Meşşâîlerde iman kavramının içeriksel analizi: Fârâbî örneği
Content analysis of iman in Islamic peripatetic philosophy: The case of al-Fârâbī
- Tez No: 639582
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HARIS MACIC
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Felsefe, Religion, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İzmir Katip Çelebi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 107
Özet
İslâm düşünce tarihinde merkezî bir yere sahip olan iman kavramı, İslâm felsefesinin ana ekolü olan Meşşâîlerde ilk bakışta bu konumunu kaybetmiş gözükmektedir. Ancak incelendiği takdirde görülmektedir ki, Meşşâî felsefede iman kavramı diğer düşünce geleneklerinden daha farklı bir şekilde ele alınmaktadır. Geleneksel olarak iman meseleleri gaybın kapsamı dahilinde ele alınmasına rağmen, Meşşâîlerde gayb dairesi daraltılarak iman konuları büyük ölçüde bilginin sınırları içerisinde tartışılmaktadır. Bu problem, İslâm felsefesinin ilk sistem kurucu filozofu olması ve Meşşâîliğin sahip olduğu genel düşünce yapısını yansıtması bakımından, kendisinden sonraki düşünürleri etkilemesi dolayısıyla Fârâbî perspektifinden incelemeye tabi tutulmaktadır. İman konuları birer bilgi problemi olarak ele alındığı için, ilk bölümde bilgi ve iman ilişkisi ele alınmıştır. Buna uygun bir şekilde Fârâbî'nin nefs ve akıl nazariyesi incelemeye tabi tutulmuştur. Mantık alanındaki çalışmalarıyla Muallim-i Sânî unvanıyla anılan Fârâbî'nin kullandığı tasdik kavramının iman bahsiyle yakından ilgili olduğu tespit edilmiştir. Geleneksel literatürde imanın kesinliği olarak kullanılmasının yanında bilginin kesinliğini belirten yakîn kavramı, Fârâbî felsefesinde iman perspektifinden değerlendirilmiştir. İnsanın bilgisinin kapsamı onun anlayış derecesiyle (avâm/havâss) paralellik göstermesine bağlı olarak kurduğu felsefe ve din ilişkisinin temelinde iman konusuna yaklaşımlarının belirleyici etken olduğu gösterilmiştir. Tezin ikinci bölümünde, iman kavramının Fârâbî'de taşıdığı anlam ilk defa özel bir perspektiften bakılarak, imana konu olan hususların onun felsefî sistemindeki yerleri izah edilmiştir. Sonuç olarak, İslâm filozofu olan Fârâbî'nin iman konularına ayrı bir önem verdiğini ve onları felsefî kavramlarla izah ederek evrenselleştirme gayesinde bulunduğu görülmüştür. Fârâbî'nin kurmuş olduğu bütünsel yapı içerisinde iman dinamik bir yapıya sahiptir. İman konuları epistemolojik ve ontolojik temellere dayandırılarak sağlamlaştırılmış, felsefesinin tüm alanlarında bu konuları nakşetmiştir. Sisteminin her köşesinde görülen felsefe ve din uzlaşımının, bilgi ve iman ile kurduğu ilişkiye bağlı olduğu tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Faith Notion, which has a central place in history of Islamic thoughts has been seen that it has lost its significance at first glance at Peripateticism which is the main ecole of Islamic philosophy. However, when evaluated it has been seen that in Peripateticism philosophy, the Notion of faith is discussed disparately from other intellectual traditions. Although faith issues traditionally have been discussed within the extent of the invisible world, by narrowing the limits of the invisible world in Peripateticism faith issues has been discussed mostly within the limits of knowledge. This problem is subjected to be examined by the perspective of Al-Fârâbī in consideration of affecting the posterior philosophers in terms of Islamic philosophy's being the first builder philosopher and reflecting the general mentality that Peripateticism has. As faith issues are addressed as a knowledge problem, knowledge and faith relation is discussed at the first part. Accordingly, Al-Fârâbī's desire and mind theory is subjected to examination. It is identified that the acknowledgment notion which is used by Al-Fârâbī named after Muallim-i Sani with his studies in the field of logic, is closely related to faith subject. Yakîn notion that remarks the precision of knowledge besides being used as faith's precision at traditional literature. İs evaluated within the perspective of faith. It is seen that human being's intellect's extend shows parallelism with his intellection degree (common/ cultivated) along with the philosophy that person forms are related to the basis of the relation between philosophy and religion. In the second part of the thesis, by evaluating for the first time from the very particular perspective of faith notion's meaning for Al-Fârâbī, the facility of points that has been matter to faith has been explicated by means of his philosophical system. Consequently, it has been seen that Al-Fârâbī, who is an Islamic philosopher attached importance to faith issues and had the aim of globalising by explaining them with philosophical notions. Faith has a dynamic structure in the wholistic system that Al-Fârâbī founded and its subjects are consolidated by attributing epistemological and ontological bases alongside with imprinting those subjects to the all fields of philosophy. It is determined that philosophy that is seen in every corner of the system and the religion conventions depends on the relation of knowledge and faith.
Benzer Tezler
- Kur'an'a göre akıl ve akılcılığın Kur'an tefsirine etkisi
The reason according to the koran and effect of rationalism in Koran commentary
YASİN PİŞGİN
- Meşşailerde yaratıcı kavramı
The Creative conception of Meşşaiyyun
BİRGÜL GÜLMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
DinAnkara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYRANİ ALTINTAŞ
- Sühreverdi' nin Meşşailere varlık konusunda yönelttiği eleştiriler
Shahabettin Suhrawardi' s critiques to peripatetics in the matter of existence
EMİN KARADENİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
DinAnkara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET BAYRAKTAR
- Covid-19 sürecinin sağlık çalışanlarının motivasyonlarına olan etkisi: Nitel bir araştırma
Başlık çevirisi yok
İSTEM DİCLE ERTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sağlık Kurumları YönetimiSivas Cumhuriyet ÜniversitesiSağlık Kurumları Yöneticiliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YILMAZ DAŞLI
- İbn Haldunun İslam düşüncesindeki arka planı ve Mukaddimenin ilimler tasnifindeki yeri
The background of Ibn Khaldun in Islamic thought and the place of Muqaddimah in the classification of sciences
CEMİLE BARIŞAN
Doktora
Türkçe
2013
FelsefeMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHİTTİN MACİT