Endüstri mirası alanları ve tarihi kentsel peyzaj (HUL) ilişkisi, Bursa merinos tekstil fabrikası ve İzmit SEKA kağıt fabrikası örneği
Industrial heritage sites and historic urban landscape (HUL) relations, Bursa merinos textile factory and Izmit SEKA paper factory cases
- Tez No: 647492
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ADEM ERDEM ERBAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kentsel Planlama Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 159
Özet
19.yüzyıl ortalarında gerçekleşen Endüstri Devrimi ile üretim biçimlerinde köklü değişiklikler meydana gelmiştir. Tarıma dayalı ve insan gücüne dayalı olan ekonominin yerini artan teknolojik gelişmeler sayesinde üretilen makinelerin almasıyla makine gücüne dayalı ürün elde edilen ekonomi almıştır. Üretim biçimlerindeki değişiklikler sadece ekonomik yapıda değişiklikler meydana getirirken aynı zamanda kentlerin sosyal, kültürel ve fiziksel yapılarını da etkilemiştir. Makineye dayalı üretim biçimleri için inşa edilen endüstri yapıları, üretilmek istenen ürünün hammadde, enerji gibi çevresel ihtiyaçlarına göre farklılık göstermektedir. Kırsal alanlardan kentsel alanlara göçler gerçekleşerek, endüstri yapıları sayesinde sosyo-kültürel dokunun zenginleşmesi sağlanmıştır. Endüstri Devrimi ile ortaya çıkan sanayileşme hareketleri kapsamında meydana gelen endüstri yapıları, gün geçtikçe artan teknolojik gelişmeler ve modern kent hayatının gerektirdiği eğilimler yüzünden zamanla kullanılmamaya başlanmıştır. Makine gücüne dayalı, sanayi odaklı ekonominin yerini almaya başlayan hizmet odaklı ekonomiler sayesinde endüstri yapıları işlevsiz kalmış, bir süre sonra da kent içindeki âtıl mekanlar haline dönüşmüşlerdir. Belirli bir dönemi değiştiren ve yeni bir dönem başlatan Endüstri Devrimi'ne tanıklık eden, işlevsiz kalan eski endüstri yapıları geçmiş zamanların günümüze yansıması olmalarından dolayı miras niteliği taşımaktadırlar. İnsanlık tarihini etkileyen bir tarihi olay sonucu meydana gelmiş olan; ancak kullanılmadığı için çoğu zaman bakımsız bırakılan endüstri yapılarının korunmasına dikkat çekmek ve korunmasını sağlamak amacıyla birçok uluslararası örgütler kurulmuş, çeşitli ilkeler yayınlanmıştır. Tarihi çevrelerde koruma ve korumanın sürdürülebilirliğinin sağlanabilmesi için yapılan çalışmalar incelendiğinde; yapı bazında değil yapıya ait somut ve somut olmayan kent bileşenlerini kapsayan bütüncül bir koruma yaklaşımının benimsenmesi ve uygulanması gerektiği sonucuna varılmıştır. Tek yapı ölçeğinde gerçekleşen koruma yaklaşımı ile o yapının inşa edildiği döneme ait sosyal, kültürel dokunun anlaşılması mümkün değildir. Bu sebeple, korunması gereken tarihi yapılar tarihi çevreleri ile birlikte korunmalıdır. Tarihi çevrelerde gerçekleştirilen bütüncül koruma yaklaşımları ile ait olduğu dönemden çok sonraki zamanlarda bile o dönem hakkında ipuçlarına sahip olabilecek; tarihi bir dönemi görsel olarak tecrübe edebilme imkânı sağlayabilecektir. Bütüncül korumanın sağlanabilmesi koruma yaklaşımlarının oluşturulması sırasında katılımcı bir süreç izlenerek gerçekleştirilebilir. Tarihi çevreler için tasarlanan koruma yaklaşımlarının uygulanma aşamasını kolaylaştırmak amacıyla bir yöntem önerisi olarak 2011 yılında UNESCO tarafından“Tarihi Kentsel Peyzaj (HUL)'a İlişkin Tavsiye Kararı”yayımlanmıştır. 2005 yılında geliştirilen Tarihi Kentsel Peyzaj kavramı: doğal, modern ve tarihi çevreye ait somut ve somut olmayan kente dair tüm bileşenlerin zaman içerisindeki katmanlarını da kapsayan bir kavramdır. Tarihi çevrelerde uygulanması planlanan koruma yaklaşımlarının süreçlerine dair bir yöntem önerisi olan Tarihi Kentsel Peyzaj (HUL)k kavramı, korumanın bütüncül olarak gerçekleşmesi gerektiğine vurgu yapmaktadır. Bütüncül korumanın sağlanabilmesi ve ardından sürdürülebilir olması için katılımcı süreçlerden geçerek hazırlanan koruma ilkelerinin belirlenmesi ve uygulanması gerekmektedir. Çalışma kapsamında endüstri mirası değeri taşıyan ve bu alanlardaki koruma yaklaşımlarını belirlerken Tarihi Kentsel Peyzaj (HUL) yönteminden yararlanan Avrupa örnekleri kapsamında İngiltere'nin Liverpool kenti ve Almanya'nın Regensburg kenti incelenmiştir. Ülkemizde endüstri mirası değerine sahip olan, özellikle Erken Cumhuriyet Dönemi'nde gerçekleştirilen sanayileşme hareketleri kapsamında kurulan Bursa'daki Merinos Tekstil Fabrikası ile İzmit'te yer alan SEKA Kâğıt ve Selüloz Fabrikası incelenmiştir. Yeni kurulan bir devletin ilk yıllarına ait bu iki önemli endüstri yapısının kuruluşundan günümüze kadar olan zaman periyodunda incelemeleri yapılmış ve endüstri mirası kapsamında değerinden bahsedilmiştir. Kentsel korumanın sağlanarak modern kente adaptasyonun sağlanmasının etkilerinden ve kentsel korumanın sürdürülebilirliğinin sağlanması açısından bütüncül ve katılımcı süreçler içerip içermediği tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Before the Industrial Revolution, the economical resources of communities had been based on agriculture by using manpower. Nevertheless, with the help of rapid development of technology enable communities to produce new products. Therefore, the main resource of the economical development of the settlements had been changed. Using manpower to get agricultural products had been replaced using technological machines to generate industrial products. To using advanced technological devices, communities began to build some kinds of industrial buildings such as, factories, ateliers, etc. In order to