Hazar havzası (Kazakistan) güneyindeki petrollü jura-triyas yaşlı kayaçların organik jeokimyasal özellikleri
Organic geochemical properties of jura-triassic aging rocks in the south part of Caspian basin (Kazakhstan)
- Tez No: 637944
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET ALTUNSOY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 179
Özet
Primorsk-Emba bölgesi Hazar Havzasının ana petrol ve gaz bölgelerinden birisidir. Primorsk-Emba bölgesinin petrol ve gaz kaynakları 5 ile 12 milyar ton petrol ve 2 ile 6 trilyon m³ doğal gaz arasında değişmektedir. Bu tez çalışması ile Hazar Havzasının güneyinde Primorsk-Emba bölgesinde bulunan petrol sahasındaki petrol oluşturabilecek sedimanter birimlerin organik jeokimyası ve petrol jeolojisi özelliklerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma alanı Doğu ve Batı bölümleri olarak iki bölümde ele alınmıştır. Petrollü seviyeler organik jeokimyasal açıdan değerlendirilmiştir. İnceleme sahasınin Batı bölümündeki Jura yaşlı birimlerden alınan 20 adet kayaç örneğine yapılan Rock-Eval pirolizi analizleri ile TOC, S1, S2, S3, Tmax, HI, OI, PI, PY ve S2/S3 değerleri incelenip organik madde miktarı, hidrokarbon üretme potansiyeli, organik madde tipi ve organik maddenin olgunluğu belirlenmiştir. Bu değerlerden Jura yaşlı kayaçların genel olarak zayıftan mükemmele kadar değişen bir aralıkta petrol potansiyeline sahip olduğu, organik maddenin Tip II (petrol eğilimli), Tip II-III (gaz-petrol) ve Tip III (gaz eğilimli) arasında olduğu ve olgunlaşma derecesinin“olgunlaşmamış-erken olgun”aşamada olduğu ortaya çıkmaktadır. Petrollü örnekler üzerinde de biyomarker analizleri gerçekleştirilmiştir. İnceleme sahasının Batı bölümünden 9 adet örnek ve Doğu bölümünden 42 adet örnek olmak üzere toplam 51 adet petrol örnekleri yüksek çözünürlüklü gaz kromatografisi (GC-HR) ile n-alkanlar ve isoprenoidler, gaz kromatografi-kütle spektrometre (GC-MS) ile terpanlar (hopanlar), steranlar / diasteranlar ve aromatik hidrokarbonlar değerlendirilmiştir. Gaz Kromatogramındaki n-alkanların dağılımınına göre genellikle analiz edilen petrol örneklerinde biyodegradasyonun gözlenmediği ve organik maddenin denizel kökenli olduğu belirlenmiştir. Pr/Ph, Pr/nC17, Ph/nC18, C26/C25 TT, C31 R/C30 H ve düşük homohopan indeksi oranlarına göre çökelme ortamının denizel/indirgen bir ortam olduğu ve C29/C30, DBT/P oranı petrolün karbonatlı kaynak kayadan türediğini işaret etmiştir. Gamaseran indeksi petrollerin birikmesi sırasında normal tuzluluk derecesine sahip deniz suyunu göstermiştir. Ts/Tm, Ts/ (Тm+Ts), C29 20S / (20S + 20R) steran oranı, C29 ββ / (αα + ββ) değerleri ve aromatik hidrokarbonlara dayanan GC-MS ölçümünden çıkarılan MPI-1, 4-MDBT / 1-MDBT parametreleri petrol oluşum alanını göstermiştir. Vitrinit yansıması (Ro) analizine göre kaya örneklerin hidrokarbon üretimi için termal olarak olgunlaşmamış-olgun arasında olduğu, petrol örneklerin ise ileri olgun olduğunu belirlenmiştir. İncelenen petroller için karbon izotop (δ13C), C28 / C29 steran oranı, norkolestan (NCR) ve nordiakolestan (NDR) oranı gibi biyomarker yaş parametrelerine göre petrol örnekleri genel olarak Mesozoyik (Triyas-Jura) kökenlidir. Ancak, Paleozoyik (Permiyen) son aşamalarına karşılık gelen düzeyler de bulunmaktadır. GC ve GC-MS analizleri sonucunda incelenen tüm petrol örneklerinin petrol-petrol ve petrol-kaynak kaya korelasyonlarında aynı kökene sahip oldukları belirlenmiştir ve aralarında çok iyi bir korelasyon olduğu görülmüştür.
