Müfredat-ı tıbbiye (1290/hicri) adlı yazma eserde geçen bazı bitkilerin tıp tarihi açısından değerlendirilmesi
The evaluation of some plants in the manuscript of müfredat-i tibbiye (1290 / hegira) in terms of history of medicine
- Tez No: 645755
- Danışmanlar: PROF. DR. NÜKET ÖRNEK BÜKEN, DOÇ. DR. FATMA BİNNUR ERDAĞI DOĞUER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Deontoloji ve Tıp Tarihi, Medical History and Ethics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tıp Tarihi ve Etik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 612
Özet
Müfredat-ı Tıbbiye isimli eser, Veteriner Hekim İsmail Hilmi Bey tarafından yazılmış ders takrirlerinden meydana gelmektedir. Bilinen tek nüshası Koyunoğlu Müzesinde bulunmaktadır. Yazıldığı tarih, İsmail Hilmi Bey'in el yazısıyla 1290 Arabi olarak belirtilmektedir. Bu yıllar Osmanlı Devleti'nin son dönemlerindeki çağdaşlaşma çabalarının yoğun yaşandığı bir süreçtir. Aynı zamanda veteriner okullarının, beşerî hekimlik derslerinin verildiği binaya nakledildiği; veteriner ve beşerî hekim sayısının artırılmasının planlandığı yıllardır. Müfredat-ı Tıbbiye'nin, 19. yüzyılda Avrupa'daki bilimsel ilerlemelere dair bilgiler de barındırdığı görülmüştür. Osmanlı Devleti ve Avrupa'da 19. yüzyıl sağlık ve tıp eğitimi politikaları bu sayede incelenebilmiş ve karşılaştırılabilmiştir. Müfredat-ı Tıbbiye, mu'aleceleri etki mekanizmalarına göre sınıflandırmaktadır ve mu'aleceler içerisinde en yüksek oranı bitkilerin oluşturduğu görülmüştür. Bitkiler, eserin tıp tarihindeki yerinin belirlenmesinde önemli yol gösterici olarak değerlendirilmiştir. Bitkilerden yola çıkılarak tıp tarihinde önemli yerleri olan Materia Medica, Kitâb-ül-Câmî Fi Edviyet-il-Müfrede, Pharmacopée Française, Pharmacopee Militaire Ottomane, Müfredat-ı Tıb ve İlm-i Tedavi ve Dünya Sağlık Örgütü Seçilmiş Tıbbi Bitkiler Monografı, Müfredat-ı Tıbbiye ile karşılaştırılmıştır. Yaklaşık 2000 yıllık bir tıp tarihi bu eserlerde ortak olan tıbbi bitkiler açısından incelenmiş ve sağlıkta bu uzun süreçteki paradigma değişiklikleri de gözlenebilmiştir. Osmanlıcadan günümüz Latin harflerine çevrilen Müfredat-ı Tıbbiye sayesinde tıp tarihinin vazgeçilmez parçaları olan eczacılık, veteriner ve beşerî hekimlik tarihi bütüncül olarak incelenebilmiştir. Eser uzun bir tıp tarihi sürecini de ortaya koyarak bütüncül bir tıp bakış açısı kazanılmasına ve tek sağlık tartışmalarına değerli katkılar sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
The work titled“Müfredat-ı Tıbbiye”consists of lecturers written by Veterinarian İsmail Hilmi Bey. The only known copy is in the Koyunoğlu Museum. The date of writing is specified as 1290 Arabi by İsmail Hilmi Bey's handwriting. These years are a process in which the efforts of modernization in the late Ottoman period were experienced intensely. It was observed that the Müfredat-ı Tıbbiye includes informations on scientific progress in Europe in the 19th century. Thus, the 19th century health and medical education policies of the Ottoman Empire and Europe could be analyzed and compared. Müfredat-ı Tıbbiye classifies the medicates according to their mechanism of action and the highest proportion of medicates was seen to be plants. Plants were evaluated as an important guide in determining the place of the work in the history of medicine. Based on plants, World Health Organization Monographs on Selected Medicinal Plants, Materia Medica, Kitâb-ül-Câmî Fi Edviyet-il-Müfrede, Pharmacopée Française, Pharmacopee Militaire Ottomane, Müfredat-ı Tıb and İlm-i Tedavi which have important places in the history of medicine, have been compared with the Müfredat-ı Tıbbiye. A history of about 2000 years of medicine has been studied in terms of common medicinal plants in these works, and paradigm changes in health in this long period can also be observed. Thanks to the Müfredat-ı Tıbbiye which was translated from Ottoman Turkish to Latin letters; the history of pharmacy, veterinary medicine and human medicine which are indispensable parts of the history of medicine, could be examined in a holistic way. Müfredat-ı Tıbbiye also provides a holistic medical perspective by revealing a long medical history and is making valuable contributions to one health discussions.
Benzer Tezler
- Müfredat-ı Tıbbiye (3 cilt)
Başlık çevirisi yok
ERBAY COŞKUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Türk Dili ve EdebiyatıFırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. OSMAN ÖZER
- Terceme-i Kâmilü's-Sınâ'a (Giriş-İnceleme-Metin–Dizin)
Terceme-i Kâmilü's-Sinâ'a (İntroduction-Analysis-Text–İndex)
ANIL ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıUludağ ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE ŞAHİN
- Türkiye'de adli tıp eğitiminin öncüleri ve gelişimi (1846-1933)
The history and pioneers of forensic medicine education in Turkey (1846-1933)
RIFAT VEDAT YILDIRIM
Doktora
Türkçe
2011
Deontoloji ve Tıp Tarihiİstanbul ÜniversitesiTıp Tarihi ve Etik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YEŞİM IŞIL ÜLMAN
- İlk dönem (XIV-XV yüzyıllar) Türkçe tıp yazmalarında cilt hastalıkları ve tedavileri
The skin diseases in the 14th-15th centuries in Turkish medical manuscripts and terapies
MAHMUT TOKAÇ
Doktora
Türkçe
2000
Deontoloji ve Tıp Tarihiİstanbul ÜniversitesiDeontoloji ve Tıp Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. AYTEN ALTINTAŞ
- Osmanlı'nın son döneminde açılan mekteplerde din dersinin tarihi gelişimi (1773-1923)
Başlık çevirisi yok
RECAİ DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
DinAnkara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEYZA BİLGİN