Geleneksel kültürde yaşlı ve yaşlılık: Kırşehir örneklemi
The elderly identity in the context of the tradition culture in he sample of Kırşehir
- Tez No: 646848
- Danışmanlar: PROF. DR. NEBİ ÖZDEMİR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Türk Dili ve Edebiyatı, Folklore, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Halk Bilim (Folklor) Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 502
Özet
Kültür, İnsanlığın başlangıcından itibaren günlük uygulamalar ve çekirdek temaların zaman içinde kült hâline gelmesiyle kitlelere mal edilen değerler bütünüdür. Kültür araştırmalarında kültürü incelemek onun dışına çıkmayı gerektirir. Bunu yapmak için ilk olarak gruplar arası karşılaştırılmaların yapılması ikinci olarak ise örtük kültürel çevrelerin farklılık ve benzerliklerinin ortaya konulması gerekmektedir. Yaşamın tamamı kültürün içinde yer almaktadır. Yaşlılık, insan hayatının son evresi olarak kültürel açıdan incelenmesi gereken bir alandır. Yaşlılığa bağlı olarak oluşan algı, yargı ve davranış biçimlerinin incelenmesi, örtük alanların ortaya çıkarılması kronolojik düzlemde kültürün son evresinin diğer kitlelerle koordine olmasını ve ortak kültürel kodların bellekte canlı kalmasını sağlayacaktır. Kültürü oluşturan tüm alanların yaşlılıktan beslendiği ve geleneğe katkı sağladığı muhakkaktır. Yaşlılık gelenek dâhilinde insanlık tarihiyle eş zamanlı bir kültürel geçmişe sahiptir. Bu çalışmanın temel amacı yaşlılığın kültürel düzlemde kültürü oluşturan ve aktaran bir alan olduğunu ortaya koymaktır. Yaşlılığa bağlı olarak oluşan iç ve dış dinamikler, kültürün temel bileşenlerini ortaya koymaktadır. Yaşlılık kültürünü ortaya koymak bir diğer anlamda kültürün panoramasını ortaya koymaktadır. Türk kültüründeki yaşlı verileri, araştırma sahasında ortaya çıkan veriler mukayese edilerek, Türk kültüründe yaşlılık kültürü ve kimliği, gelişim ve değişimi, farklılıkları, süreklilikleri, sürekliliği sağlayan iç-dış dinamikler tasnif edilmiştir. Araştırmanın amacı, kapsamı, önemi ile yöntem ve tekniklerinin ele alındığı giriş bölümünden sonra Yaşlılık ile ilgili temel kavramlar ve yaklaşımlar, birinci bölümde tasnif edilmektedir. Yerli ve yabancı çalışmaların incelendiği bu bölümde, gelenek kültürü, yaşlı kimliği/yaşlı kültürü, klişe, yaşlı tipolojisi kavramları hakkında bilgi verilmektedir. Yaşlılık ile ilgili yapılmış olan bilimsel çalışmalar ve kurumlar ilk bölümde belirtilmiştir. Çalışmada kültür paydası altında gelenek, klişe, yaşlılık terimleri değerlendirilip kültürel yaşlı kimliğinin çerçevesi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu tezin ikinci bölümünde Türk yazılı kültür kaynaklarında yer alan yaşlı imgesi beş temel eser esas alınarak incelenmiştir. Yaşlılık kültüründe yer alan inanç ve uygulamaların Türk kültüründeki yeri Türk kültürünün temel kaynaklarına bağlı kalınarak tarama yoluna gidilmiştir. Türk kültürünün yazılı kaynakları, uzak tarihten yakın tarihe doğru yaşlılık, ihtiyarlık başlıkları ile taranmıştır. Üçüncü bölümde Türk sözlü edebiyat kaynaklarında yaşlı imgesi, halk edebiyatının alt kadrolarında bağlı kalınarak taranarak halk kültüründe yaşlılığın yeri aktarılmaya çalışılmıştır. Bu tezde tekrar yapmayı önlemek ve daha iyi bir şekilde anlaşılmasını sağlamak amacıyla sözlü edebiyat ürünleri halk edebiyatı kadroları dâhilinde incelenecektir. Tezin dördüncü bölümünde ise ele geçen verilerden hareketle Türk toplumsal cinsiyet kültürü paydasında yaşlılık tipolojisi oluşturulacaktır. Bu bölümde temel amaç yaşlılığın halk belleğinde yer edinmiş kalıp ifadelerini tip ve klişe alt başlıkları altında tasnif etmektir. Tezin beşinci bölümü çalışmanın alan araştırmasının yapıldığı Kırşehir yöresinde ait kültürel veriler oluşturmaktadır. Kırşehir'de yaşlı kimliği başlıklı bu bölümde, yörede bulunan 65 yaş üstü ve altı kişilerle mülakat yoluna gidilerek yaşlı kimliği ile ilgili veriler ortaya çıkarılmıştır. Anadolu sahasında yaşayan yaşlılık kültürünün çeşitli yörelerdeki inanma ve uygulamalar da bu bölüme örnekler hâlinde eklenerek, yaşlı kimliğinin güncel durumu incelenmiştir. Yaşlı nüfusun yoğun olması sebebiyle örneklem alanı olarak Kırşehir yöresi ele alınmıştır. Bu verilerin özelliği, 65 yaş üstü grubun kültürel alanının ortaya çıkarılmasıdır. Çalışmanın tamamında hedeflenen yaşlılığın geleneksel bir kültür alanı olduğunu ortaya çıkarmaktır.
