Molla Halil'in 'el-Kâmûsu's-Sânî fî'n-Nahv ve's-Sarf ve'l-Me'ânî' adlı eserinin tahkîk ve tahlîli
The critical edition and analysis of Molla Khalil's book 'al-Kâmûsu's-Sâni fi'n-Nahv ve's-Sarf ve'l-Ma'ânî'
- Tez No: 638840
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET CEVAT ERGİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Linguistics, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 3546
Özet
Bu çalışmada Molla Halîl es-Si'irdî'nin biyografisi ele alınmış, kaleme aldığı el-Kâmûsu's-Sânî fî'n-Nahv ve's-Sarf ve'l-Me'ânî isimli eseri tahkîk ve tahlîl edilmiştir. İslami ilimlerin birçoğunda eser yazan Molla Halîl, XVIII. yüzyılın ikinci yarısı ve XIX. yüzyılın birinci yarısında yaşamış çok yönlü bir âlimdir. Molla Halîl'in nahiv, sarf ve bedî' ilmine dair telif ettiği el-Kâmûsu's-Sânî fî'n-Nahv ve's- Sarf ve'l-Me'ânî adlı eseri, ilgili alanda farklı bir yere sahiptir. Söz konusu eserde nahiv, sarf ve bedî' ilmi geniş bir şekilde ele alınmıştır. Bu ilimlerle ilgili bir takım kaide ve kurallar okuyucuya aktarılırken eserde pek çok ayet, hadis, şiir ve darb-ı mesellere yer verilmiştir. Söz konusu eserde sarf, nahiv ve bedî' olmak üzere toplam üç ilmin konuları ayrıntılı bir şekilde izah edilmiş ve konu ile ilgili önemli bir takım tartışmalar yapılmıştır. Molla Halîl, el-Kâmûs'ta dille ilgili konuları aktarırken hemen hemen kendinden önceki dilcilerin hepsinden yararlanmıştır. Onun görüşlerinin çoğu Basralı dilcilerin görüşü doğrultusunda olmasına rağmen hiçbir nahiv ekolüne taassup derecesinde bağlı kalmamıştır. el-Kâmûs'ta, nahiv ve bedî' ilminin konuları geniş bir şekilde ele alınmıştır. Bunun yanı sıra sarf ilminin temel konuları olan ism-i mensûp, ism-i alet, ism-i tasğir, ism-i zaman, ism-i mekân, ibdal, i'lâl ve diğer sarf konulardan da geniş bir şekilde bahsedilmiştir. Bu çalışmada el-Kâmûs'un metni tahkik edilmiş, sarf, nahiv ve belagat konuları dikkate alınarak tahlîllerde bulunulmuştur. Anahtar Sözcükler Arap dili, Nahiv, Sarf, Me'ânî, Molla Halîl, el-Kâmûs, Tahkîk, Tahlîl.
Özet (Çeviri)
In this study, Molla Halîl es-Si'irdi's biography was considered, his work in the name of el-Kâmûsu's-Sânî fî'n-Nahv ve's-Sarf ve'l-Me'ânî was edition critic and analyzed. Molla Halîl who wrote in many of Islamic sciences was a well-qualified scholar who lived in the first second half of 18th century and first half of 19th century. Molla Halil's work in the name of el-Kâmûsu's-Sâni fî'n-Nahv ve's-Sarf ve'l-Me'ânî that he wrote about the syntax science has a distinct place in its domain. The nontypical sciences which are among the sub-disciplines of syntax, morfoloji and rhetoric science were considered widely in the aforementioned work. They were reinforced with many verses, hadith, poetry and bywords in order to transfer a set of bases and rules related to these sciences. The subjects of three sciences in total as the syntax, grammar and nontypical one were explained in details in this work, and a set of important discussions related to the subject was made. Thus, the aforementioned work is a rich work in terms of the source. Molla Halil got benefit from nearly all of the previous linguists while transferring the subjects related to the language in el-Kâmûs. Although his views were in accordance with most of the linguists from Basra, he didn't adhere to any syntax ecole. Moreover, he mentioned about the appointed noun, nouns of tools, hypochorisric nouns, nouns related to time, nouns related to place, ibdal and i'lal and the other morfoloji subjects as the main subjects of grammar science. In this study, the work in the name of el-Kâmûs was verified and analyzed in consideration with the subjects belonging to the morfoloji, syntax and rhetoric sciences. Key Words Arabic Language, Syntax, Morfoloji, Me'ânî, Molla Halîl, el-Kâmûs, Edition critic, Analysis.
Benzer Tezler
- Molla Halil Es-Si'irdî'nin el Kâfiyetü'l Kübra fi'n-Nahv adlı eserinde Kur'ân âyetleriyle istişhâdının İbnü'l-Hâcib'in el Kâfiye fi'n-Nahv eseriyle mukayesesi
Acomparison of Molla Halil Es-Si'irdî's citations of Quranic verses in his work 'al-Kafiyatu'l-Kubra fi'n-Nahw' with Ibn al-Hajib's citations in his work 'al-Kafiya fi'n-Nahw'
VEYSEL BAYDARMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimAtatürk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM YILMAZ
- Molla Halil Es-siirdî'nin Telhîsu'z-zevâcir an İktirâfi'l-kebâir adlı eserinin tahkik ve tahlili (Cinâyât-hâtime)
Başlık çevirisi yok
BASSAM ALBASHAH
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinSiirt ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET MACİT SEVGİLİ
- Molla Halil es-Siirdî ve el-Kâfiyetu'l-Kubrâ Adlı Eseri
Mullah Khalil al-Kubra his work-poetry, and hand-Kâfiyetu'l
ABDULKERİM BİNGÖL
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
DilbilimDicle ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. M. EDİP ÇAĞMAR
- Molla Halil Siirdî ve tecvid ilmine dair Manzûm risalesinin tahlili
Molla Khalīl Siirdī and analysis of the poetical epistle on the science of tajwīd
MUHAMMED SEFA SAYLIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinGAZİANTEP İSLAM BİLİM VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT AKKUŞ
- شرح المعفوات الخليلية للشيخ محمود الزوقيديدراسةً و تحقيقاً
Şeyh Mahmud ez-Zukaydî'nin 'Şerhu'l-Ma'fuvat' adlı eserinin tahkiki ve değerlendirilmesi (Investigation and evolation of ' Sheikh Mahmut ez-Zukaydı's ')
MUHAMMED ŞAFİ DERŞEVİ
Yüksek Lisans
Arapça
2019
DinSiirt ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ADNAN MEMDUHOĞLU