Geri Dön

Abidin Mortaş: Bir mimari biyografi

Abidin Mortaş: An architectural biography

  1. Tez No: 640241
  2. Yazar: NESİBE KINATAŞ
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. ALEV ERKMEN ÖZHEKİM
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Mimarlık, Architecture
  6. Anahtar Kelimeler: Abidin Mortaş, modern Türk mimarlığı, erken Cumhuriyet dönemi, Mimar/Arkitekt dergisi, Yüksek Mimarlar Birliği, Abidin Mortas, modern Turkish architecture, the early Republican period of Turkey, Mimar/Arkitekt magazine, Union of Turkish Architects
  7. Yıl: 2020
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Mimarlık Tarihi ve Kuramı Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 187

Özet

Sanayi-i Nefise Mektebi mimarlık şubesindeki eğitimine 1923 yılında başlayıp 1928'te mezun olan ve mimarlık mesleğini aktif olarak 1930'lu ve 1940'lı yıllarda yürüten Abidin Mortaş, Cumhuriyet dönemi Türkiyesi'nin ilk mimar kuşağındandır. Mortaş'ın mimar, yayıncı ve müteahhit olarak kariyeri; modern Türkiye tarihyazımında“erken Cumhuriyet”olarak adlandırılan dönemin mimarlığı için önemli tarihsel deneyimlerden biridir. Erken Cumhuriyet dönemi, yaygın olarak Cumhuriyetin kurulduğu 1923 ile tek parti rejiminin sona erdiği 1950 yılları arası olarak tanımlanır. Cumhuriyet'in ilanıyla beraber pekçok toplumsal alanda bir yeniden yapılanma süreci başlamış ve kentsel yerleşimlerde yoğun imar faaliyetleri baş göstermiştir. Bu yıllarda Türk mimar sayısı azdır, bu yüzden özellikle yeni başkentin inşası için Avrupa'dan mimarlar ülkeye davet edilmiş ve büyük ölçekli kamu yapılarının projeleri bu konuk mimarlara verilmiştir; küçük ölçekli sivil yapıların büyük çoğunluğu ise hala resmi mimarlık eğitimi almamış yerel kalfalar tarafından yapılmaktadır. Erken Cumhuriyet dönemimin genç Türk mimarları, hem mühendisler gibi kabul görmek hem de mimarlık mesleğini yabancıların tekelinden çıkarmak için çaba göstermişlerdir. Genç Türk mimarlarının bu çabaları, Türkiye'de mimarlık alanının profesyonelleşme sürecinin önemli bir eşiğini oluşturur. Abidin Mortaş da bu süreçte etkin rol oynayan mimarlardan biridir. Türkiye'nin ilk mimarlık süreli yayını olan Mimar/Arkitekt dergisinin kurucu editörlerinden olan Abidin Mortaş aynı zamanda, Türk Yüksek Mimarlar Birliği'nin bir süre başkanı olarak da görev yapmıştır. Mimar olarak kariyerine 1931-1952 yıllarında devam eder; İstanbul'da ağırlıklı olarak konut tasarımı yapar, 1937 yılında Ankara'ya taşındıktan sonra ise kamu tasarımlarının oranı artar. 1945 yılından itibaren yoğun olarak müteahhitlik işlerini yürütür. Mesleki kimliği ile dönemin önemli bir mesleki figurü olan Mortaş'ı konu alan bu çalışmada, mimarın yaşam öyküsüne ait bilinenler derlenmiş; müellifi olduğu yapı ve projelerine ait bir katalog hazırlanmış; yayıncılık faaliyetleri & mimari metinleri ve müteahhit olarak faaliyetleri incelenmiştir.

Özet (Çeviri)

As one of the first architects of the Republican Era in Turkey, Abidin Mortaş received his architectural education in the School of Fine Arts (Sanayi-i Nefise Mektebi) in Istanbul between 1923-1928 and pursued an active career in Istanbul and Ankara throughout the 1930s and 1940s. He was among the prominent names of his generation, as he pursued a wide range of professional roles: a designer; founding editor of the country's first architectural journal; founding member and chairman of the Union of Turkish Architects, and a building contractor. Being so, Mortaş's career presents an exemplar case study on the architectural profession of the period generally named as“the early Republic era”in the history of modern Turkey. This era is most often defined as the period between the founding of the Republic in 1923 to the mid-century 1950 when the country's social and political climate began changing with the adoption of a multi-party political system. The thesis presents a detailed biography of the architect; bringing together allavailable details of his early years and professional endeavours; a comprehensive catalogue of his built works and designs, a full list of his written works, and a list of buildings he was associated with as a contractor.

Benzer Tezler

  1. Türkiye İş Bankası mimarlığı ve Çelik Alatur'un çalışmaları

    Türkiye İş Bankası architecture and the architectural works of Çelik Alatur

    TAYBUĞA AYBARS MAMALI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET MURAT GÜL

  2. Toplumsal bellek ve mekân: Zonguldak halkevi binası

    The collective memory and space: Zonguldak people's house building

    DUYGU TEKİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    MimarlıkAnkara Üniversitesi

    Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. TOLGA BOZKURT

  3. Arif Hikmet Koyunoğlu metinleri üzerine retrospektif bir değerlendirme

    A retrospective analysis of Arif Hikmet Koyunoğlu's architectural writings

    ÖZGE LALE

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    MimarlıkYıldız Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ALEV ERKMEN ÖZHEKİM

  4. Potasyum humat ve vinil akrilat monomer ilaveli katkılar ile üretilen harçların mekanik özelliklerinin incelenmesi ve istatistiksel analizi

    Investigation of mechanical properties of mortars produced with admixtures added potassium humate and vinyl acyrlate monomer and stati̇sti̇cal analysi̇s

    MESUT TÜZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    İnşaat MühendisliğiKırklareli Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ KADİR KILINÇ

  5. Gallik asit esaslı süperakışkanlaştırıcıların sentezi ve beton özelliklerine etkisinin incelenmesi

    Synthesis of gallic acid based super plasticifiers and investigation of their effects on concrete properties

    HAMZA CİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    KimyaMarmara Üniversitesi

    Organik Kimya Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BURCU OKTAY

    DOÇ. DR. İFFET YAKAR ELBEEYLİ