Özet (Çeviri)
Culture is the total value of the masses from the beginning of humanity to the masses with daily practices and core themes becoming a cult over time.Studying culture in cultural studies requires going beyond it. To do this, firstly, comparisons between groups should be made, and secondly, the differences and similarities of implicit cultural environments should be revealed. All life takes place in culture.Old age is an area that should be examined culturally as the last stage of human life. Examining the perception, judgment and behavior patterns that occur due to old age and exposing the implicit areas will ensure that the last phase of culture in the chronological plane is coordinated with other masses and that common cultural codes remain alive in memory. It is certain that all areas that make up the culture are fed from old age and contribute to the tradition.Old age has a cultural background that is synchronized with human history within the tradition. The main purpose of this study is to reveal that old age is a field that creates and transfers culture in the cultural plane. Internal and external dynamics that occur depending on old age reveal the basic components of culture. In another sense, putting forward the culture of old age reveals the panorama of the culture. In this thesis, firstly, general information about old age and the concept of old age is given and in the light of this information, the place of old age in Turkish culture and tradition is determined.By comparing the aged data in Turkish culture and the data emerging in the field of research, the culture and identity, development and change, differences, continuities and the inner and outer dynamics that provide continuity in the Turkish culture are classified. In the second part of the thesis, the image of the elderly in Turkish culture is examined based on basic sources. In the third section, which was taken under the title of the Image of Elderly in Turkish Folk Culture, the words of the elderly / old age in the sub-cadres of folk literature were tried to be transferred to the place of old age in folk culture. In the fourth part of the thesis, based on the data obtained, the Elderly Typology is formed in the Turkish Gender denominator.In the fifth and last part of the thesis, the current status of the old age cult living in the Anatolian field and the beliefs and practices in various regions are given as examples and current status is examined. Due to the high population, the Kırşehir region is considered as the sample area.
Benzer Tezler
- Türk romanında 'Yaşlılık' olgusu (Tanzimat'tan Cumhuriyet'e)
The phenomenon of old aging in Turkish novel (From Tanzimat to republic)
DOĞU ÖZKAN
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıBursa Uludağ ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NESRİN KARACA
- Yaşlı ve genç kuşak kadınlarda beden işaretleri olarak deq ve dövme: Diyarbakır ve Van illeri örneği
Deq and tattoo as body signs in old and young generation women: The example of Diyarbakır and Van provinces
ESRA YEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
SosyolojiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLSEVİM EVSEL
- XX. yüzyılın başından bugüne kadar son-köl'deki yayla hayatı
XX кылымдын башынан бүгүнкү күнгө чейинки соң-көлдөгү жайлоо турмушу
BAKTIBEK İSAKOV
Doktora
Türkçe
2011
TarihKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLHAN ŞAHİN
- Almanya'da yaşayan Türk ve Alman annelerin 3-6 yaş gurubu bedensel ve zihinsel engelli çocuklarına yönelik eğitim davranışları
Başlık çevirisi yok
LATİFE ÖZAYDIN EMCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
1995
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitimde Psikolojik Hizmetler Ana Bilim Dalı
PROF.DR. LATİFE BIYIKLI
- Önemli zeytin (Olea europaea L.) çeşitlerinin izoenzim polimorfizmleri ve genetik özellikleri
Isoenzyme polymorphisms and genetic characteristics of important olive (Olea europaea L.) cultivars and types
SEVDA DÜLGER
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
ZiraatÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MURAT ŞEKER