Spor yapan bireylerin yeni besin korkusu ve ortoreksiya nervoza eğilimleri ile beslenme durumları arasındaki ilişkinin belirlenmesi
The determination of the relationship between food neophobia and orthorexia nervosa tendencies with nutritional status of individuals who engage in sports
- Tez No: 645966
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜL KIZILTAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Beslenme ve Diyetetik, Nutrition and Dietetics
- Anahtar Kelimeler: yeni besin korkusu, ortoreksiya nervoza, egzersiz, sporcu beslenmesi, food neophobia, orthorexia nervosa, exercise, sports nutrition
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Başkent Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Beslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 120
Özet
Çalışma, spor yapan bireylerin yeni besin korkusu ve ortoreksiya nervoza eğilimleri ile beslenme durumları arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Çalışma, Aralık 2019-Nisan 2020 tarihleri arasında, Ankara'da bulunan bir spor merkezine en az 3 aydır devam eden 18-64 yaş arası 107 gönüllü birey (%49.5 erkek, %50.5 kadın) ile yapılmıştır. Bireylerin kişisel özellikleri, beslenme alışkanlıkları, egzersiz davranışları ve antropometrik ölçümleri anket formuna kaydedilmiştir. Bireylerin iştah durumlarının değerlendirilmesinde Görsel Analog Skalası, yeme tutum ve davranışlarının belirlenmesinde Yeni Besin Korkusu Ölçeği ve ORTO-11 Ölçeği, beslenme durumlarının belirlenmesinde Besin Tüketim Sıklık Formu kullanılmıştır. Çalışmaya katılan bireylerin yaş ortalaması 32.8±11.85 yıldır. Erkeklerin %75.5'inin kuvvet, %24.5'inin dayanıklılık sporları yaptığı belirlenmiştir. Kadınların ise %48.1'i kuvvet sporları yaparken dayanıklılık ve esneklik geliştirme sporlarını yapanların oranı eşit ve %25.9'dur (p0.05). Yeni besin korkusu düzeyine (neofilik-nötr-neofobik) göre antropometrik ölçümlerde istatistiksel açıdan önemli bir farkın olmadığı saptanmıştır (p>0.05). Neofilik ve nötr bireylere göre, neofobik erkek bireylerin günlük diyetle posa ve K vitamini alımlarının; kadın bireylerin ise C vitamini ve E vitamini alımlarının düşük olduğu saptanmıştır (p0.05). Erkeklerin %32.1'inin ve kadınların %27.8'inin ortorektik eğilim gösterdiği bulunmuştur (p>0.05). Beden Kütle İndeksi (BKİ), vücut yağ yüzdesi, bel çevresi, bel/kalça oranı ve bel/boy oranı ölçümleri cinsiyet ayrımı gözetmeksizin, ortorektik bireylerde ortorektik olmayanlara göre daha düşüktür. İstatistiksel açıdan, ortorektik erkeklerin BKİ ortalaması (24.4±3.14 kg/m2) ile ortorektik olmayan erkeklerin BKİ ortalaması (26.1±3.59 kg/m2) arasındaki fark önemli bulunmuştur (p0.05). ORTO-11 puanı; haftalık spor süresi ile negatif (r= -0.204, p=0.035), diyet enerjisinin sükrozdan gelen yüzdesi ile pozitif (r=0.261, p=0.007) korelasyon göstermektedir. Bireylerin yeni besin korkusu ve ortoreksiya nervoza eğilimleri arasında önemli bir ilişki bulunmamıştır (r=0.089, p=0.362). Sonuç olarak bu çalışma, spor yapan bireylerde yeni besin korkusu ve ortoreksiya nervoza ilişkisini ilk kez ortaya koymuş olup bu beslenme bozukluklarına sahip bireylerde besin tüketimindeki seçiciliğin iki zıt uçta olduğunu göstermektedir. Bu sonuçlara göre, yeterli ve dengeli beslenmeyi karşılayamayan beslenme davranışlarının özellikle daha kaliteli bir yaşama sahip olmak için spor yapan bireylerde cinsiyet farkı gözetilerek taranması, risk gruplarının aydınlatılması ve koruyucu önlemlerin alınması açısından önemlidir.
