Azîz Mahmûd Hüdâyî Dîvânı'nda tasavvuf terminolojisinin işlevsel sözlüğü
A concept dictionary of the sufi terminology in the Divan of Azîz Mahmûd Hüdâyî
- Tez No: 645868
- Danışmanlar: PROF. DR. EMİNE YENİTERZİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Türk Dili ve Edebiyatı, Religion, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Üsküdar Üniversitesi
- Enstitü: Tasavvuf Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tasavvuf Kültürü ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 420
Özet
Azîz Mahmûd Hüdâyî bir asra yaklaşan hayâtı boyunca insanlara rehber olmuş, devrinin pâdişahları ile yakın münâsebetler kurarak onlara yol göstermiş ve hürmetini kazanmış Celvetî tarîkatının en önemli şahsiyetlerinden biridir. Sayıları otuza varan eserleri pek çok araştırmaya konu olmuştur. Bu çalışma, Azîz Mahmûd Hüdâyî'nin en çok okunan eserlerinden biri olan Dîvân'ın, tasavvufî terimler merkezinde incelenmesi üzerinedir. Sözlük hazırlanarak, tasavvuf târihi, kültürü ve sanatı açısından önemli kabul edilen bir çalışma amaçlanmıştır. Hayâtı ve eserleri araştırılmış, ilgili tezler, makaleler ve kitaplar incelenmiştir. Dîvân'da yer alan dînî, ahlâkî, tasavvufî kelime ve kavramlar, daha önce yapılan benzer çalışmalar esas alınarak belirlenmiştir. İşlevsel sözlük için tespit edilen kelime ve kavramlar alfabetik sıraya göre düzenlenmiştir. Sözlük ve tasavvufî anlamları verilmiş, hangi dile âit oldukları ve sıklık sayıları belirtilmiş, ilgili beyitler sıralanmıştır. Kubbealtı Lugatı ve Ethem Cebecioğlu Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü'nden istifâde edilmiştir. Azîz Mahmûd Hüdâyî Dîvân'ında Tasavvuf Terminolojisinin İşlevsel Sözlüğü tablolar ile değerlendirilmiştir. Âyet, hadîs ve duâlar ile başlayan tablolar; alfabetik sıralama, geçiş sıklıklarının çoktan aza doğru sıralanması, Arapça ve Farsça kelimelerin ayırımı ve bu dillere göre dağılımını gösteren tablolar ile sonuçlandırılmıştır. Böylece çalışmamızla tasavvuf literatürüne katkıda bulunulması amaçlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Azîz Mahmûd Hüdâyî is one of the most significant figure of the Jelveti sect with almost ahundred year's of life through which he guided people, led the way to the sultans of his time by means of establishing close relationship and earned their respect. His works, up to number of thirty have been the subject of many studies. This one comprises the investigation of Dîvân which is Azîz Mahmûd Hüdâyî's widely read achievement, in terms of Sufi terms. By preparing this particular glossary it's aimed to engender a piece of work which is to be appreciated with regard to Sufi history, culture and art thatof. Principally, the life and works of Azîz Mahmûd Hüdâyî was analyzed; associated dissertations, articles and books were specified and perused. The religious, ethical and Sufi terms and concepts in Dîvân were determined on the basis of similar previous works. The words and concepts determined for the concept dictionary were put in alphabetical order; their lexical and Sufi meanings, language of origin and their frequency were specified; relating couplets were arranged. We drew on Kubbealtı Dictionary and The Dictionary of Sufi terms and idioms, Ethem Cebecioğlu. The Concept Dictionary of Sufi terms were analysed in separate tables in Azîz Mahmûd Hüdâyî's Dîvân. Beginning with the tables of verses, hadiths, and prayers, the study covered the tables of alphabetical order, frequency of terms in descending order, discrimination of Arabic and Persian words and distribution with regard to these languages. Thus it was aimed to contribute to the Sufism literature in our study.
Benzer Tezler
- Kemâl-i Ümmî Dîvânı'nda tasavvuf terminolojisinin işlevsel sözlüğü
A functional dictionary of the sufi terminology in the Divan of Kemâl-i Ümmî
GÖRKEM SÜRÜCÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıÜsküdar ÜniversitesiTasavvuf Kültürü ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE YENİTERZİ
- Cemâlî-i Uşşâkî Dîvânı'nda tasavvuf terminolojisinin işlevsel sözlüğü
A functional dictionary of the sufi terminology in the Divan of Cemâlî-i Uşşâkî
ARZU GÖKÇE
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimÜsküdar ÜniversitesiTasavvuf Kültürü ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE YENİTERZİ
- Hasan Sezâyî-i Gülşenî Dîvânı'nda tasavvuf terminolojisinin işlevsel sözlüğü
A concept dictionary of the sufi terminology in the Diwan of Hasan Sezâyî-i Gülşenî
IŞIL ŞİMŞEK ÖRNEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinÜsküdar ÜniversitesiTasavvuf Kültürü ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE YENİTERZİ
- Aziz Mahmud Hüdayi Divanı'nda dini muhteva
The content exploration in Aziz Mahmud Hüdayi's Divan
İKLİMA GENÇDOĞAN
- Aziz Mahmud Hüdâyî'nin dîvân-ı ilâhîyat'ı ile Johann Wolfgang Von Goethe'nin doğu-batı dîvânı'nda tasavvuf
Sufism in divan theology of Aziz Mahmud Hüdâyî and east-west di̇van of Johann Wolfgang Von Goethe
SABRİ BALTA
Doktora
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖMER DEMİRBAĞ