Okul psikolojik danışmanlarının görüşmelerde yaşadıkları zorluklarla baş etme süreçleri: Bir gömülü desen araştırması
The coping processes of school counselors against the difficulties they experience during their counseling and guidance: A grounded theory research
- Tez No: 647126
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ OSMAN SEZGİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 181
Özet
Alanyazın incelendiğinde okul psikolojik danışmanlarının meslekte birçok zorlukla karşılaştıkları, bununla birlikte kendileri için yardım alma konusunu ihmal etme eğiliminde oldukları göze çarpmaktadır. Ayrıca çalışmalar, meslekte karşılaşılan bu sorunların birçoğunun danışmanların bireysel görüşmeleriyle ilgili veya görüşmelerini etkileyen durumlar olduğunu göstermektedir. Çalışmanın amacı Türkiye'de liselerde çalışan psikolojik danışmanların yaptıkları görüşmelerde deneyimledikleri zorluklar karşısındaki baş etme süreçlerini araştırmaktır. Çalışmada nitel araştırma desenlerinden gömülü teori deseni kullanılmıştır. Lisede görevli olan 33 psikolojik danışman (13 erkek ve 20 kadın) araştırmanın çalışma grubunu oluşturmaktadır. Danışmanların bu süreci nasıl algıladıklarını ve deneyimlediklerini araştırmak, tükenmişlik yaşamamaları için geliştirdikleri baş etme stratejilerini öğrenmek ve konuyu derinlemesine incelemek üzere araştırmacı tarafından 26 adet görüşme sorusu hazırlanmıştır. Veriler MAXQDA 18 bilgisayar programında analiz edilmiş ve bu süreçte Strauss ve Corbin'in analiz adımları takip edilmiştir. Analizler sonucunda okul psikolojik danışmanları için bir baş etme modeli oluşturulmuştur. Oluşturulan modelde çekirdek kategori“baş etme”olarak belirlenmiştir. Baş etme'nin psikolojik danışmanlar için ne demek olduğu 3 alt kategori (işiyle özel yaşantıyı ayırt edebilme, mesleği severek yapma, duygulanım mesafesini koruma) ile açıklanmıştır. Baş etmek için psikolojik danışmanların ne gibi eylemlerde bulundukları“eylemler/etkileşimler”ana kategorisi ile açıklanmıştır. Bu ana kategori altı adet alt kategoriye (bilgilendirici destek alma, iş gücünü ayarlama, öğrencilerle iyi ilişkiler kurma, kendini yenileme ve rahatlatmaya yönelik aktiviteler yapma, görüşme süreçlerinde yönlendirme yapma, görüşme süreçlerindeki işlevsel eylemler) sahiptir. Baş etme süreçlerini etkileyen bir başka unsur“çevresel koşullar”ana kategorisi ile açıklanmıştır. Çevresel koşullar ana kategorisi dört adet alt kategoriye (öğrencinin destekleyici davranışları, öğrenci ailesinin destekleyici davranışları, Milli Eğitim Bakanlığı'nda çalışmanın kolay ve keyifli olması, keyifli çalışma ortamı) sahiptir. Son olarak bazı“kişisel unsurlar”da baş etme süreçlerini etkileyen etmenler olarak bulunmuştur. Kişisel unsurlar ana kategorisi dört alt kategoriye (aile/arkadaşlık bağlarının iyi olması, tecrübeli olma, alanında yeterli hissetme, karakter yapısının mesleğe uygun olması) sahiptir. Bulgular; tartışma bölümünde alanyazındaki çalışmalar ile karşılaştırılmıştır. Son olarak ileride yapılabilecek araştırmalar ve okul psikolojik danışmanlarının öz-bakım/baş etme stratejilerinin geliştirilmesi, dayanıklılıklarının artması ve tükenmişliklerinin azalması için bazı önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
When the literature is reviewed, it is seen that school counselors face many occupational difficulties; however they tend to neglect their self-help. In addition, studies show that many of these difficulties are related to the processes of their counseling and guidance in schools. The aim of the study is to investigate coping processes of school counselors in high schools in Turkey against the difficulties which they experience during their counseling and guidance. Grounded theory which is one of the qualitative research designs, was used in the study. 26 interview questions were prepared by the researcher to examine how counselors perceive and experience this process and to learn the coping strategies they developed to avoid burnout. Participants consist of 33 psychological counselors (13 males and 20 females) who work in high schools. The data were analyzed in MAXQDA 18 computer program, and analysis steps of Strauss and Corbin were followed in this process. As a result of the analysis, a coping model was created for school counselors. In this model, the core category is determined as“coping”. What coping means for counselors is explained by three subcategories which are seperating work and private life, working gladly, management of distancing emotion. One of the major categories which is called“actions / interactions”explains how counselors take actions for coping. This major category has six subcategories which are getting informative support, work load management, having good relations with students, doing activities for self-renewal and relaxation, if required, referral of students to another source, functional actions during counseling processes. Another factor affecting coping processes is explained by another major category of“environmental conditions”. This major category has four subcategories which are supportive behaviors of the student, supportive behaviors of the students' family, favorable working conditions in the Ministry of Education, pleasant working environment. The last major category which affects coping processes is called“personal features”. This major category has four subcategories which are good family/friendship bonds, seniority, feeling sufficient as counselor, having suitable characteristicts to be a counselor. At the discussion section the findings were compared with the studies in literature. Finally, some suggestions have been made to pave the way for development of self-care and coping strategies as well as increasing the level of resilience and decrease of burnout of school counselors.
Benzer Tezler
- Informal learning experiences of school counselors during the COVID-19 pandemic
Okul psikolojik danışmanlarının COVID-19 döneminde yaşadıkları enformel öğrenme deneyimleri
GÖZDE DEMİR ERTUĞRUL
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Eğitim ve ÖğretimBoğaziçi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAVVA AYŞE CANER
- Okullarda Suriyeli öğrencilere sunulan psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine ilişkin okul psikolojik danışmanlarının görüşleri
The opinions of school counselors related to psychological counseling and guidance services provided to Syrian students in schools
YILDIZ AY YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitimde Psikolojik Hizmetler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖKHAN ATİK
- Okul psikolojik danışmanlarının okul yöneticisi, öğretmen ve velilerle karşılıklı beklenti ve sorunları
Expectations and problems of school psychological advisorswith school administrator, teacher and parents
ÖZGE KURNAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimAmasya ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERDOĞAN BOZKURT
- Okul danışmanlarının etik problemlere yönelik yaklaşımları
Attitudes of school counselors towards ethical problems
GÖZDE ŞENSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA EBRU İKİZ
- Üniversiteye giriş sınavına hazırlanma sürecinde lise son sınıf öğrenci annelerinin deneyimleri: Fenomenolojik bir araştırma
The experiences of mothers of senior high school students during the preparation process for the university entrance exam: A phenomenological research
ŞENİZ ÖZGÜR ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİL EKŞİ
DR. ÖĞR. ÜYESİ TUĞBA TÜRK KURTÇA