Hatay/Kırıkhan yörüklerinde halk bilimi unsurları
Folk science elements in Hatay / Kırıkhan yoruk
- Tez No: 643414
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜSEYİN KÜRŞAT TÜRKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Folklore
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 202
Özet
Konargöçerlik, temeli hayvancılığa dayanan Türklerle özdeşleşen Anadolu'yu vatan haline getirdikten sonra da uzun yıllar sürdürülen bir yaşam biçimidir. Tarihi süreç içerisinde bu yaşam biçimi merkezinde kendine özgü bir kültür oluşmuştur. Hatay, Antep, Maraş, Kayseri ve Adana bölgeleri tarih boyunca konargöçer yaşam biçiminin sürdürüldüğü daha çok kışlak olarak kullanılan ardından yerleşik hayata geçilen bir coğrafya olmuştur. Söz konusu yaşam biçimi günümüzde, geçmişteki kadar canlılığını korumamakla birlikte, bölgede yaşamaya devam etmektedir. Bu çalışma Hatay bölgesinde konargöçerliği geçmişte yaşamış ve halen yaşamaya devam eden Yörük ve Türkmenleri konu edinmektedir. Bu çalışmada binlerce yıllık, göçebe Türk kültürünün son temsilcisi olan Yörüklerin yaşam biçimini, kültürel hayatımıza katkılarını, binlerce yıllık Türk tarihindeki oynadıkları rolleri ele alınmıştır. Türk toplumunun içerisindeki bazı gruplar yerleşik hayata geçip, şehirler kurup, tarım yaparak yaşamış olsalar da Türklerle ve Türk kültürü ile özdeşleşen yaşam biçimi konargöçerlik olmuştur. Yine çalışmamızda Yörüklerin nereden geldiği ve Yörük- Türkmen kavramlarının açıklanması ve Yörük soy ağacından bahsedilmiştir. Kırıkhan Yörüklerinde geçiş dönemleri olan doğum, evlilik ve ölüm konuları ile birlikte işlevlerinden ve uygulamalarından dinî-millî bayramlar ve törenlerin nasıl yapıldığı ve mevsimlik uygulamaların nasıl olduğundan bahsedilmiştir. Yörüklerde hayvancılık hakkında bilgi verilmiş Yörüklerde deve ve deve ile ilgili terimler, devenin ekonomik katkılarından; koyun ve koyun ile ilgili ekonomik faaliyetler ve koyun ile ilgili terimlerden keçi, keçi adları ve hayvanlardan yapılan süt ve et ürünleri ile alakalı bilgiler verilmiştir. Hayvan hastalıkları ve tedavi yöntemlerinden bahsedilmiştir. Sosyokültürel yapı çerçevesinde, Yörüklerde kültürel yapı, yardımlaşma dayanışma, eğitim öğretim, teknolojik araçlar, göçebelik ve göç ve yaşam tarzları hakkındaki konulardan ve yaşam tarzları ile kıl çadırın yapılışı ile ilgili çalışmalara yer verilmiştir. Halk kültürü ve buna bağlı meslekler ile birlikte halk hekimliği ve halk hekimliğine bağlı olarak kullanılan şifalı bitkiler ve uygulamaları hakkında bilgi verilmiştir. Yörüklerde lakaplar ve kullandıkları öz Türkçe sözcükler ve anlamlarından bahsedilmiştir. Yörüklerde çocuk oyunları, köy seyirlik oyunları ve giyim kuşam bahsedilmiştir. Yörüklerde anonim ve ferdi halk anlatımlarından bunların içerisinde yer alan atasözü, deyim, ağıt, masal, hikâye, şiir, fıkra anlatıları hakkında bilgi verilerek örnekler verilmiştir. Bu çalışmayla Kırıkhan bölgesindeki konargöçer halk kültürünü tespit etmek, tarihi süreç içinde söz konusu kültürde yaşanan değişim ve dönüşümü ortaya koymak, konargöçerlerin oluşturdukları ve konargöçerliği konu edinen halk bilimi ürünlerini kayıt altına almak, benzer çalışmalara katkı sağlamak amaçlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Transhumanceis a way of life, which is identified with Turks based on animal husbandry, continued for many years after making Anatolia homeland,. In the historical process, this lifestyle has created its own unique culture at the centre. Hatay-Antep-Maraş-Kayseri-Adana regions have been used as barracks lifestyles throughout the history. Although this lifestyle does not preserve its vitality as in the past, it continues to live in the region. This study focuses on Yoruks and Turkmens who have lived in the past in the Hatay region. In this study, the life style of the nomads, the last representative of the nomadic Turkish culture of thousands