Abidin Mortaş: Bir mimari biyografi
Abidin Mortaş: An architectural biography
- Tez No: 640241
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ALEV ERKMEN ÖZHEKİM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Abidin Mortaş, modern Türk mimarlığı, erken Cumhuriyet dönemi, Mimar/Arkitekt dergisi, Yüksek Mimarlar Birliği, Abidin Mortas, modern Turkish architecture, the early Republican period of Turkey, Mimar/Arkitekt magazine, Union of Turkish Architects
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimarlık Tarihi ve Kuramı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 187
Özet
Sanayi-i Nefise Mektebi mimarlık şubesindeki eğitimine 1923 yılında başlayıp 1928'te mezun olan ve mimarlık mesleğini aktif olarak 1930'lu ve 1940'lı yıllarda yürüten Abidin Mortaş, Cumhuriyet dönemi Türkiyesi'nin ilk mimar kuşağındandır. Mortaş'ın mimar, yayıncı ve müteahhit olarak kariyeri; modern Türkiye tarihyazımında“erken Cumhuriyet”olarak adlandırılan dönemin mimarlığı için önemli tarihsel deneyimlerden biridir. Erken Cumhuriyet dönemi, yaygın olarak Cumhuriyetin kurulduğu 1923 ile tek parti rejiminin sona erdiği 1950 yılları arası olarak tanımlanır. Cumhuriyet'in ilanıyla beraber pekçok toplumsal alanda bir yeniden yapılanma süreci başlamış ve kentsel yerleşimlerde yoğun imar faaliyetleri baş göstermiştir. Bu yıllarda Türk mimar sayısı azdır, bu yüzden özellikle yeni başkentin inşası için Avrupa'dan mimarlar ülkeye davet edilmiş ve büyük ölçekli kamu yapılarının projeleri bu konuk mimarlara verilmiştir; küçük ölçekli sivil yapıların büyük çoğunluğu ise hala resmi mimarlık eğitimi almamış yerel kalfalar tarafından yapılmaktadır. Erken Cumhuriyet dönemimin genç Türk mimarları, hem mühendisler gibi kabul görmek hem de mimarlık mesleğini yabancıların tekelinden çıkarmak için çaba göstermişlerdir. Genç Türk mimarlarının bu çabaları, Türkiye'de mimarlık alanının profesyonelleşme sürecinin önemli bir eşiğini oluşturur. Abidin Mortaş da bu süreçte etkin rol oynayan mimarlardan biridir. Türkiye'nin ilk mimarlık süreli yayını olan Mimar/Arkitekt dergisinin kurucu editörlerinden olan Abidin Mortaş aynı zamanda, Türk Yüksek Mimarlar Birliği'nin bir süre başkanı olarak da görev yapmıştır. Mimar olarak kariyerine 1931-1952 yıllarında devam eder; İstanbul'da ağırlıklı olarak konut tasarımı yapar, 1937 yılında Ankara'ya taşındıktan sonra ise kamu tasarımlarının oranı artar. 1945 yılından itibaren yoğun olarak müteahhitlik işlerini yürütür. Mesleki kimliği ile dönemin önemli bir mesleki figurü olan Mortaş'ı konu alan bu çalışmada, mimarın yaşam öyküsüne ait bilinenler derlenmiş; müellifi olduğu yapı ve projelerine ait bir katalog hazırlanmış; yayıncılık faaliyetleri & mimari metinleri ve müteahhit olarak faaliyetleri incelenmiştir.
Özet (Çeviri)
As one of the first architects of the Republican Era in Turkey, Abidin Mortaş received his architectural education in the School of Fine Arts (Sanayi-i Nefise Mektebi) in Istanbul between 1923-1928 and pursued an active career in Istanbul and Ankara throughout the 1930s and 1940s. He was among the prominent names of his generation, as he pursued a wide range of professional roles: a designer; founding editor of the country's first architectural journal; founding member and chairman of the Union of Turkish Architects, and a building contractor. Being so, Mortaş's career presents an exemplar case study on the architectural profession of the period generally named as“the early Republic era”in the history of modern Turkey. This era is most often defined as the period between the founding of the Republic in 1923 to the mid-century 1950 when the country's social and political climate began changing with the adoption of a multi-party political system. The thesis presents a detailed biography of the architect; bringing together allavailable details of his early years and professional endeavours; a comprehensive catalogue of his built works and designs, a full list of his written works, and a list of buildings he was associated with as a contractor.
Benzer Tezler
- Türkiye İş Bankası mimarlığı ve Çelik Alatur'un çalışmaları
Türkiye İş Bankası architecture and the architectural works of Çelik Alatur
TAYBUĞA AYBARS MAMALI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET MURAT GÜL
- Toplumsal bellek ve mekân: Zonguldak halkevi binası
The collective memory and space: Zonguldak people's house building
DUYGU TEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
MimarlıkAnkara ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. TOLGA BOZKURT
- Arif Hikmet Koyunoğlu metinleri üzerine retrospektif bir değerlendirme
A retrospective analysis of Arif Hikmet Koyunoğlu's architectural writings
ÖZGE LALE
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALEV ERKMEN ÖZHEKİM
- Potasyum humat ve vinil akrilat monomer ilaveli katkılar ile üretilen harçların mekanik özelliklerinin incelenmesi ve istatistiksel analizi
Investigation of mechanical properties of mortars produced with admixtures added potassium humate and vinyl acyrlate monomer and stati̇sti̇cal analysi̇s
MESUT TÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
İnşaat MühendisliğiKırklareli Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KADİR KILINÇ
- Gallik asit esaslı süperakışkanlaştırıcıların sentezi ve beton özelliklerine etkisinin incelenmesi
Synthesis of gallic acid based super plasticifiers and investigation of their effects on concrete properties
HAMZA CİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
KimyaMarmara ÜniversitesiOrganik Kimya Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURCU OKTAY
DOÇ. DR. İFFET YAKAR ELBEEYLİ