provide essential energy requirements of factories, industrial structures had been built on the coastal areas and then people began to migrate from rural to urban coastal areas. Owing to Industrial Revolution, the manufactoring types of the products had been changed and the main economic resources had been based on industrially. In the process of time, the preferability of industrial products' had been decreased and the service industrial sectors started to increased. Therefore, the industrial buildings had became to unusable ingreasingly than began to idle structures in the cities. Industrial structures should be admitted as an important, because they provide informations about the cultural, social texture, economical and technological structures of the certain periods of them. Therefore, they should be evaluated as an industrial heritage. The main subject of this thesis, understanding the conceptial meaning of industrial heritage, and the main conservation approaches in terms of both international and national policies. To enable sustainable conservation in the industrial heritage sites, the thesis also examine the UNESCO's Recommendation about Historic Urban Landscape (HUL). In 2011, UNESCO offer a suggestion for making easier the policies about the urban conservation. According to the HUL approach, a historical structure should be evaluate and prevent with its surrounding areas, since the historical structures had been valuable with its tangible and intangible components. To enable sustainable urban conservation, an industrial heritage structure should be conservated with its build or non-build environment in terms of social, cultural, economical patterns. The thesis mainly structured by six parts. In the first part, the main purpose of the thesis studying is explained and which methods are used during the process. In the other parts of the thesis are composed by the conceptual framework of industrial heritage. What are the meaning and value of the industrial heritage sites and how to protect them. International and national urban conservation approaches are evaluated and some main notions and principle are defined to enable sustainable urban conservation. In the another part, the definition of Historical Urban Landscape (HUL) approach and how to benefit from by using it to provide sustainable urban conservation in the industrial heritage sites. To understand this, some European examples have been investigated during the thesis studying. These examples are Regensburgs and Stadtamhof World Heritage Site from Germany and Liverpool Maritime Mercantile City World Heritage Site from the United Kingdom. With the these example sites, some essential components are defined to enable sustainable urban conservation in the industrial heritage sites. An integrated and participatory planning approaches are crucial components to gain successful conservation. Therefore, in these European examples, the reflections and results of applying HUL approach in the industrial sites will be admitted as clues to understand. The thesis's main case study areas are consist of two different example of the Early Turkish Rebuplic Period, one of the main case area is Bursa Merinos Textile Factory and the other is İzmit SEKA Paper Factory. Boths are using for public land use in today and also both are include museum which are related about their old usages. In this thesis studying, both national industrial areas are evaluated as industrial heritage and the urban conservation approaches are be admitted successful in terms of sustainability urban conservation by taking into consideration of integrated and participatory planning. As a result of the thesis studying, the research questions which are asked in the first part of thesis, are answered and making a table which includes that the main concepts to enable sustainable urban conservation and how they are reflected in the cases of the study.
Benzer Tezler
- Endüstriyel peyzaj bağlamında endüstri mirası alanlarının incelenmesi: Ayvalık örneği
Analysis of industrial heritage areas in the context of industrial landscape: Case study of Ayvalik
GÜLRU KABUKÇU
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TURGAY KEREM KORAMAZ
- 1920-1960 arası dönemde planlanan çok katmanlı Batı Anadolu yerleşimlerinin modern mimarlık mirası değerlerinin korunması
Conservation of modern architectural heritage values of multi-layered Western Anatolian settlements planned between 1920-1960
ZEREN ÖNSEL ATALA
Doktora
Türkçe
2023
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SAKİNE YILDIZ SALMAN
- Post-endüstriyel alanların kentler üzerinde yarattığı zamansal ve mekansal değişimlerin Zeytinburnu Çırpıcı Çayırı örneğinde incelenmesi
The investigation of the temporary and spatial changes created on cities by post-industrial areas in the example of Zeytinburnu Çirpici Meadow
EMRE ÇELEBİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYRİYE EŞBAH TUNÇAY
- Endüstriyel miras alanlarında peyzaj tasarımı yaklaşımı yedikule gazhanesi örneği
Landscape approach to industrial heritage areas yedikule gashouse example
DUYGU TABAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. A. SENEM DEVİREN
- Tarihi kent merkezlerinde mekan kalitesinin okunabilirliği üzerine araştırmalar
Researches on legibility of spatial quality in historical city centers
BEYZA ÇERMİKLİ
Doktora
Türkçe
2016
Peyzaj Mimarlığıİstanbul ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HANDE SANEM ÇINAR ALTINÇEKİÇ