Erken dönem uyumsuz şemaların oluşumunun incelenmesi: Bir fenomenoloji çalışması
An investigation of early maladapti̇ve schemas: A phenomenological study
- Tez No: 638123
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SEVAL ERDEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 135
Özet
Çalışmanın amacı erken dönem uyumsuz şemalara sahip olan bireylerin çocukluk döneminde yaşadıkları deneyimleri ve bu deneyimlere ilişkin algılarını incelemektir. Bu deneyimlerin özüne ulaşmak için erken dönemde yaşanan ve bireyi etkileyen anılara, anne-baba ile olan deneyimleri nasıl algıladıklarına nitel araştırma desenlerinden biri olan yorumlayıcı fenomenoloji yöntemi kullanılarak odaklanılmıştır. Bu yönteme uygun olarak amaçlı örnekleme türlerinden biri olan ölçüt örnekleme yöntemi tercih edilmiş ve 450 genç yetişkine“Young Şema Ölçeği Kısa Form-3”uygulanarak erken dönem uyum bozucu şemaları yoğun ve aktif olan bireyler belirlenmeye çalışılmıştır. Uygulama sonucunda her şema alanında ortalamanın üzerinde puan alan bireyler belirlenmiş ve en yüksek puandan en düşük puana doğru sıralanmıştır. Sıralamaya göre en yüksek puana sahip ilk 30 katılımcıya ulaşılmış; ön görüşme ve bilgilendirme yapılarak çalışmanın ikinci aşaması olan yüz yüze görüşmelere katılmak isteyip istemedikleri sorulmuştur. Ön görüşme sonucunda görüşmelere katılmak isteyen 20 katılımcı ile birebir görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşmelerde, erken dönem uyumsuz şemaların oluşumu hakkında detaylı bilgi sahibi olabilmek amacıyla araştırmacı tarafından oluşturulan açık uçlu“Görüşme Soruları”kullanılmıştır. Yapılan görüşmeler katılımcıların izni dahilinde ses kaydına alınmış ve analiz yapabilmek için deşifre edilmiştir. MAXQDA-18 bilgisayar programı yardımıyla analiz gerçekleştirilmiştir. Analiz sonucunda“evlilik doyumunun olmadığı çatışmalı aile ilişkileri, işlevsiz ebeveynlik ve aile dışı olumsuz yaşantılar”ana başlıkları ortaya çıkmıştır. Evlilik doyumunun olmadığı çatışmalı aile ilişkileri ana teması,“eşler arası çatışma ve sevgisizlik, şiddet içeren ilişkiler ve akrabaların olumsuz ilişkisine açık ilişkiler”alt başlıklarını içermektedir. İşlevsiz ebeveynlik teması, anne ve babalarla ilgili alt başlıklardan oluşmaktadır. Buna göre, babalarla ilgili ortaya çıkan temalar, otoriter baba, belirsiz kayıp, babanın yokluğu, ebeveynlik yetisi gelişmemiş ve travmatik yaşantıya sahip olma alt başlıklarından oluşurken; anneleriyle ilgili ortaya çıkan temalar, pasif, ebeveynlik yetisi gelişmemiş, travmatik yaşantıya sahip olma ve erken biten çocukluk şeklinde sıralanmaktadır. Aile dışı olumsuz yaşantılar teması ise, vefat, taşınma, olumsuz okul yaşantıları ve maddi sıkıntılar alt temalarını içermektedir. Sonuç tartışma ve öneriler kısmında çalışmanın bulguları yorumlanmış, tartışılmış ve alana sağladığı katkılar ve çalışmacının önerileri detaylandırılmıştır.
Özet (Çeviri)
The aim of the study is to examine the experiences of individuals with early maladaptive schemas and their perceptions about these experiences. In order to reach the essence of these experiences, memories that affect the individual and how they perceive these experiences with parents are focused on by using interpretive phenomenological method, which is one of the qualitative research models. In accordance with this method, criterion sampling method, which is one of the purposeful sampling types, was used.“Young Schema Scale Short Form-3”was applied to 450 young adults in order to find the ones who have intense and active early maladaptive schemas. As a result of the application, individuals scoring above the average in each schema field were identified and ranked from the highest score to the lowest score. According to the ranking, the first 30 participants with the highest score were reached. They were asked whether they want to participate in the face-to-face interviews, which is the second stage of the study, by making a preliminary interview and informing. As a result of the pre-interview, one-to-one interviews were held with 20 participants who wanted to participate. In the interviews, open-ended“Interview Questions”created by the researcher were used to have detailed information about the formation process of early maladaptive schemas. The interviews were recorded in the voice within the permission of the participants and deciphered for analysis. Analysis was carried out with the help of MAXQDA-18 computer program. As a result of the analysis, the main themes of“conflicting family relationships without marital satisfaction, dysfunctional parenting and non-family negative experiences”have emerged. The main theme of conflicting family relationships without marriage satisfaction includes the subtitles“conflict and lovelessness between spouse, violent relationships and relationships open to the negative effect of relatives”. The dysfunctional parenting theme consists of subtitles about mother and father. According to this, the emerging themes related to fathers are the headlines of authoritarian father, ambiguous loss, absence of father, having a traumatic life, dysfunctional parenting and early finished childhood; the themes that emerged about their mothers are listed as passive, having traumatic life, dysfunctional parenting and early finished childhood. The theme of non-family negative experiences includes the sub-themes of death, moving, negative school experiences and financial difficulties. In the conclusion section, the findings of the study are interpreted, discussed and the contributions of the study and the suggestions of the researcher are detailed.
Benzer Tezler
- Genç yetişkin bireylerde sosyal kaygı ile erken dönem uyumsuz şemalar arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between social anxiety and early maladaptive schemas in young adults
ŞEVVAL ÖZYÜKSEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AMAN SADO ELEMO
- Evli bireylerde erken dönem uyum bozucu şemalar, algılanan ebeveynlik stilleri, şema sürdürücü başa çıkma davranışları ve evlilik uyumu arasındaki ilişkiler: Şema terapi modeli çerçevesinde bir inceleme
The relationship among early maladaptive schemas, schema-related coping behavior, perceived parental attitudes, and marital adjustment: An examination through the schema therapy model
TUĞÇE TUNÇEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EYLEM ÖZTEN
- Erkeklerde erken dönem uyumsuz şemalar ve ilişki bağımlılığının kadına yönelik şiddet eğilimine etkisi
Early maladaptive schemas in men and the effect of relationship addiction on violence tendency against women
MUSTAFA DUMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Psikolojiİstanbul Aydın ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞAHİDE GÜLİZ KOLBURAN
- Erken dönem uyumsuz şemaların yalnızlık ve psikolojik dayanıklılıkla ilişkisi
Relationship of loneliness and psychological resiliency with early maladaptive schemas
DAMLA ASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OĞUZ TAN
- Erken dönem uyumsuz şemaların başa çıkma tutumları ve kişilerarası ilişkiler üzerine etkisi
Erken dönem uyumsuz şemalarin başa çikma tutumlari ve kişilerarasi i̇lişkiler üzerine etkisi
BEYZA GENÇELLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DİLEK MELTEM TAŞDEMİR ERİNÇ