XIX. yüzyılın başından günümüze Kazak Türkçesinin yazımı ve alfabe meselesi
From the beginning of the 19th century till the present the orthography of Kazak Turks and the issue of alphabet
- Tez No: 637829
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET BÜYÜKAKKAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Avrasya Araştırmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 178
Özet
Kazaklar tarihte birkaç alfabe kullanmışlardır. Kazaklar XIX. yüzyılın ortalarından itibaren Arap alfabesini ve İlminskiy'nin Kazak Türkçesi için hazırladığı Kiril alfabesini kullanmaya başlamıştır. XX. yüzyıla kadar kullanılmakta olan Arap alfabesi, 1929 yılında Latin alfabesi ile değiştirilmiştir. Sovyet hükümeti, Türk halkların kullandığı alfabelerini azamî ölçüde birbirlerinden farklılaştırmak amacıyla 1940 yılında Kiril alfabesinin kullanımını zorunlu hale getirmiştir. 1991 yılında Kazakistan, bağımsızlığına kavuşmasının hemen ardından alfabe değişikliği meselesini gündeme getirse de, Latin alfabesine geçiş sürecini 2017 yılında başlatmak mümkün olmuştur. Bu tez, XIX. yüzyılın başından günümüze kadar Kazak Türkçesinin yazımı ve alfabesi meselesi ile ilgilidir. Bu çalışmada, Kazak Türkçesinin yazımı ve alfabesi meselesi üzerine toplu bir değerlendirme yapılmaya çalışılmıştır. Sonrasında Kazakistan'da alfabe meselesi ile ilgili yıllarca süren ve hâlen devam eden tartışmalar değerlendirilmiştir. Ayrıca, Kazakistan'da birkaç alfabenin değiştirilmesinin sebep ve sonuçları da ele alınmıştır. Latin alfabesine geçişin zorlukları ve yeni alfabe değişikliğine neden olan başlıca faktörler ortaya konulmuştur. Latin alfabesine geçiş sürecinde Kazak halkına üzerine yapılan sosyolojik araştırma sonuçları değerlendirilerek bu süreçte gündeme gelen alfabe teklifleri ve etrafındaki münakaşalar incelenmiştir. Nitel araştırma yöntemi kullanılarak hazırlanmış olan bu tez çalışmasında, Kazakistan ve Türkiye'deki kütüphanelerde yapılan araştırmalar, online veri tabanları taraması, Kazakistan resmî kurumlarının yayınladıkları ve ilan ettikleri resmî belge ve bilgilerle birlikte haber kaynaklarının değerlendirilmesi yoluyla elde edilen seçilmiş literatür yorumlanarak değerlendirilmiştir. Bu tez çalışmasının en büyük önemi ve gerekliliği, Kazak Türkçesinin yazımı ve alfabe meselesini geniş kapsamda inceleyen Türkiye Türkçesi çalışmaların yok denecek kadar az olması nedeniyle, literatüre yapılacak olan katkısıdır.
Özet (Çeviri)
The Kazakhs have used several alphabets in history. By the middle of the 19th century Kazakhs started to use the Arabic alphabet and the Cyrillic alphabet that was prepared by Ilminskiy for Kazakh Turkic's. The Arabic alphabet, which was used until the 20th century, was replaced with the Latin alphabet in 1929.The Soviet government made it compulsory to use the Cyrillic alphabet in 1940, in order to differentiate the alphabets used by the Turkic peoples. Although the issue of alphabet change was raised immediately after Kazakhstan gained its independence in 1991, the process of transition to the Kazakh Latin alphabet wasn't started until 2017. This thesis discusses the issue of the orthography and alphabet of Kazakh Turkic's. This study tried to make a collective evaluation on the issue of the orthography and alphabet of Kazakh Turkic's. Afterwards, the discussions that lasted for years and continues on the issue of the alphabet in Kazakhstan was evaluated. In addition, the reasons and consequences of changing of the alphabets in Kazakhstan are also discussed. The difficulties of the transition to the Latin alphabet and the main factors causing the new alphabet change have been revealed. In the process of transition to the Latin alphabet, the results of the sociological research conducted on the Kazakh people was evaluated. The alphabets proposals and the disputes around them were also examined. In this thesis, which was prepared utilizing qualitative research method, research in libraries in Turkey and Kazakhstan, online database searches, Kazakhstan official documents published in the official institutions and news, along with information obtained through the evaluation of literature by interpreting selected sources were evaluated. The greatest importance and necessity of this thesis work is its contribution to the literature, due to the fact that there are few studies in Turkish that examine Kazakh language orthography and alphabet issue in a broad scope.
Benzer Tezler
- Erken Hristiyan ve ilk Bizans resim ve kabartma sanatında kaynak ve okullar (2 cilt)
Sources and school of painting and sculpture during the early Christian and first Byzantine period
AHMET MEHMET KİPMEN
- Nüfus defterlerine göre Nevâhi-i Ermenek kazası (1830-1840)
Nevahi-i Ermenek district according to population books (1830-1840)
İBRAHİM BALCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
TarihKaramanoğlu Mehmetbey ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET MERCAN
- Garp Ordusu Harekâtı Câvîd Paşa Kolu ve Vardar Ordusu adlı eser çerçevesinde Balkan Harbine bakış
A glance into The Balkan Wars through Garp Ordusu Harekati Cavid Paşa Kolu ve Vardar Ordusu
ABDULLAH KARACA
- İbrâhîm Abdulkâdir el-Mâzinî'nin Mîmî, Leylâ ve Fetâtu'l-Hâra adlı öykülerinin teknik açıdan incelenmesi
Technical analysis of Ibrahim Abdulkadir el-Mazini's Stories titled Mimi, Leyla and Fetatu'l-Hara
LEYLA BÜŞRA BANABAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Doğu Dilleri ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiArap Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAYATİ ÖNCEL
- La Vie artistique litteraire culturelle et sociale l'Izmir en langue Française (du XVII'eme siecle a nos jours)
Fransızca'da İzmir'in sanatsal edebi kültürel ve toplumsal yaşamı (XVII'inci yüzyıldan günümüze)
HASAN ZORLUSOY
Doktora
Fransızca
1993
Fransız Dili ve EdebiyatıDokuz Eylül ÜniversitesiFransız Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EROL KAYRA