated based on district and neighborhood. Districts and neighborhoods that have to be increased in terms of capacity and number of assembly areas within urban transformation have been determined.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    546361

    Olası Marmara depreminde toplanma alanları yer seçim kriterlerinin belirlenmesi: İstanbul Bağcılar örneği

    Site location criteria of refuge areas for possible Marmara earthquake: Case study of Istanbul Bagcilar

    DOĞA DİNEMİS AMAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik Üniversitesi

    Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. GÜLŞEN AYTAÇ

  2. Tez No

    663738

    Deprem sonrası toplanma alanlarının İstanbul örneğinde incelenmesi

    Analysis of meeting areas after earthquake in Istanbul example

    HAZAL EKİN UYAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Mimarlıkİstanbul Kültür Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. EVRİM TÖRE

  3. Tez No

    808429

    Afet durumlarında toplanma alanlarının incelenmesi ve Bodrum- Yeniköy örneği

    Research of assembly areas and in case of disasters and examination Bodrum-Yenikoy case

    BERKE KÖSE

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Mimarlıkİstanbul Okan Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. DEMET IRKLI ERYILDIZ

  4. Tez No

    853437

    Afet sonrası hazırlık alanlarının incelenmesi ve deprem parkı tasarımı: Sancaktepe örneği

    Investigation of post disaster preparation areas and earthquake park design: Sancaktepe example

    FATMA HANDAN ADIGÜZEL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Üniversitesi

    Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ HALİDE CANDAN ZÜLFİKAR

  5. Tez No

    682674

    Bir kamusal alan olan afet parklarının tasarım kriterlerinin incelenmesi

    Başlık çevirisi yok

    AYŞENUR MARANGOZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Mimarlıkİstanbul Kültür Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. EVREN BURAK ENGİNÖZ

Geri Dön