Özet (Çeviri)
This study was conducted to determine the relationship between food neophobia and orthorexia nervosa tendencies with nutritional status of individuals who engage in sports. The study was conducted with 107 volunteers (%49.5 men, %50.5 women) between the ages of 18-64 who have been attending a sports center in Ankara for at least 3 months between December 2019-April 2020. Personal characteristics, nutritional habits, exercise behaviors and anthropometric measurements of individuals were recorded in the questionnaire. Visual Analogue Scale was used to assess appetite. Food Neophobia Scale and ORTO-11 Scale were used to determine eating attitudes and behaviors. Food Frequency Questionnaire was used to determine the nutritional status of individuals. The mean age of individuals were 32.8±11.85 years. It was determined that %75.5 of men were engaged in strenght sports and %24.5 were engaged in endurance sports. While %48.1 of women were engaged in strength sports, the rate of those who engaged in endurance and flexibility development sports were equal and %25.9 (p0.05). There was no statistically significant difference in anthropometric measurements according to the food neophobia level (neophilic-neutral-neophobic) (p>0.05). The daily intake of fiber and vitamin K (in men), and vitamin C, E (in women) are lower in neophobic individuals compared to neophilic and neutral individuals (p0.05). It was determined that %32.1 of men and %27.8 of women show orthorexic tendency (p>0.05). Body Mass Index (BMI), body fat percentage, waist circumference, waist/hip ratio and waist/height ratio measurements were observed lower in orthorexic individuals than non-orthorexic individuals, regardless of gender. Statistically, the difference between the mean BMI of orthorexic men (24.4±3.14 kg/m2) and non-orthorexic men (26.1±3.59 kg/m2) was found to be significant (p0.05). ORTO-11 score was negatively correlated with weekly exercise time (r =-0.204, p=0.035) and positively correlated with the percentage of dietary energy from sucrose. There was no significant relationship between individuals' food neophobia and orthorexia nervosa tendencies (r = 0.089, p = 0.362). As a result, this study showed the relationship for the first time between food neophobia and orthorexia nervosa in individuals who engage in sports, and also showed the selectivity in food consumption of individuals with these eating disorders is at two opposite ends. According to these results, it is important to screen the eating behaviors that can not provide adequate and balanced nutrition, by considering gender difference, especially in individuals who engage in sports in order to have a higher quality life, to enlighten the risk groups and take protective measures.
Benzer Tezler
- Düzenli fiziksel aktivite yapan bireylerde öğün sıklığının ve aşırı besin isteğinin değerlendirilmesi
Evaluation of meal frequency and excess nutrition demand in individuals performing regular physical activity
ELMAS BURÇİN YÜCEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Beslenme ve DiyetetikBaşkent ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜL KIZILTAN
- Sağlıklı yaşam davranışına dair fenomenolojik bir araştırma
A phenomenological research on the behavior of healthy living
RUKİYE YORULMAZ
Doktora
Türkçe
2021
Sağlık YönetimiSüleyman Demirel ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAMAZAN ERDEM
- İrritabl bağırsak sendromu tanısı almış hastalarda GAPS beslenme protokolünün kısa dönem etkileri
The short term effects of GAPS diet protocol in patients with irritable bowel disease
SÜMEYRA CANDAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Beslenme ve DiyetetikHaliç ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEYNEP ÖZERSON
- Spor yapan ve yapmayan bireylerde bazı baskın bağırsak mikrobiyota türlerinin incelenmesi
Investigation of the some dominant intestinal microbiota types on the people who exercises and who don't
AYÇA GENÇ
Doktora
Türkçe
2018
FizyolojiGazi ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDAL ZORBA
- Medyaların Türk toplumu'nda popüler kültüre etkisi
The Impact of the popular culture in the Turkish society
NAJDA ÇILBIYIKOĞLU
Doktora
Türkçe
2000
Radyo-Televizyonİstanbul ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ARİF ESİN