of years, their contribution to our cultural life, and their roles in Turkish history for thousands of years are discussed. Although some groups in Turkish society settled down, established cities and lived by agriculture, the way of life identified with Turks and Turkish culture has been nomadism and nomadism. Again, in our study, the origin of the Yoruks and the explanation of the Yörük-Turkmen concepts and the Yörük family tree were mentioned. In Kırıkhan Nomads, the transitional periods of birth, marriage and death, as well as their functions and practices, how religious-national holidays and ceremonies are performed and how the practices are were mentioned. In the nomads, information about animal husbandry is given; Economic activities related to sheep and sheep and terms related to sheep, names of goats, goats and milk and meat products made from animals are mentioned. Animal diseases and treatment methods are mentioned. Within the framework of the sociocultural structure, issues about cultural structure, solidarity, education, technological tools, nomadism and migration and lifestyle in Yoruks were mentioned. Along with folk culture and related professions, information was given about the medicinal plants used in folk medicine and folk medicine and their applications and hair tents and their applications were mentioned. Nicknames and their pure Turkish words and their meanings are mentioned in nomads. Children's games, village theater games and dressing are mentioned in nomads. Examples of anonymous and individual folk narratives in nomads are given by giving information about proverbs, idioms, laments, tales, stories, poems, and anecdotal narratives. With this study, it was aimed to identify the nomadic folk culture in the Kırıkhan region, to reveal the change and transformation in the culture in question in the historical process, to record the folklore products created by nomads and to contribute to similar studies.
Benzer Tezler
- Hatay ve Gaziantep yörelerinde oynanan, Kırıkhan oyununun, müzik, ritim, dans bakımından analizi ve yöresel uygulanışının karşılaştırılması
The analysis of the folk dance ?Kırıkhan? in terms of music, rhythm and dance which is performed in the vicinity of hatay and Gaziantep and comparison of its local practice in these areas
NURCAN DALKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Halk Bilimi (Folklor)Haliç ÜniversitesiTürk Müziği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. PINAR SOMAKÇI
- Kültürel açıdan Malatya İli, Kürecik Nahiyesi, Durulova Mahallesi'nde müzik uygulamaları
The music studies in terms of cultural in Durulova, a quarter of Küreci̇k district in Malatya Province
TUĞBA HARAN ALKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Müzikİnönü ÜniversitesiMüzik Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BANU MUSTAN DÖNMEZ
- Yaşayanların dilinden Kırıkhan şehrinin oluşumu göç ve iskân
The formation of the city of Kırıkhan in the language of the living people migration and settlement
ÖZLEM GÜÇ
- Hatay- Kırıkhan'da satışa sunulan sürk peynirinden izole edilen laktik asit bakterilerinin tanımlanması ve gıda patojenleri üzerine inhibisyon etkisinin belirlenmesi
Identification of lactic acid bacteria isolated from surk cheese that is sold in Hatay- Kirikhan and the bacteria?s determine of inhibition effects on the pathogen of food
SÜHEYLA ŞIHCA
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
BiyolojiKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. METİN DIĞRAK
- Hatay ili Kırıkhan ilçesinde yetiştirilen siyah havuçların verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi
Effect on yield and quality of different sowing times of black carrot in kirikhan district of Hatay province
İSA BIYIKTAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
ZiraatHatay Mustafa Kemal ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. TAMER SERMENLİ