Es'ad Erbilî'nin Türkçe şiirlerinin dinî-tasavvufî açıdan tahlili
The religious-sufistic (mystical) analyses of Es'ad Erbili's Turkish poems
- Tez No: 640443
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZLEM GÜNEŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Türk Dili ve Edebiyatı, Religion, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 318
Özet
Muhammed Es'ad Erbilî'nin yaşadığı dönem milletin topyekûn buhran içerisinde olduğu bir zaman dilimine denk gelmektedir. Bu dönemde her ne kadar maddi açıdan üretimin göz ardı edildiği algısı olsa da halkın millî ve mânevî duygularını perçinleyen çeşitli türden edebî eserlerin meydana getirildiği de bir gerçektir. Bu zor süreçte Es'ad Erbilî'nin de çeşitli manzum ve mensur eserler kaleme aldığı bilinmektedir. Her ne kadar îfâ ettiği görevlerle tanınmış olsa da şairliği de atlanmayacak kadar önemli özelliklerinden bir tanesidir. Zira tekkeden yetişmesine rağmen dîvan edebiyatı geleneğini benimsemesi onu kendi gibi birçok sûfî-şairden farklı kılar. Şairin bu bağlamda kaleme almış olduğu şiirlerin muhtevası ve işleniş tarzı tezin problemini oluşturmaktadır. Buradan hareketle tezin amacı Dîvan'da yer alan Türkçe şiirlerin dinî-tasavvufî tahlilini yapmaktır. Amaç doğrultusunda tez oluşturulurken öncelikle benzer çalışmaların literatür taraması yapılmıştır. Doküman inceleme yöntemi kullanılarak Türkçe şiirler dinî ve tasavvufî açıdan tasnif edilmiştir. Tezde yer alan şiir metinleri kısaca açıklamış ve kelimeler arasında uyumun sağlanması için Kubbealtı Lugati'ndeki yazım şekilleri esas alınmıştır. Gerçekleştirilen çalışma neticesinde Dîvan'ın diğer dîvanlarda da sıklıkla zikredilen aşk, âşık, mâşuk, sevgili gibi kavramlar yanında Hz. Peygamber'e (s.a.v.) yazılmış çeşitli şiirler ve rindâne tarzda şarap, kadeh, meclis, ıyş ve işret gibi çeşitli sembolik mefhumları içerdiği tespit edilmiştir. Tez oluşturulurken hicrî 1337 yılında Evkaf Matbaası'nın yayımladığı Osmanlı Türkçesi ile mîlâdî 2017 yılında Erkam Yayınlarının Latinize olarak yayımladığı nüshalar esas alınmıştır. Dîvan incelenirken Es'ad Erbilî'nin dilinin çok sade olmamakla birlikte sembolik unsurlarla anlam derinliği sağlandığı gözlemlenmiştir. Henüz üzerine müstakil araştırmalar bulunmayan bu eserin çeşitli tahlil, şerh ve haşiye gibi çalışmalara konu olabilecek derinlikte olduğu düşüncesine varılmıştır.
Özet (Çeviri)
When we look at the period in which Muhammed Es'ad Erbilî lived, we see that the nation was all out in crisis. Although the primary perception about this period is that production was neglected, a variety of works that reinforce the national and spiritual feelings of the people were written. We know that Es'ad Erbilî too wrote various poetic and prose works during this challenging period. Even though he became famous for the duties he performs, his poesy is one of his essential features that cannot be overlooked. Because despite he grew up in a lodge, his adoption of the tradition of divan literature distinguishes him from many Sufi poets like himself. The problem of this thesis is the contents of the poems and the poet's method of writing them. The main purpose of the thesis is to make a religious-Sufistic analysis of the Turkish poems in the Dîvan. While creating the thesis in line with the purpose, a literature review of similar studies is made. As a result of the searching, firstly, the religious and Sufistic classification of the poems is made by using the document analysis method. After the classification, the stanzas determined by various explanations are analysed in a few sentences, and the thesis is brought to its final form. Kubbealtı Lugati is taken as a basis in order to ensure harmony between the words and to present the integrity of the thesis. As a result of the work carried out, we determined that the Dîvan contains concepts such as love, lover, beloved, as well as various poems written to the Prophet (PBUH), symbolic notions such as wine in rindane style, glass, assembly, 'iysh and libation. While creating the thesis, the Ottoman Turkish copy published by Evkaf Printing House in 1337 AH and latinized copy published by Erkam Publications in Gregorian 2017 were taken as a basis. While examining the Dîvan, we observed that Es'ad Erbilî's language, although not very simple, provides a depth of meaning with symbolic elements. We have concluded that this work, which has not been studied independently yet, is in the depth of being the subject of various analyses, commentaries and annotations.
Benzer Tezler
- Kaşıkçı Ali Rıza Efendi ve tasavvuf anlayışı
Kaşıkçı Ali Rıza Efendi and his sufism
MEVLÜT SAMİ ERGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
BiyografiAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖNCEL DEMİRDAŞ
- Muhammed Es'ad-ı Erbili'nin hayatı, eserleri, tasavvuf felsefesi
The life, works and mystical thought Muhammed Es'ad-ı Erbili
VAHİT GÖKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ETHEM CEBECİOĞLU
- Râbıta risaleleri literatürü: XIX. yüzyıl ve sonrası
Literature of Rābiṭa treatises: XIX. century and after
TURAN KOÇTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERCAN ALKAN
- Mahmud Sâmi Ramazanoğlu'nun hayatı, eserleri ve tasavvufî görüşleri
Mahmud Sâmi Ramazanoğlu's life, works and his mystical views
SELİM İÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinKarabük ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAMDİ KIZILER
- Şeyh Müşerref'in hayatı ve tasavvufi görüşleri
The life of Shiekh Müşerref and his ideas on sûfism
SIRACETTİN ÖZALP
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FERZENDE İDİZ