Özet (Çeviri)
Primorsk-Emba region is one of the main oil and gas regions of the Caspian Basin. The oil and gas resources of the Primorsk-Emba region range from 5 to 12 billion tons of oil and 2 to 6 trillion m³ of natural gas. This study primarily concentrates on investigating the organic geochemistry and petroleum geology characteristics of sedimentary units that generated oil in the central Primorsk-Emba province. The study area is discussed in two sections as the East and West sections. 20 rock samples taken from the Jurassic units in the western part of the study area are characterized by Rock-Eval pyrolysis analysis. Using TOC, S1, S2, S3, Tmax, HI, OI, PI, PY and S2 / S3 values organic matter amount, hydrocarbon production potential, type of organic matter, the maturity of organic matter were determined. According to the Rock-Eval and TOC results Jurassic aged rocks generally have a petroleum potential ranging from weak to excellent, the organic matter is between Type II (oil-prone), Type II-III (gas-oil) and Type III (gas-prone), and the degree of maturation is an immature-mature stage. Biomarker analyzes were also performed on oil samples. 9 oil samples were collected from West, 42 oil samples were collected from East part were characterized by geochemical methods including gas chromatography (GC) and gas chromatography–mass spectrometry (GC–MS). N-alkanes and isoprenoids were evaluated by high-resolution gas chromatography (GC-HR), terpanes (hopanes), steranes / diasteranes and aromatic hydrocarbons were evaluated by gas chromatography-mass spectrometry (GC-MS). The GC and GC-MS data obtained, it has been determined whether the paleoenvironment characteristics of the study area, hydrocarbon potential, organic matter type, maturity level of organic matter and whether it is affected by biodegradation. Similarities between the East and West sections are revealed. Distribution of n-alkanes in the Gas Chromatogram showed that no biodegradation was observed in oil samples, source rock deposited in a marine environment under reducing conditions and an organic matter that occurred were generated by marine carbonates. According to Pr / Ph, Pr / nC17, Ph / nC18, C26 / C25 TT, C31 R / C30 H and low homohopan index ratios, the deposition environment is a marine / reducing and C29 / C30, DBT / P ratios the oil is derived from carbonated source rock. Gamaseran index showed sea water with normal salinity during the accumulation of oil. Based on maturity parameters such as Ts / Tm, Ts / (Тm + Ts), C29 20S / (20S + 20R) and C29 ββ / (αα + ββ) steran ratios, MPI-1 and 4-MDBT / 1-MDBT values subtracted from GC-MS measurement based on aromatic hydrocarbons, studied oils are mature and located on the oil generation window. According to the vitrinite reflection (Ro) analysis, it was determined that rock samples were between thermally immature-mature for hydrocarbon production and oil samples were advanced mature. According to C28 / C29, norcholestane (NCR)/nordiacholestane (NDR) biomarker age parameters for the studied oils and carbon isotope (δ13C), oil samples are generally of Mesozoic (Triassic-Jurassic) origin, but there are also levels corresponding to the Paleozoic (Permian) late stages. The starplots of oil samples showed similar source origin and oils from reservoirs are genetically related.
Benzer Tezler
- Hazar havzası hidrokarbon kaynaklarının uluslararası enerji arzında alternatif rolü
The alternative role of Caspian Basin hydrocarbon resources in international energy supply
KADRİYE KOYUNCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Uluslararası İlişkilerKaradeniz Teknik ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL KÖSE
- Hazar Havzası'nın jeopolitiği ve Türk tarihi açısından önemi
The geopolitics of Hazar Basin and its importance in the Turkish history
KÜBRA AKBULUT
- Hazar havzası enerji kaynakları ve bölgesel politikalar 1991-2004
The Caspian energy resources and the regional politics 1991-2204
KAZBEK ZHAİSSENBAYEV
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Uluslararası İlişkilerAnkara ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA AYDIN
- Hazar Denizi'nde alternatif boru hattı projeleri ve Bakü Tiflis Ceyhan (BTC) projesinde Kazakistan dönemi
Alternative pipe line projects in Caspian Sea and Kazakhstan period in Baku -Tbilisi?Ceyhan (BTC) project
PARVIN MEHDI
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Ulaşımİstanbul ÜniversitesiDeniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLER BİLEN ALKAN
- Kıyıdaş devletlerin talepleri çerçevesinde Hazar'ın hukuki statü sorunu
The Caspian legal status within the demands of littoral states
HÜLYA ERCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Uluslararası İlişkilerKaradeniz Teknik ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SÜLEYMAN ERKAN